| ตัวอย่าง | ปรากฏใน | ด/บ | จังหวัด | ผู้ให้ความหมาย |
|---|---|---|---|---|
|
วันหนึ่ง ในอาวาสอังคาสจังหันฉลองโอย ทานไตรจีวรแลองค์บริขารถ้วนสรรพ สดับพระธรรมทั้งทสชาติอันไพเราะหนักหนา หา….. พาทย์พิณแตรสังข์พัลลุ |
จารึกป้านางคำเยีย | 1/34 | กรุงเทพมหานคร | แสง มนวิทูร |
|
สมเด็จพระมหาเถรศรีศรัทธาราชจุฬามุนีศรีรัตนลงกาทีปมหาสามีเป็นเจ้า พระมหาเถรศรีศรัทธาราชจุฬามุนี หลานพ่อขุนผาเมืองนั้นผู้หลวก มักกระทำบุญกระทำธรรม มักโอยทานทุกเมื่อ บ่คิดแค้น จักให้แก่ท่านแต่งแง่ สะอาดงามหนักหนา จึงโอยทานบิณฑิบาต โอยทานบ่มิขาดสักวัน โอย... สิบห้าคาบ แล... มักฉันทุกวันดังอั้นแล มักจำศีลภาวนาอยู่กลางป่ากลางดงหลงอดฉัน ใบพง... นลูกหมากรากไม้ มีวัตรปริบัต ดูเยื่องสิงหลทุกอัน มักถเมิรเทศแสวงหา
ปริชญาธุ... เศษรู้ทุกภาษา มักกระทำเพียรพยายาม กลางค่ำบ่ยืนกลางคืนบ่อยู่ เทียรปรารถนาโพธิสมภาร... ก่อพระเจดีย์ ปลูกพระศรีมหาโพธิ กระทำพุทธประติมา ทุกแห่งทุกพายเลิกศาสนา พระมหา... น... อันตรธาน บ่ให้ฉิบ บ่ให้หายสักแห่ง |
จารึกวัดศรีชุม | 1/43 | สุโขทัย | ยอร์ช เซเดส์ |
| มหาราชมหาเทวีโอยทานหยาดน้ำสิโนทกตกแผ่นดิน | จารึกเจ้าสี่หมื่นทำสีมาใหม่ | 1/17 | สุโขทัย | ประสาร บุญประคอง |
|
ถฺงายฺ วฺระ ลิะ ธูป ทฺยานฺ ปูชา โอยฺ ลิะ 3 (ถวายพระ 3 ลิ ธูป เทียนสำหรับบูชา ถวายไว้ 3 ลิ) |
จารึกอุบมุง | 2/11 | อุบลราชธานี | ศานติ ภักดีคำ |
|
- - - โอยฺ ปฺรสาท - - - (- - - ให้มอบ - - -) |
จารึกพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 | 1/26 | สระแก้ว | ศานติ ภักดีคำ |
|
อฺนาก เนาะ วุํ อาจฺ ติ โยก ป โอย (ผู้นั้นไม่อาจเอาไปให้) |
จารึกเนินสระบัว | 1/22 | ปราจีนบุรี | ศานติ ภักดีคำ |
|
อฺนกฺ ต อมรฺยฺยาท ปิ วฺวํ เถฺว โต(ยฺ)... วฺระ ศาสน เปฺร ศฺรามวฺฤทฺธ จาปฺ ปญฺชร นำ เทา โอยฺ ต (กํเสฺตงฺ) ...อญฺ ราชกุล (ถ้าหากชาวบ้านอมริยาท ไม่ทำตาม ...พระดำรัส ให้ใช้ศรามพฤทธะ จับส่งนำไปให้แก่ กํเสตง ... อัญ ราชกุล) |
จารึกบ้านพังพวย | 1/20 | สระแก้ว | ศานติ ภักดีคำ |
|
โลฺวะ ต ราช วฺระ ปาท ปรมนิรฺวฺวาณปท ต คิ 965 ศก โนะ โฉฺลญฺ มาธว ถฺวายฺ สํนฺวตฺต วฺระ ปาท ปรมนิรฺวฺวาณปท โอยฺ จํณตฺ โนะ นุ ขฺญุํ โนะ โผงฺ ต ธูลิ เชงฺ วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีชเยนฺทฺรวรฺมฺม สิทฺธิ . (ในรัชสมัยของพระบาทบรมนิรวาณบท (สูรยวรมันที่ 1) ศักราช 965 มาธวะได้กราบบังคมทูลขอให้พระองค์ทรงพระราชทานเทวสถานคืนให้แก่ชเยนทรวรมัน) |
