| ตัวอย่าง | ปรากฏใน | ด/บ | จังหวัด | ผู้ให้ความหมาย |
|---|---|---|---|---|
|
ปงฺคมฺ ถฺปฺวงฺ นิเวทน ปิ ปนฺทฺวลฺ วฺระ (ศาสน ธูลี วฺระ) ปาท ธูลี เชงฺ วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ ต ... ภควน ... ยวมา ... เปฺร ... ปูชา วฺระ ... วฺระ ศาสน (กราบบังคมทูลตามพระราชโองการของธุลีพระบาทธุลีเชง พระกมรเตงอัญ ... ภควน ... ยวมา ... ใช้ ... บูชาพระ ... พระราชโองการ) |
จารึกปราสาทหินพิมาย 6 | 1/3 | นครราชสีมา | นิสา เชยกลิ่น |
|
1030 ศก อษฺฏมี โรจฺ ปุษฺย อาทิตฺยวาร นุ วฺระ กํมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีวีเรนฺทฺราธิปติวฺรฺมฺม สฺรุกฺ โฉกฺวกุล สฺถาปนา กํมฺรเตงฺ ชคตฺ (เสนาปติไตฺรโล)กฺยวิชย ชา เสนาปติ กํมฺรเตงฺ ชคตฺ วิมาย (1030 ศก แรม 8 ค่ำ เดือนยี่ วันอาทิตย์ พระกมรเตงอัญศรีพิเรนทราธิบดีพรมเมืองโฉกวะกุล สถาปนากมรเตงชคตเสนาบดีไตรโลกยวิชัย ซึ่งเป็นเสนาบดีแห่งกมรเตงชคตพิมายฯ) |
จารึกปราสาทหินพิมาย 3 | 1/1 | นครราชสีมา | อุไรศรี วรศะริน |
|
o ชํนฺวนฺ วฺระ วฺรโลงฺ o (ไทยธรรมพระวรโลง) |
จารึกสังข์สัมฤทธิ์ | 1/1 | ปราจีนบุรี | อุไรศรี วรศะริน |
|
(683 ฉฺนม) ฉฺลุ นกฺษตฺร มฺว โรจ เชษฺ วุทฺธวาร นุ (ราเตง) วุทฺธสิริ ปฺรติษฺ วฺระ ศาษฺฏ เนาะ ฯ (มหาศักราช 683 ปีฉลูนักษัตร แรม 1 ค่ำ เดือน 7 วันพุธ มรเตงพุทธสิริ ประดิษฐานพระศาสดานั้น ฯ) |
จารึกเนินสระบัว | 1/3 | ปราจีนบุรี | อุไรศรี วรศะริน |
|
นุ มานฺ วฺระ ศาสน ธูลี วฺระ ปาท ธูลี เชงฺ วฺระ กํมฺรเตงฺ อญฺ ต ธูลี เชงฺ กํเสฺตงฺ อญฺ ศฺรีราเชนฺทฺรวรฺมฺม นุ มฺรตาญฺโขฺลญฺ ศฺรี ลกฺษมินฺทฺราริมถน (ด้วยมีพระศาสนธุลีพระบาท ธุลีเชิง พระกมรเตงอัญ ต่อธุลีเชิงกมรเตงอัญศรีราเชนทรวฺรมมและมรตาญศรีลักษมินทรริมถน) |
จารึกวัดมะกอก | 1/1 | สระแก้ว | อุไรศรี วรศะริน |
|
มนฺ วฺระปาท ปรเมศฺวร ปฺรติษฺฐา กมฺรเตงฺ ชคตฺ ต ราช อฺเนา นครศฺรีมาเหนฺทฺรปรฺวฺวต (พระบาทปรเมศวร (พระเจ้าชัยวรมันที่ 2) ได้ประดิษฐานพระเทวราชไว้ในนครศรีมเหนทรบรรพต) |
จารึกสด๊กก๊อกธม 2 | 3/56 | สระแก้ว | นิสา เชยกลิ่น |
|
มานฺ วฺระ ศาสน ธูลิ วฺระ ปาท ธูลิ เชงฺ วฺระ กํมฺรเตญฺ อญฺ ต กํเสฺตญฺ อญฺ ศฺริ วีเรนฺทรวรฺมฺม เปฺร ปฺรตฺยย โมกฺ สํ ปฺรศสฺต ต คิ สฺรุกฺ เนะ (มีพระราชดำรัสธุลีพระบาทธุลีเชงพระกัมรเตงอัญ ถึงกำเสตญอัญศรีวีเรนทรวรมัน ใช้ปรัตยยะมาปักหลักศิลาจารึกไว้ในเมืองนี้) |
จารึกสด๊กก๊อกธม 1 | 1/11 | สระแก้ว | อุไรศรี วรศะริน |
