อายุ-จารึกพุทธศตวรรษที่ 13, อายุ-จารึกพุทธศตวรรษที่ 14, อายุ-จารึกพุทธศตวรรษที่ 13-14, ยุคสมัย-จารึกอาณาจักรเจนละ, วัตถุ-จารึกบนหิน, ลักษณะ-จารึกบนเสา, ลักษณะ-จารึกบนเสาสี่เหลี่ยม, ที่อยู่ปัจจุบัน-จารึกบ้านหินขอน นครราชสีมา, ศาสนา-จารึกในพระพุทธศาสนา, เรื่อง-การบริจาคและการทำบุญ, เรื่อง-การบริจาคและการทำบุญ-ถวายสิ่งของ, เรื่อง-การบริจาคและการทำบุญ-ถวายที่ดิน, เรื่อง-พิธีกรรมตามความเชื่อ-สาปแช่ง, เรื่อง-ความเชื่อทางศาสนา-นรก-สวรรค์, บุคคล-พระเจ้านฤเปนทราธิปติวรมัน, บุคคล-อุปาธยายะศรีราชภิกษุ,
โพสต์เมื่อวันที่ 13 ก.พ. 2550 13:59:58 ( อัพเดทเมื่อวันที่ 24 ก.ค. 2562 20:44:00 )
ชื่อจารึก |
จารึกหินขอน ๑ |
ชื่อจารึกแบบอื่นๆ |
Piliers de Hĭn K‘ôn (K. 388), หลักที่ ๑๒๑ จารึก ๒ หลักบนเสาที่หินขอน อ. ปักธงชัย จ. นครราชสีมา |
อักษรที่มีในจารึก |
หลังปัลลวะ |
ศักราช |
พุทธศตวรรษ ๑๓-๑๔ |
ภาษา |
เขมร, สันสกฤต |
ด้าน/บรรทัด |
จำนวนด้าน ๔ ด้าน มี ๖๙ บรรทัด ด้านที่ ๑ มี ๑๓ บรรทัด, ด้านที่ ๒ มี ๑๙ บรรทัด, ด้านที่ ๓ มี ๑๙ บรรทัด, และด้านที่ ๔ มี ๑๘ บรรทัด |
วัตถุจารึก |
ศิลา |
ลักษณะวัตถุ |
เสาสี่เหลี่ยม |
ขนาดวัตถุ |
กว้าง ๔๐ ซม. สูง ๑๐๐ ซม. |
บัญชี/ทะเบียนวัตถุ |
๑) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “นม. ๒๘” |
ปีที่พบจารึก |
มีนาคม พ.ศ. ๒๔๘๐ |
สถานที่พบ |
บ้านหินขอน (ไม่ทราบว่าหมายถึงที่ไหนในปัจจุบัน) อำเภอปักธงชัย จังหวัดนครราชสีมา |
ผู้พบ |
ยอร์ช เซเดส์ |
ปัจจุบันอยู่ที่ |
บ้านหินขอน (ไม่ทราบว่าหมายถึงที่ไหนในปัจจุบัน) อำเภอปักธงชัย จังหวัดนครราชสีมา |
พิมพ์เผยแพร่ |
๑) Inscriptions du Cambodge vol. VI (Hanoi : Imprimerie d'Extrême-Orient, 1954), 73-79. |
ประวัติ |
ศิลาจารึกหินขอนเป็นจารึกบนเสาสี่เหลี่ยม ตั้งอยู่ในบริเวณโบราณสถานบ้านหินขอน อำเภอปักธงชัย (ไม่ทราบว่าหมายถึงที่ไหนในปัจจุบัน) จังหวัดนครราชสีมา โบราณสถานแห่งนี้น่าจะเป็นพุทธสถาน มีเสาศิลาตั้งคู่กันเป็นใบเสมา บางเสามีภาพจำหลักรูปเจดีย์ บางเสามีจารึก โดยเฉพาะจารึกที่เสานั้น มีอยู่ ๒ หลักที่อ่านและแปลเป็นภาษาฝรั่งเศส โดย ศ. ยอร์ช เซเดส์ เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๙๗ ตีพิมพ์ในหนังสือชุด Inscriptions du Cambodge vol. VI โดยกำหนดจารึกทั้ง ๒ หลักเป็น “Piliers de Hĭn K‘ôn (K. 388 และ K. 389)” ต่อมาในปี พ.