จารึกสด๊กก๊อกธม 2 | 4/79 | สระแก้ว | ศานติ ภักดีคำ |
|
เนะ คิ โระหฺ ศาข สนฺตาน โนะ . สนฺตาน อนินฺทิตปุร เตมฺ สฺรุกฺ ศตคฺราม . กุรุงฺ ภวปุระ โอยฺ ปฺรสาท ภูมิ อายฺ วิษย อินฺทฺรปุระ . สนฺตาน จตฺ สฺรุกฺ ชฺมะ ภทฺรโยคิ . องฺคฺวยฺ ต คิ สฺถาปนา วฺระศิวลิงฺค ต คิ. (ต่อไปนี้ คือประวัติของสายสกุลดังกล่าว ครั้งแรกสกุลนี้ได้อาศัยอยู่ในเมืองศตคราม นครอนินทิตปุระ พระราชาแห่งกรุงภวปุระได้พระราชทานที่ดินในตำบลหนึ่งของอินทรปุระให้แก่เขา ดังนั้น สกุลนี้จึงได้ตั้งถิ่นฐานอยู่อาศัยในหมู่บ้านภัทรโยคี แล้วสร้างพระศิวลึงค์ไว้ประจำหมู่บ้านนั้น ) |
จารึกสด๊กก๊อกธม 2 | 3/59 | สระแก้ว | ศานติ ภักดีคำ |
|
ตฺ ปาท กมฺรเตงฺ อญฺ ต คุรุ ศฺรีทิวากรปณฺฑิต ชฺวนฺ ต กมฺรเตงฺ ชคตฺ ศฺรีศิขรีศฺวร ถฺนึ สุวรฺณโกศ มกุฏ กุนฺทล เกยูร กงฺกน กณฺฐิฏ ทรวนฺธ กาจิ นู ปุร ปาทุก ต ตำ สรฺวฺวรตฺน ต คิ ติ วฺระ ปาท กมฺรเตงฺ อญฺ (ศฺรีสูรฺยฺยวรฺมฺมเท)ว โอยฺ ทาน นา เถฺว วฺระ ทิกฺษา (ภควัตบาทกัมรเตงอัญดคุรุศรีทิวากรบัณฑิต ถวายแก่กัมรเตงชคตศรีศิขเรศวร มีเครื่องประดับต่างๆ เช่น เกือกทอง มงกุฎ กุณฑล สายสร้อย สายรัด เข็มขัด กำไลเท้า (รองเท้าแตะ) และพร้อมทั้งรัตนะต่างๆ ซึ่งพระบาทกัมรเตงอัญศรีสุริยวรมันเทวะ ทรงถวายเป็นไทยทาน ในพระโอกาสที่ทรงทำพระทิกษา) |
จารึกปราสาทหินพระวิหาร 2 | 2/2 | ศรีสะเกษ | อำไพ คำโท |
|
...ศาสน โอยฺ... วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ ต คุรุ มานฺ วฺระ ศาสน ปนฺทฺวลฺ เปฺร สฺถาปนา ปฺรศสฺต เนะ ภควตฺ ปาท กมฺรเตงฺ อญฺ ต คุรุ ศฺรีทิวากรปณฺฑิต สฺรุกฺ วฺนุรฺ ทฺนงฺ วิษย สทฺยา ต (กรฺมฺมา) นฺตรตฺรีณิ อุทิ โตทิตว (มีพระบรมราชโองการรับสั่งให้จัดทำคำประกาศทางราชการบนศิลาจารึกนี้ ภควัตบาทกัมรเตงอัญดคุรุศรีทิวากรบัณฑิตแห่งเมืองพะนุรทะนง (เนินประดู่) วิษัยสัทยา ผู้มีตำแหน่งชั้นตรี และเป็นผู้เชี่ยวชาญทางระเบียบประเพณี) |
จารึกปราสาทหินพระวิหาร 2 | 1/7 | ศรีสะเกษ | ศานติ ภักดีคำ |
|
ปิ วฺระ ปาท กมฺรเตงฺ กํตฺวนฺ อญฺ ศฺรีสูรฺยฺยวรฺมฺมเทว กรุณา ปนฺทฺวลฺ วฺระ วร ต ศฺรีสุกรฺมฺมา กํเสฺตงิ โอยฺ ปฺรสาท ราชทฺรวฺย นุ สฺรุกฺ วิเภท มฺฤ(ต)ก(ธน) มฺรตาญฺ ศฺรีปฺฤถิวีนเรนฺทฺร กํเสฺตงฺ ศฺรีมหีธรวรฺมฺม วฺระ สฺรุกฺ ต ศฺรีสุกรฺมฺมา กํเสฺตงิ (พระบาทกัมรเตงกันตวนอัญศรีสุริยวรมันเทว จึงทรงพระราชทานพระพรแก่ศรีสุกรรมากำเสตงงิ และทรงประสาทราชทรัพย์ พร้อมทั้งเมืองวิเภทะ ซึ่งเป็นเมืองมรดกตกทอดมาจากมรตาญศรีปฤถิวีนเรนทร (อันอยู่ในความดูแลของ) กำเสตงศรีมหีธรวรมัน (ผู้เป็นเจ้า) เมือง แก่สุกรรมากำเสตงงิ ) |
