จารึกวัดจุฬามณี

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

พล. 4

อักษรที่มีในจารึก

ไทยอยุธยา

ศักราช

พุทธศักราช 2224

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 38 บรรทัด

วัตถุจารึก

หิน

ลักษณะวัตถุ

แผ่นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “พล. 4”

ปีที่พบจารึก

พุทธศักราช 2451

สถานที่พบ

วัดจุฬามณี ตำบลท่าทอง อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก

ผู้พบ

สมเด็จพระเจ้าลูกเธอเจ้าฟ้ากรมหลวงลพบุรีราเมศวร์

ปัจจุบันอยู่ที่

วัดจุฬามณี ตำบลท่าทอง อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก (สำรวจ 31 มกราคม 2554)

พิมพ์เผยแพร่

ประชุมจดหมายเหตุ สมัยอยุธยา ภาค 1 (พระนคร : โรงพิมพ์สำนักทำเนียบนายกรัฐมนตรี, 2510), 32-33.

ประวัติ

ศิลาจารึกหลักนี้ฝังอยู่กับผนังบริเวณซุ้มพระปรางค์วัดจุฬามณี ตำบลท่าทอง อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก นายประสาร บุญประคอง เป็นผู้อ่าน ต่อมา นายสุเทพ โสธร ได้จำลองจารึกหลักนี้ขึ้นจากสำเนาจารึกเดิม โดยจารึกลงบนแผ่นไม้แดง กว้าง 46.5 ซม. สูง 124 ซม. หนา 45 ซม. มีการตีพิมพ์คำอ่านใน ประชุมจดหมายเหตุ สมัยอยุธยา ภาค 1 ใน พ.ศ. 2512

เนื้อหาโดยสังเขป

1) กล่าวย้อนไปถึงครั้งสมเด็จพระบรมไตรโลกนารถทรงมีพระบรมราชโองการให้สร้างวัดจุฬามณี เพื่อทรงจำพรรษาขณะออกผนวช
2) สมเด็จพระนารายณ์มหาราชโปรดให้สร้างพระพุทธบาทจำลองประดิษฐานไว้ที่วัดจุฬามณี เมื่อ พ.ศ. 2224

ผู้สร้าง

พระบาทสมเด็จพระนารายณ์มหาราช

การกำหนดอายุ

กำหนดจากศักราชที่ปรากฏ คือ จุลศักราช 1043 (พุทธศักราช 2224)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2547, จาก :
ประสาร บุญประคอง, “ทรงพระกรุณาให้สร้างพระพุทธบาทจำลอง,” ใน ประชุมจดหมายเหตุ สมัยอยุธยา ภาค 1 (พระนคร : โรงพิมพ์สำนักทำเนียบนายกรัฐมนตรี, 2510), 32-33.

ภาพประกอบ

1) ภาพถ่ายจารึกจากการสำรวจภาคสนาม : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), สำรวจเมื่อ 28-31 มกราคม 2554
2) ภาพถ่ายความละเอียดสูงจากการสำรวจภาคสนาม : ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, สำรวจเมื่อ 28 กุมภาพันธ์ 2566