|
1041 ศก ปญฺจมี เกตฺ ศฺราวณ จนฺทฺรวาร นุ วฺระ ปาท กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีสูรฺยฺยวรฺมฺมเทว สฺตจฺ เทา ต วฺระ (กฺร)ลา (มหาศักราช 1041 ขึ้น 5 ค่ำ เดือนสาวนะ วันจันทร์ ด้วยพระบาทกัมรเตงอัญศรีสุริยวรมันเทวะ เสด็จพระราชดำเนินไปหอประชุม) |
จารึกปราสาทหินพระวิหาร 2 | 1/3 | ศรีสะเกษ | อุไรศรี วรศะริน |
|
นุ วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ... (วฺระ)กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีราชปติวรฺมฺม ต อฺจสฺ สฺรุกฺ อธฺยปุร ปงฺคํ ถฺปฺวงฺ นิเวทน ต วฺระ ปาท กมฺร (เตงฺ กํตฺวนฺ) อญฺ ศฺรีสูรยฺยวรฺมฺมเทว รุวฺ คิ ภกฺติย ศฺรีสุกรฺมฺมา กํเสฺตงิ (พระกัมรเตงอัญ... พระกัมรเตงอัญศรีราชปติวรมัน ซึ่งเป็นผู้เฒ่าแห่งเมืองอวัธยปุระ กราบบังคมทูลพระบาทกัมรเตงกันดวนอัญศรีสุริยวรมันเทวะ เกี่ยวกับความจงรักภักดีของศรีสุกรรมากำเสตงงิ) |
จารึกปราสาทหินพระวิหาร 1 | 1/1 | ศรีสะเกษ | อุไรศรี วรศะริน |
|
964 ศก วฺยรฺ เกตฺ ไจตฺร วิศุวสํกฺรานฺต นุ วฺระ กํมฺรเตงฺ อญฺ ศิวทาส คุณโทษ วฺระ สภา นา กํมฺรเตงฺ ชคตฺ ศฺรีวฺฤทฺเธศฺวร สฺรุกฺ สฺตุกฺ อํวิลฺ (มหาศักราช 964 ขึ้น 2 ค่ำ เดือน 5 แห่งวิศุวสงกรานต์ ด้วยพระกัมรเตงอัญศิวทาส คุณโทษ พระสภาแห่งกัมรเตงชคต ศรีพฤทเธศวร เมืองสดุกอำพิล) |
จารึกวัดสระกำแพงใหญ่ | 1/1 | ศรีสะเกษ | อุไรศรี วรศะริน |
|
วฺระ สฺรุ (พระสรุ) |
จารึกปราสาทเมืองต่ำ | 3/1 | บุรีรัมย์ | ชะเอม คล้ายแก้ว |
|
893 ศก นุ มานฺ วฺระ ศาสน ธูลี วฺระ ปาท ธูลี เชงฺ วฺระ กํมฺรเตงฺ อญฺ ต ปรม ปวิตฺร ต กํมฺรเตงฺ อญฺ วฺระ ศกล ต จตุราจารฺยฺย นา โท ติ เปฺร สฺถาปนา วฺระ กํมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีอสฺมานฺธฺฤตจนฺทฺร มเหศฺวร นุ วฺระ กํมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีอสมานฺธฺฤตจนฺทฺรสฺถาม นุ กนฺโลงฺ กํมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีอสมานฺธฺฤตจนฺทฺรเทวี (มหาศักราช 893 มีพระกระแสรับสั่ง ธุลี พระบาทธุลีเชิง พระกัมรเตงอัญ พระบรมบพิตร แก่กัมรเตงอัญ พระสกล จตุราจารย์ ให้ไปสถาปนา พระกัมรเตงอัญศรีอสมานธฤตจันทรมเหศวร, พระกัมรเตงอัญศรีอสมานธฤตจันทรสถามะ และพระแม่เจ้ากัมรเตง อัญศรีอสมานธฤตจันทรเทวี) |
จารึกปราสาทเมืองแขก 1 | 1/1 | นครราชสีมา | อุไรศรี วรศะริน |
|
