| ตัวอย่าง | ปรากฏใน | ด/บ | จังหวัด | ผู้ให้ความหมาย |
|---|---|---|---|---|
| ในเมื่อเถิงเดือน 6 แรม 4 ค่ำ วันพุธพอได้ยามพุธเมื่อเช้า จึงให้อาราธนาชาวเจ้า พระสงฆ์ทั้งหลายเป็นต้นว่า เจ้าเถรเทพเมาลีชุมนุมพระศรีรัตนธาตุแล้ว ทั้งอุบาสกอุบาสิกาอันศรัทธา มาอาราธนาพระพุทธรูปเป็นเป็นเจ้าเข้าสู่อยู่ในพระคูหาแก้ว | จารึกวัดตะพาน | 1/10 | สุราษฏร์ธานี | ประสาร บุญประคอง |
| สมเด็จพระรามาธิบดีศรีบรมไตรโลกนารถบพิตรเป็นเจ้าทรงพระผนวชอยู่ได้ 8 เดือน 15 วัน ครั้นเถิงเดือน 5 สมเด็จพระราชโอรส ท่านแลพฤฒามาตย์ทั้งหลาย ถวายบังคมขออัญเชิญพระองค์เสด็จลาพระผนวชช่วยครองราษฎร กรรมทั้งปวง ท่านก็เสด็จปริวรรตแล้ว | จารึกวัดจุฬามณี | 1/13 | พิษณุโลก | พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร |
| อนึ่ง นาแต่ประตูทักษิณ วัดทมานไปเถิงไปเถิงม่วงปอก็ดี | จารึกวัดจำปา | 1/7 | สุราษฏร์ธานี | ประสาร บุญประคอง |
| สมเด็จเจ้าพระทิพมนต์ๆ จึงให้แลให้ช่างดีบุก แลพระสงฆ์ขึ้นมาหุ้มพระบรมธาตุ หัวเมืองชัยนาทบุรี เป็นดีบุก 25 หาบ หุ้มลงมาเถีงบัลลังก์ชั้นยี่ | จารึกวัดพระบรมธาตุชัยนาท | 1/8 | ชัยนาท | ประสาร บุญประคอง |
| ขอเป็นประไจยตราบเท่าเถิงนิพาน | จารึกแผ่นทองหุ้มปลียอดพระบรมธาตุเจดีย์ นครศรีธรรมราช 25 (จ. 17) | 1/3 | นครศรีธรรมราช | นิสา เชยกลิ่น |
| คำพระพุทธเจ้าเราหารังบอกไว้เองไซร้ เมื่อพระเป็นเจ้าได้เป็นพระพุทธ วันนั้นชนมาพิธีเราคนนี้ยังในร้อยปีเลยแต่เมื่อนั้นแลมาเถิงบัดนี้ว่าไซร้ชนม์เราคนคลาจากร้อยปีแลบัดนี้ถอยปีหนึ่ง ไปแล้ยังแต่เก้าสิบเก้าปีดาย | จารึกนครชุม | 1/17 | กำแพงเพชร | ยอร์ช เซเดส์ |
| ศักราช 1432 (ปี) มะเมียนักษัตร อาทิตยพาร เดือน 6 ขึ้น 14 ค่ำ ได้หัสตฤกษ์ เพลารุ่งแล้ว 2 นาฬิกา จึงเจ้าพระยาศรีธรรมาโศกราชประดิษฐาน พระอิศวรเป็นเจ้านี้ไว้ให้ครองสัตว์สี่ตีน สองตีนในเมืองกำแพงเพชรแลช่วยเลิกศาสนาพุทธศาสตร์และไสยศาสตร์และพระเทพกรรมมิให้หม่นให้หมองเป็นอันหนึ่งอันเดียว และซ่อมแปลงพระมหาธาตุและวัดบริพารในเมืองนอกเมือง และที่แดนเหย้าเรือน ถนนทลา อันเป็นตรธานไปเถิงบางพานขุดแม่ ไตรบางพร้อ | จารึกฐานพระอิศวรเมืองกำแพงเพชร | 1/2 | กรุงเทพมหานคร | ยอร์ช เซเดส์ |