จารึกปราสาทหินพระวิหาร 1 | 1/12 | ศรีสะเกษ | อำไพ คำโท |
|
เอฺป ใต กํปิตฺ เทา ผฺตาตฺ เสฺตญฺ วฺนํ เจฺรงฺ ปิ โยกฺ กฺรปิ มฺวายฺ ปิ โอยฺ วาปฺ โนสฺ สฺรุกฺ ปานฺทคาร ต โขฺลญฺ สฺรูเชงฺ วฺนํ (อเบ ไตกํบิดได้ไปติดต่อกับเสตญพนมเจรง เพื่อมอบควายตัวหนึ่งให้แก่วาบโนสแห่งเมืองบานทาคารและขโลญสรูเชิงพนม) |
จารึกทวลระลมทิม | 1/8 | สระแก้ว | ศานติ ภักดีคำ |
|
เทปฺ มานฺ ปฺรสาท กรุณา โอยฺ ชํนา ต ไทติ ไภ ไท ต มานฺ กฺฤต ปมฺเร อายฺ ต อญฺ สมฺยกฺ อญฺ โอยฺ ปฺรสาท ติ สุลกฺษ เลงฺ อฺยตฺ ปิ อจฺจ ไท เทา โตยฺ วฺระกลาศ นิตฺย เลงฺ จตฺตฺ อญฺวฺงา ขฺมิ มะ ปิ ถา อํญฺกรุณา เลงฺ ขฺญุํ ต ไท ติ ชย กํมฺรเตงฺ สฺรมิ ติ เลงฺ สฺถิติ วฺระ ชา ต ติ มานฺ กฺษณ จฺรปตฺ ภฺรานฺติ กํปิ มานฺ อริวีรฺยฺย ปิ มรฺ มนฺ อฺวลฺ อศฺจรฺยฺย ต เถฺว วหุ วิธ คี กุเล สฺยงฺ ต เปฺร เถฺว สุธรฺมฺม รมฺยสถาน ปฺรศสฺต วิวิธยติคณ สฺยงฺ ต โอยฺ ชย(ปฺร)ตฺเยก เทา ... ทกฺษริยฺ ลกฺษ ตํเว ต มธุย เทวาศฺรเม ติ นา จารฺ เลงฺ อารฺยฺย (มีข้อความมืดมน ซึ่งมีบุคคล (อาจเป็นกฤตัชญวัลลภ แห่งจารึกภาษาสันสกฤต บทที่ 16) กล่าวถึงตนเอง (อญฺ) แต่อาจจะกล่าวถึงผลประโยชน์ต่างๆ ที่ตนได้รับ (ปฺรสาทกรุณา) และแสดงความปรารถนาบางประการเกี่ยวกับสกุลของตน) |
จารึกปราสาทหินพนมวัน 5 | 1/1 | นครราชสีมา | ศานติ ภักดีคำ |
|
วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีปรมวาสุ(เทว) เนาว โนะ ผล มนฺ อญฺ อุนฺมิ ลิต วฺระ (ะ ก)มรเตงฺ อญฺ ปิ เถฺว ปูชา อญฺ โอยฺ - - - ((พระเทวรูป) พระกัมรเตงอัญศรีบรมวาสุเทพ ซึ่งอยู่นั้น แลผลประโยชน์ซึ่งข้าพเจ้าได้ถวายพระกัมรเตงอัญ (ศรีบรมวาสุเทพ) เมื่อได้ทำสักการบูชาฉลอง (พระรูปนั้น)) |
จารึกศาลเจ้าเมืองลพบุรี | 1/7 | ลพบุรี | อุไรศรี วรศะริน |
|
ปุรปิ โอยฺ ปฺรสาท ต เตงฺ ตฺวนฺ ชฺมะ . . . ปิตฺ เถฺว จํนำ ต คิ วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ นา ตฺรีณิ ยุ คปตฺ นุ วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ สภาปติ เอก โท (เพื่อพระราชทานเป็นของกำนัลแก่เตงตวน นามว่า ปิตเถฺว ที่ทำงานประจำกับพระกัมรเตงอัญ ชั้นตรี ร่วมกับพระกัมรเตงอัญสภาบดี ชั้นเอก ชั้นโท) |
จารึกปราสาทตาเมือนธม 5 | 1/5 | สุรินทร์ | อุไรศรี วรศะริน |
|