นุ วฺระ กํมฺรตางฺ อญฺ ศฺรี โสรฺยวรฺมฺม ต กุรุงฺงฺ - อายฺ มฺฤ โทงฺ วฺระ กํมฺรตางฺ อญฺ ศฺรีจกฺกฺรวรฺติ ติ อายฺ ตํรงฺ เสฺตงฺ กมฺรตางฺ อญฺ ศฺรีวิกฺกฺร มรุทฺร ติ อายฺ สฺโร พฺรา (และพระกำมรตางอัญศรีโสรยวรรมะ ผู้ครองที่มฤเช่นเดียวกับพระกำมรเตงอัญศรีจักรวรรติ ณ ตำรางเสตง กำมรเตงอัญวิกรมรุทระ ณ เสราพรา) |
จารึกหินขอน 1 | 2/12 | นครราชสีมา | อุไรศรี วรศะริน |
|
เทปฺ มานฺ ปฺรสาท กรุณา โอยฺ ชํนา ต ไทติ ไภ ไท ต มานฺ กฺฤต ปมฺเร อายฺ ต อญฺ สมฺยกฺ อญฺ โอยฺ ปฺรสาท ติ สุลกฺษ เลงฺ อฺยตฺ ปิ อจฺจ ไท เทา โตยฺ วฺระกลาศ นิตฺย เลงฺ จตฺตฺ อญฺวฺงา ขฺมิ มะ ปิ ถา อํญฺกรุณา เลงฺ ขฺญุํ ต ไท ติ ชย กํมฺรเตงฺ สฺรมิ ติ เลงฺ สฺถิติ วฺระ ชา ต ติ มานฺ กฺษณ จฺรปตฺ ภฺรานฺติ กํปิ มานฺ อริวีรฺยฺย ปิ มรฺ มนฺ อฺวลฺ อศฺจรฺยฺย ต เถฺว วหุ วิธ คี กุเล สฺยงฺ ต เปฺร เถฺว สุธรฺมฺม รมฺยสถาน ปฺรศสฺต วิวิธยติคณ สฺยงฺ ต โอยฺ ชย(ปฺร)ตฺเยก เทา ... ทกฺษริยฺ ลกฺษ ตํเว ต มธุย เทวาศฺรเม ติ นา จารฺ เลงฺ อารฺยฺย (มีข้อความมืดมน ซึ่งมีบุคคล (อาจเป็นกฤตัชญวัลลภ แห่งจารึกภาษาสันสกฤต บทที่ 16) กล่าวถึงตนเอง (อญฺ) แต่อาจจะกล่าวถึงผลประโยชน์ต่างๆ ที่ตนได้รับ (ปฺรสาทกรุณา) และแสดงความปรารถนาบางประการเกี่ยวกับสกุลของตน) |
จารึกปราสาทหินพนมวัน 5 | 1/2 | นครราชสีมา | อำไพ คำโท |
|
. . .ต วฺระ . . . โรหฺ วฺระ ศาสน มนฺ วฺระ กลฺป(นา). . . (. . .ถึงพระ . . . ตามพระดำรัสที่พระกัลป(นา). . .) |
จารึกสุรินทร์ 1 | 1/1 | สุรินทร์ | อุไรศรี วรศะริน |
|
สฺวาสฺติ 942 ศก ปญฺจมี โรจฺ ศฺราวณ วุธวาร วฺระ กรุณา ปรมวิตฺร ติ กํเสฺตงฺ ศฺรีชยสิงฺสวรฺมฺม ต ปนฺทฺวลฺ วฺระ อาลกฺษณ ต วฺระ กํมฺรเตงฺ อญฺ กํเสฺตงฺ สภาปติ นา ตฺรีณิ ปเมฺร วฺระ สภา นุ วฺระ หรปาล เทา ลงฺโคลฺ ภูมิ สิทฺธิปุรปิ (ขอความสวัสดีจงมี ศักราช 942 แรม 5 ค่ำ เดือน 9 วันพุธ พระกรุณาบรมบพิตร คือ กัมเสตง ศรีชยสิงสวรมัน ประกาศพระอาลักษณ์แก่พระกัมรเตงอัญ กัมเสตง สภาบดี ชั้นตรี ให้ติดตามรับใช้พระสภา กับพระหรปาลไปปักหลักเขตที่ดินสิทธิปุระ) |
จารึกปราสาทตาเมือนธม 5 | 1/2 | สุรินทร์ | อุไรศรี วรศะริน |
|
o ชํนฺวนฺ วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีวิเรนฺทฺราธิปติวรฺมฺม ต กมฺรเตงฺ ชคตฺ ศฺรีวิเรศฺวร นา สํโวกฺต 1109 สก o (ไทยธรรม พระกมรเตงอัญ ศรีวิเรนทราธิบดีวรม แด่กมรเตงชคต ศรีวิเรศวร ณ ตำบลสังโวกต 1109 ศก) |
จารึกขันทรงกลมสัมฤทธิ์ | 1/1 | ปราจีนบุรี | อุไรศรี วรศะริน |
|
... สูญฺ. ใต ขฺญุํ วฺระ. ใต ชฺวิกฺ (... สูญ. ไตขญุํ พระ. ไตชวิก) |