| ในปีระกาเดือนเจียง วันศุกร์ วันท่านเป็นเจ้าจักเถิง วันนั้น ตนท่านพญาธรรมิกราชบริพารด้วยฝูงราชโยธามหาชนพลลูก เจ้าขุนลูกมนตรีทั้งหลายยายกัน ให้ถือกระทง ข้าวตอกดอก ไม้ไต้เทียนตีพาทย์ดังพิณฆ้องกลองปี่สรไน พิสเนญชัย ทะเทียด กาหล แตรสังข์มาน กังสดาล มรทงค์ ดงเดือด เสียงเลิศเสียงก้อง อีกทั้งคนร้องโห่อื้อดาสะท้านทั่วทั้งนครหริภุญชัยแล | จารึกวัดพระยืน | 1/21 | ลำพูน | ฉ่ำ ทองคำวรรณ |
| มูนนายไพร่ไทยทุกคนฟังยังธรรมบุญ อัน (ตนเท่า) นั้นกล่าวเถิงขุน (อู) … ว เจ้าเมืองตรอกสลอบ แลแซงุน แผ่ใจรักมักบุญธรรมเป็นขุนผู้ใจดี | จารึกวัดบางสนุก | 1/8 | แพร่ | ประสาร บุญประคอง |
| เตียนว่าร้ายในชั่วนี้ ในชั่วหน้าไซร้ จำได้ไปในนรกนั้นสักอัน แต่นี้เมื่อหน้าว่าไซร้ ย่อมจักเถิงแก่... อัน(ต)รายแล | จารึกวัดป่ามะม่วง (ภาษาไทย) หลักที่ 2 | 4/8 | สุโขทัย | ยอร์ช เซเดส์ |
| เมื่อสมเด็จพระมหามุนีศรีมหาทันตธาตุ ...อยู่... สมเด็จพระมหาเถรผู้ชื่อศรีศรัทธาราชจุฬามุนีศรีรัตนลงกาทีป มหาสามีเป็นเจ้า... ใกล้ฝั่งน้ำมาวลิกคงคา ในลงกาทวีป นอกเมืองกำพไลเถิง...ย สมเด็จหา… ที่นั้นก่อพระทันตธาตุสุคนธเจดีย์มีสามอันมียอดอันหนึ่ง | จารึกวัดศรีชุม | 1/6 | สุโขทัย | ยอร์ช เซเดส์ |
| ศักราชได้ 723 ปีฉลู เราจึงได้ไปนบท่านเถิงสุโขทัย...กลอย ท่านมีพยาธิมหากัลยาณเถร แลเราจึงคิด... ในวัดป่าแดงนี้ กลอยท่านเป็นพยาธิแ.... ภิกษุสงฆ์ด้วยฝูงชีผ้าขาวมามวลกันแลว่าดังนี้กู... ใจกูนัก และเราจักไว้อาวาสธรรมารมณ์ | จารึกวัดป่าแดง (แผ่นที่ 1) | 1/19 | สุโขทัย | ยอร์ช เซเดส์ |
| เมื่อที่แล้วก็จักได้ …. เป็นสมบัตินั้นแล มิอย่าเลย ผู้ใดได้ขึ้นนบรอยฝ่าตีนพระพุทธเจ้าเราเถิงเหนือจอมเขาสุมนกูฏบรรพตนี้ ด้วยใจอันศรัทธา อันว่าสมบัติทั้งสามอันนี้ …จักได้แลมิอย่าเลย | จารึกวัดเขาสุมนกูฏ | 1/22 | สุโขทัย | ยอร์ช เซเดส์ |
| พอกพระเจ้าใ … ไปเถิง … ใส้ทวิ … ง ทองสองบาทอัน … สลึง | จารึกสองแคว | 1/36 | กรุงเทพมหานคร | ยอร์ช เซเดส์ |
| ส่วนกูไซร้ปรารถนาโพธิสมภาร เมื่อใดแลกูไปมิเถิงแก่โพธิสมภาร และกูเกิดมาในชาติใดๆ ก็ดี ขอกูมีปรีชญาและสมบัติเกิดมาแก่กูทุกๆ กำเนิด พยาธิก็อย่ามีแก่กู | จารึกวัดเขมา | 2/11 | สุโขทัย | ยอร์ซ เซเดส์ |