ศ. ๒๕๑๓ คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี ได้ทูลเชิญ ศ. ม.จ. สุภัทรดิศ ดิศกุล แปลเอกสารชิ้นดังกล่าวเป็นภาษาไทย และนำไปตีพิมพ์ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ ๔ ต่อมา ปี พ.ศ. ๒๕๒๙ หอสมุดแห่งชาติ ได้นำมาตีพิมพ์ซ้ำอีกครั้งในหนังสือชุด จารึกในประเทศไทย เล่ม ๑ โดย ใช้ชื่อว่า “จารึกหินขอน ๑ (นม. ๒๘)” และ “จารึกหินขอน ๒ (นม. ๓๑)” |
เนื้อหาโดยสังเขป |
ศ. ยอร์ช เซเดส์ อธิบายไว้ว่า จารึกภาษาสันสกฤตด้านที่ ๑ และ ๒ นั้น เป็นของนักพรต ซึ่งมีตำแหน่งเป็นราชภิกษุ ท่านได้สร้างใบเสมาศิลาขึ้น ๔ แผ่น ซึ่งคงรวมเสาหินที่มีจารึกและภาพสลักเหล่านี้ไว้ด้วย และยังได้สร้างวิหาร ซึ่งท่านได้บริจาคสิ่งของเป็นอันมาก เราจะเห็นได้ว่า ท่านราชภิกษุ ผู้นี้คือ เจ้าชายซึ่งได้ออกผนวช จารึกบทอื่นๆ คงมีแต่การสาปแช่ง ส่วนข้อความภาษาเขมรนั้น ชำรุดไปมาก ท่านราชภิกษุผู้นี้ มีสมญาว่า “อุปธยายะ” และสถานที่ตั้งศาสนสถานของท่านซึ่งคงเป็นหินขอนนี้เอง ก็มีนามว่า “เสฺราพฺรา” หรือ “สฺโรพฺรา” ซึ่งในอีกจารึกหนึ่ง เรียกว่า “สฺโรพฺราอะ” จารึกด้านที่ ๒ จบลงด้วยการเริ่มต้นบัญชีสิ่งที่บริจาค ซึ่งมีต่อไปในด้านที่ ๓ ส่วนจารึกด้านที่ ๔ นั้นแจ้งให้เราทราบว่า ท่านราชภิกษุนี้เป็นเจ้า (หรือพระเจ้า) นฤเปนทราธิปติวรมัน โอรสของผู้สูงศักดิ์อีกองค์หนึ่ง ซึ่งมีพระนามคล้ายคลึงกัน ทั้งสององค์คงเป็นเจ้านายในราชวงศ์พื้นเมือง ต่อจากนั้น จารึกก็กล่าวถึง กำหนดเขตของพื้นที่ ซึ่งอาจมีชื่อว่า “สฺตุกสฺวาย” และการบริจาคที่ดินแห่งนี้ ก็คงจะจารึกอยู่ในบทก่อนหน้านั้น |
ผู้สร้าง |
ไม่ปรากฏหลักฐาน |
การกำหนดอายุ |
รูปแบบของตัวอักษรเป็นอักษรหลังปัลลวะ อายุราวพุทธศตวรรษที่ ๑๓-๑๔ |
ข้อมูลอ้างอิง |
เรียบเรียงข้อมูลโดย : ตรงใจ หุตางกูร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., ๒๕๔๗, จาก : |