จารึกศาลเจ้าเมืองลพบุรี

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

Lŏp’bǔri (Sαn Čău) (K. 412), หลักที่ 21 ศิลาจารึกศาลเจ้าเมืองลพบุรี, จารึกที่ 21 ศิลาจารึกที่ศาลเจ้า เมืองลพบุรี, ลบ. 3, K. 412

อักษรที่มีในจารึก

ขอมโบราณ

ศักราช

พุทธศตวรรษ 15-16

ภาษา

เขมร

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 28 บรรทัด

วัตถุจารึก

ศิลา ประเภทหินทราย

ลักษณะวัตถุ

หลักสี่เหลี่ยม

ขนาดวัตถุ

กว้าง 28 ซม. สูง 120 ซม. หนา 32 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “ลบ. 3”
2) ในหนังสือ Inscriptions du Cambodge vol. VIII กำหนดเป็น “Lŏp’bǔri (Sαn Čău) (K. 412)”
3) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึกสยาม ภาคที่ 2 กำหนดเป็น “หลักที่ 21 ศิลาจารึกศาลเจ้าเมืองลพบุรี”
4) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 2 กำหนดเป็น “จารึกที่ 21 ศิลาจารึกที่ศาลเจ้า เมืองลพบุรี”
5) ในหนังสือ จารึกในประเทศไทย เล่ม 3 กำหนดเป็น “จารึกศาลเจ้าเมืองลพบุรี”
6) พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กาญจนาภิเษก กำหนดเป็น "99/19/2560"

ปีที่พบจารึก

พุทธศักราช 2440-2450

สถานที่พบ

ศาลเจ้า ในเขตอำเภอเมือง จังหวัดลพบุรี

ผู้พบ

พันตรี แอ โมนิเอร์

ปัจจุบันอยู่ที่

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ กาญจนาภิเษก ตำบลคลองห้า อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี (สำรวจข้อมูล พฤษภาคม 2565)

พิมพ์เผยแพร่

1) ประชุมศิลาจารึกสยาม ภาคที่ 2 (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, 2472),31-33.
2) ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 2 (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2504), 17-19.
3) จารึกในประเทศไทย เล่ม 3 (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2529), 253-257.

ประวัติ

นายพันตรี แอ โมนิเอร์ ผู้สำเร็จราชการกรุงกัมพูชา ได้พบศิลาจารึกหลักนี้พร้อมศิลาชิ้นเล็กจารึก 4-5 บรรทัด ที่ศาลเจ้าแห่งหนึ่งในจังหวัดลพบุรี เมื่อประมาณ 40 ปีล่วงมาแล้ว ปัจจุบันศิลาจารึกชิ้นใหญ่ตั้งอยู่ในหอพระสมุดวชิรญาณ ส่วนชิ้นเล็กอยู่ที่ใดไม่ปรากฏ

เนื้อหาโดยสังเขป

คำจารึกนี้เป็นเรื่องกัลปนาที่ดินกับคนใช้และสิ่งของต่างๆ ถวาย “พระบรมวาสุเทพ” คือ พระนารายณ์

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

หอสมุดแห่งชาติได้กำหนดไว้ว่าจารึกหลักนี้เป็นจารึกขอมโบราณ อายุพุทธศตวรรษที่ 15-16

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2547, จาก :
1) ยอร์ช เซเดส์, “จารึกที่ 21 ศิลาจารึกศาลเจ้า เมืองลพบุรี,” แปลโดย ม.จ. สุภัทรดิศ ดิศกุล และฉ่ำ ทองคำวรรณ ใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 2 : จารึกทวารวดี ศรีวิชัย ละโว้ = Recueil des inscriptions du Siam deuxieme partie : inscriptions de Dvaravati, de Crivijaya et de Lavo ([กรุงเทพฯ] : กรมศิลปากร, 2504), 17-19.
2) ยอร์ช เซเดส์, “จารึกศาลเจ้าเมืองลพบุรี,” แปลโดย ม.จ. สุภัทรดิศ ดิศกุล และฉ่ำ ทองคำวรรณ ใน จารึกในประเทศไทย เล่ม 3 : อักษรขอม พุทธศตวรรษที่ 15-16 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2529), 253-257. 
3) ยอร์ช เซเดส์, “หลักที่ 21 ศิลาจารึกศาลเจ้าเมืองลพบุรี,” ใน ประชุมศิลาจารึกสยาม ภาคที่ 2 : จารึกกรุงทวารวดี เมืองละโว้ และประเทศราชขึ้นแก่กรุงศรีวิชัย ([กรุงเทพฯ] : โรงพิมพ์พิพรรฒนากร, 2472), 31-33.

ภาพประกอบ

ภาพสำเนาจารึกจาก : ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2545 (เลขทะเบียน CD; INS-TH-19, ไฟล์; LB_008)