| ศักราชได้ 1(28)4 ปีขาลนักษัตร แต่เจ้าไทยท่าน ออกมาจากอุทรแม่ เดือนสาม วันพุธได้มาฆนักขัตฤกษ์พอได้ศักราชเท่านั้นแล แต่ท่านเป็นกุมารได้ ... ข้าว จึงจักเข้ามาบวชในศาสนาพระพุทธเป็นเจ้าได้แปดพรรษาเจ้า(ไทย)นั้น ก็สวดเรียนธรรมพระวิฎกตรัย ... มีอยู่เถิงทศวัสสาการจาร | จารึกวัดกำแพงงาม | 1/10 | สุโขทัย | ประสาร บุญประคอง และประเสริฐ ณ นคร |
| ศักราชแต่พระเจ้าเนียรพาน ได้พันเก้าร้อยยี่สิบเจ็ดปี ในปีชวด เดือน 6 บวรณมี พุทธพาร พนมไสดำเอาใจตั้งสบรรธา หรรษาดิเรกอเนกไมตรี ศรีสักยะ เพื่อจักใคร่ข้ามจากสงสาร เมือเนียรพานที่มั่น อันพรรณนาเถิงศีลเพียรประหญา | จารึกวัดช้างล้อม | 1/9 | สุโขทัย | ประสาร บุญประคอง |
|
ทานปรดิ (สถาครรภพระมหา) … (พระม)หาเจดีนีเถิงสีเดิอน
(ท่านประดิ (ษฐาครรภพระมหา) … (พระม)หาเจดีย์นี้เถิง 4 เดือน) |
จารึกวัดอโสการาม | 1/11 | สุโขทัย | ประสาร บุญประคอง |
| เอาท่านมหาเถรทรกรรม พรตเป็นลูก แต่เป็นดาบสเทียน บำเรอมา เถิงเมื่อเป็นภิกษุหาสบประการ | จารึกวัดหินตั้ง | 1/27 | สุโขทัย | ประสาร บุญประคอง |
| เจ้าไท เจ้าธรรมรังสีภิกษุ สร้างพระผนวชเถิง ลุ 22 พรรษา ท่านมีใจใสศรัทธา ทำรูปพระศาสดาจารย์บพิตร พระวิวิธนานาด้วยอสีตานพยัญชนะทั้ง 32 ประดุจดังพระพุทธปฎิมานทองทั้งแท่ง | จารึกเจ้าธรรมรังสี | 2/6 | สุโขทัย | นิสา เชยกลิ่น |
| ซือผู้ใดผิดว้างงรามเท่าใดก็ดี บ่ห่อนฆ่าฟัน … สักคาบ ซือได้ข้าเสิก ข้าเสือ หัวพุ่งหัวรบก็ดี บ่ฆ่าบ่ตี ย่อมเอามาเลี้ยงมาขุน บ่ให้เถิงที่ฉิบที่หาย | จารึกวัดป่ามะม่วง (ภาษาไทย) หลักที่ 1 | 1/23 | พระนครศรีอยุธยา | ยอร์ช เซเดส์ |
| บุญนี้สัมริธิจำเริญแก่กูผู้ประสาทต่อเท้าเถิงนิพพาน | จารึกสมเด็จมหาสามีญาณเทพสร้างพิหารวัดกลาง | 2/16 | พะเยา | จารึกล้านนา ภาค 1 เล่ม 1 |
| (คำ)พอนลง(หื้อ)ทานกับวัดสะแลงนี้ หื้ออุปัฏฐากพระเจ้าเป็นเถิงต่อเท้าอายุมันแล | จารึกวัดบ้านยางหมากม่วง | 3/17 | พะเยา | จารึกล้านนา ภาค 1 เล่ม 1 |
| มหาพุกามเจ้าตนชื่อศรีสัทธรรมะพุทธิอำมระเถระ หื้อเจ้าหมื่นน้อยในเก้าเจ้าร้อยคำเถิง (หอ) หน้าไม้เจ้าต้องแต้มญาณคงคา | จารึกวัดจอยแซ | 1/7 | พะเยา | จารึกล้านนา ภาค 1 เล่ม 1 |