อาชฺญา วฺระ กมฺรตางฺ อญฺ นิ คิ อํสรฺ มฺรตาญฺ อนงฺค โผงฺ คิ ก เตลฺ มฺรตาญฺ โอยฺ โผงฺ ติ . . . . . (คำสั่งพระกัมรตางอัญนี้ ที่มีมรตาญอนงค์ทั้งปวง สิ่งของเบื้องต้นที่มรตาญให้ทั้งปวง คือ . . . . . . ) |
จารึกจันทบูร | ชิ้นที่ 2/1 | จันทบุรี | ศานติ ภักดีคำ |
|
นฺลฺยากฺ นุ สฺรุ นุ โฏปฺ นุ อํปฺยลฺ นุ ถฺมุรฺ ตฺว นุ ขฺญุํ ติ อฺนกฺ โอยฺ คุ สอ (เครื่องนุ่งห่ม ข้าวเปลือก ข้าวสุก เกลือ โค - - - - และข้าพเจ้า คือ ผู้ให้จาร - -- -) |
จารึกปราสาทเมืองแขก 3 | 1/17 | นครราชสีมา | ศานติ ภักดีคำ |
|
รงฺวางฺ นา จตฺวาริปิ เปฺรเมากฺ สเคฺคลฺ ปฺรศสฺตตคีภูมิตฺรกฺวานฺสเทกฺ นุภูเมฺยาปาย อาจารฺยฺย ตฺริภุวเกรฺตฺติเผาง มนฺติตฺรลาภ ปูรฺวฺวราม โอยฺ นุ ภูมิลเงฺลางฺวฺรฺยงฺ มนฺเตงฺ อฺยกฺ คฺอางฺเชฺนากฺ ชฺวนฺต วฺระหติเปฺรสเงฺคาลฺ ปฺรศสฺตตคีว โอยฺตกมฺรเตงฺชคตฺวิมายฺ (วัดที่ดินทั้ง 4 ทิศแล้วให้ใช้ (คน) มาปักหลักจารึกที่หมู่บ้านกระวานสะเทก และหมู่บ้านอาจารย์ตรีภุวเกียรติ์ด้วย (ส่วน) หมู่บ้านมันติตระลาภ ด้านทิศตะวันออกเป็นป่าระนาม ให้กับหมู่บ้านลังโลง (ส่วน) เวรียงมันเตงอยักคอาง ถวายแก่พระหติ กับใช้ให้ปักหลักศิลาให้ดี เพื่อถวายแก่กมรเตงชคต วิมาย) |
จารึกวัดจงกอ | 1/9 | นครราชสีมา | ศานติ ภักดีคำ |
|
วฺระ ศาสน โอยฺ ชา จฺรโล วาปฺสรฺวฺวศิว นูวฺ สฺรุกฺ เสฺร ภูมิ สฺรโมเอํม มนฺ (พระราชโองการในการได้รับพระราชทานสิ่งที่เป็นเครื่องบำเหน็จความดีความชอบแก่วาบสรรพศิวะ ผู้อยู่สรุกเสร อันเป็นดินแดนแห่งสระโมเอม) |
จารึกวัดตาพระยา | 1/4 | สระแก้ว | ศานติ ภักดีคำ |
|
วาปฺ ทรฺ โอยฺ ต โขฺลญฺ เชา นุ ฉฺ...น (วาบทร ให้แก่โขลญ ซื้อด้วย...) |
จารึกปราสาทหินพนมรุ้ง 3 | 3/9 | บุรีรัมย์ | ศานติ ภักดีคำ |
|
นุ วมรฺยฺยาทฺ มนฺ โจฺวลฺ ณา วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ เทปฺ ศาจฺ โจฺวลฺ ณา วฺระ เวฺลงฺ อุกฺกฺ นุ ทฺวงฺ ปิ เล คี ต ชา โจฺวลฺ โอยฺ กฺรยา คุสฺ มนฺ (และเมื่อสร้างตะกรุดถวายพระกัมรเตงอัญเสร็จแล้ว จึงเอาตะกรุดนั้นซัดเข้าไปในพระเพลิงอีก โดยแยกตี เอาไปเก็บไว้ข้างบนเพื่อให้รวมอยู่กับเครื่องกระยา) |
จารึกปราสาทหินพนมวัน 1 | 1/6 | นครราชสีมา | ศานติ ภักดีคำ |
|
กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรี ชยวรฺมฺม เทว เปฺร จารฺ ต . สุวรฺณฺณ ปาตฺร คิ ปิ โอยฺ จฺวลฺ ชา ไน กมฺรเตงฺ ชคตฺ ต เลงฺ (กัมรเตงอัญศรีชัยวรมันเทวะ โปรดเกล้าฯ ให้จารึกสุพรรณบัตรเพื่อนำไปเก็บรักษาไว้ในกัมรเตงชคต) |
จารึกสำนักนางขาว | 1/12 | ขอนแก่น | ศานติ ภักดีคำ |