จารึกศรีจานาศะ | 2/14 | พระนครศรีอยุธยา | ศานติ ภักดีคำ |
|
อาชฺญา วฺระ กมฺรตางฺ อญฺ นิ คิ อํสรฺ มฺรตาญฺ อนงฺค โผงฺ คิ ก เตลฺ มฺรตาญฺ โอยฺ โผงฺ ติ . . . . . (คำสั่งพระกัมรตางอัญนี้ ที่มีมรตาญอนงค์ทั้งปวง สิ่งของเบื้องต้นที่มรตาญให้ทั้งปวง คือ . . . . . . ) |
จารึกจันทบูร | ชิ้นที่ 2/1 | จันทบุรี | ศานติ ภักดีคำ |
|
กรฺณฺโณจฺนา วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ ศิวลิงฺค ไต อจฺราณ ไต วนฺ ไต เหม เปา 1 (กรณโณจนา พระกัมรเตงอัญศิวลิงคะ ไต อัจราณ ไตวัน ไตเหมกลุ่มหนึ่ง) |
จารึกปราสาทเมืองแขก 2 | 1/1 | นครราชสีมา | อำไพ คำโท |
|
ภูมิ สฺรุกฺจฺวารฺ มฺโม นยฺ วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ ศิวลิงฺค โตยฺ ปุรฺวฺว เทา วปฺ ต โคลฺ อาคฺเนย (ดินแดนแห่งจวารโม ถวายแด่พระกมรเตงอัญศิวลึงค์ ตั้งแต่ทิศตะวันออกไปถึงหลักเขตทิศตะวันออกเฉียงใต้) |
จารึกปราสาททัพเสียม 1 | 1/18 | สระแก้ว | อุไรศรี วรศะริน |
|
930ศก ๏ ตฺรเยาทศีเกต เชษฺฐ ศุกฺรวาร นุ มานฺ วฺระ ศาสน ธูลิวฺระปาท ธูลิวฺระปาทกมรเตงฺ กมฺรเตงฺ กตฺวนอญ ศฺรีชยวีรวรฺมฺมเทว ปนฺทฺวลฺตเสฺตงฺอญสินฺทูรสภาสิตฺ นุวาปฺรสฺยกฺวฺยวหาราธิการี นุวาปวรตมฺรฺวาจฺ รงฺวางฺ นา จตฺวาริปิ เปฺรเมากฺ สเคฺคลฺ ปฺรศสฺตตคีภูมิตฺรกฺวานฺสเทกฺ (มหาศักราช 930 ขึ้น 13 ค่ำ เดือนเชษฐ วันศุกร์ ด้วยมีพระบรมราชโองการ ธุลีพระบาทกมรเตงกำตวนอัญ ศรีชยวีรวรมันเทวะ ดำรัสสั่งให้เสตงอัญ สินทูรสภาสิต และวาปรัสยักเวียวหาราธิการี และวาปวรตะมะระวาจ วัดที่ดินทั้ง 4 ทิศแล้วให้ใช้ (คน) มาปักหลักจารึกที่หมู่บ้านกระวานสะเทก) |
จารึกวัดจงกอ | 1/2 | นครราชสีมา | อุไรศรี วรศะริน |
|
988 ศก ต คิ ทศมี โรจฺ เชฺยษฺฐ จนฺทฺรวาร คิ นุ สุปฺรติษฺฐ วฺระ เนะ นุ วฺระ เนะ นุ คํนฺวรฺ (ศักราช 988 ตรงกับแรม 10 ค่ำ เดือน7 วันจันทร์นั้น ได้ประดิษฐานพระนี้ ด้วยความเคารพยิ่ง) |
จารึกวัดถ้ำพระ | 1/3 | สกลนคร | พจนานุกรม เขมร - ไทย ฉบับทุนพระยาอนุมานราชธน |
|
944 ศก จตุรฺทฺศี เกตฺ ภทฺรปท อาทิตฺยวาร นุ วฺระ ปาท กํมฺรเตงฺ กํตฺวนฺ อญฺ ศฺรี สูรฺยฺยวรฺมฺมเทว ปนฺทฺวลฺ วฺระ นิยม รุ สมาจาร ต ตปฺร ปิ ภูวน โผงฺ ทฺวลฺ ปิ เถฺว โตยฺ ((มหา) ศักราช 944 ขึ้น 14 ค่ำ เดือน 10 วันอาทิตย์ พระบาทกัมรเตงกำตวน อัญศรีสุริยวรรมเทวะ มีพระบัณฑูรตรัส “พระนิยม” นี้ให้บุคคลทั้งหลายถือเป็น “สมาจาร” คือกฎที่ต้องประพฤติตามต่อไป) |
จารึกศาลสูงภาษาเขมร (หลักที่ 1) | 1/2 | ลพบุรี | อุไรศรี วรศะริน |
