| ตัวอย่าง | ปรากฏใน | ด/บ | จังหวัด | ผู้ให้ความหมาย |
|---|---|---|---|---|
| เจ้าหมื่นจ่าบ้านหื้อเอาตราหลาบคำมาเถิงนางเมืองพะเยา | จารึกวัดดอนคราม | 1/6 | พะเยา | ประสาท บุญประคอง |
| ธาตุประตูขงศาลานางอย้องเป็นที่บริบูรณ์แล้ว อยู่มา เถิง วันเดือน 7 แรม 11 ค่ำ ก็ได้เชิญเอาแกนเหล็กขึ้นสนธิติดต่อก่อลูกหมากแลมานข้าว (เค้า) | จารึกมหาวงศ์ฯ ซ่อมพระธาตุแช่แห้ง | 1/30 | น่าน | จารึกล้านนา ภาค 1 เล่ม 1 |
| สมเด็จพระบรมโอรสาธิราช เจ้าฟ้ามหาวชิราวุธ มกุฎราชกุมาร ได้เสด็จพระราชดำเนินมาเถิงเมืองศรีสัชนาลัยสวรรคโลกนี้ | จารึกบนหินอ่อนที่วัดน้อย | 1/7 | สุโขทัย | นิสา เชยกลิ่น |
| สีกาคงถวายนาตำบลหน้าบ้านตะวันออกไปเถิงนาเขรียงเป็นนา 14 กะบิ้ง สีกาแถมถวายนาตำบลหน้าวัดนางชีหกกะบิ้งเข้ากันทั้งสองเจ้าเป็นนา 20 กะบิ้ง ไว้เป็นนาจังหันสำหรับพระสงฆ์ | จารึกวัดสมุหนิมิต | 2/6 | สุราษฏร์ธานี | ประสาร บุญประคอง |
| จึงเมื่อถวายเป็นพระราชศรัทธาแผ่เมตตาตราบเถิงสมเด็จเจ้าพระพรหมวรราช วงศาภูมินทร์ อันเป็นเจ้าแผ่นดินในเมืองอุบลราชธานี จึงมี . . .ยิ่ง จึงมีพระราชอาชญาแก่อุปราช ราชวงศ์ แล ฯ ราชบุตร กับทั้งเสนาเดชอำมาตย์ธิบดีทั้งปวง แล้วจึงบอกแก่ทมคารา ฝูงช่างไม้ ให้นำมายังไม้ แล้วจึงพร้อมกัน มีอรรควรราชครูเจ้าทั้งปวง กับทั้งอุบาสกอุบาสีกาทั้งมวลพร้อมกันมาอัญเชิญยกยอวิหารพัท ธสีมาด้วยใจโสมนัส | จารึกวัดใต้เทิง 1 | 1/4 | อุบลราชธานี | นวพรรณ ภัทรมูล |
| อย่าได้คลาดแคล้วดังกุศล นัยหนึ่ง แผ่พาไปเถิงพระยาอินทร์ พระยาพรหม ยมภิบาล จตุโลกบาลทั้งสี่ นางธรณี อิศวร ครุฑ นาค อากาศา เมฆขลา เทพา มนุษย์ ฝูงเป็นพี่น้องพันธุ์แผ่กุศลไปเถิงฝูงตายสู่ปรโลก(ทล้า) หาทุกคน ทุกคน ก็ข้าเทอญ นิพพานปัจจโยโหตุ | จารึกฐานพระพุทธรูปวัดพระธาตุดอนตาล 3 | 1/4 | อุบลราชธานี | ธวัช ปุณโณทก |
| พระราชมารดามหากษัตราขัตติยวรกัญญาเจ้า ประกอบด้วยโสมนัส อลขารญาณสัปสุติเหตุกกุศลเจตนา ได้หล่อพุทธรูปเจ้าองค์นี้ ชื่อว่า สัทธาธิก ในวัดกลางหลวงจันทบุรี เป็นธิษฐานุคติ ไว้ตราบต่อเท่า 5000 วัสสา เป็นที่ไหว้แลบูชาแห่งคนแลเทวดาทั้งหลาย ประการ 1 ให้ได้เถิงสุข 3 ประการ | จารึกฐานพระพุทธรูปวัดศรีเมือง | 1/3 | หนองคาย | ธวัช ปุณโณทก |
| ก็ใช้ราชามาตย์ เถิง . . . . ทั้งสองให้นำคลองคดี ไมตรีธรรมปรมัตถ | จารึกวัดพระธาตุศรีสองรัก 1 | 1/9 | เลย | นวพรรณ ภัทรมูล |
| ขอให้ได้ดังคำมักคำปรารถนา อย่าคลาดแคล้วขอให้เถิงเมืองแก้วและนิพพาน ก็ข้าเทอญ | จารึกวัดท่าคก | 1/7 | เลย | ธวัช ปุณโณทก |
| ขอให้ผู้ข้าได้เถิงสุข 3 ประการ นิรพานเป็นที่แล้ว ก็ข้าเทอญ | จารึกฐานพระพุทธรูปวัดอ่างแก้ว | 3/1 | สมุทรสาคร | ธวัช ปุณโณทก |
| เจ้าหัวครูจันทราได้สร้าง พระเจ้าศิลา 2 องค์ไว้ กับวัดธาตุพนม เถิง 5 พันวสา พู้นเทอญ | จารึกวัดพระธาตุพนม 2 | 1/15 | นครพนม | ธวัช ปุณโณทก |
| อันคำสมเด็จพระยาแสนกล่าวแลเป็นด้วยนานแต่นั้นมาเถิงที่นี้ได้สามสิบเข้า สมเด็จเจ้าพระยาไชยมหาราชได้เป็นเจ้าเราในเชียงทอง อันระบุกองจารึกวัดหลวงปรารถนายังนิพ(พาน)ศรัทธาดังนี้ | จารึกวัดหลวง (หนองคาย) | 1/17 | หนองคาย | ธวัช ปุณโณทก |
| หมากพลูพร้าวตาลอันมีในเขตวัดให้ไว้กับวัดเถิงเมื่อเป็นหมาก ให้คนเมืองผู้หนึ่ง คนสังฆการีผู้หนึ่งไปพรงหมากสิบกก ไว้กกหนึ่ง พระเจ้ากกหนึ่งร้อย เอาหมากกลองกกหนึ่งไว้พลังคน ผู้ใดหากโลภะตัณหามากแลมล้างราชอาชญา | จารึกวัดแดนเมือง 2 (จารึกวัดปัจจันตบุรี) | 1/19 | หนองคาย | ธวัช ปุณโณทก |
| สังกราชได้ 2383 ตัว ปีรับไส้ ไทยภาษาว่าปีมะเส็ง เดือน 5 เพ็ง วัน 7 มื้อกดสัน ภายในมีหัวครูโส หัวครูโกษเป็นเค้ากับลูกเต้าศิษย์โยมภายนอก มีสิบร้อยน้อยใหญ่พร้อมกันเลื่อมใสในศาสนาพระพุทธเจ้าตราบต่อเท่า 5 พันพระวัสสา ขอให้ถึงสุขเลิศแล้วเถิงเมืองแก้วนิรพาน ก็ข้าเทอญ | จารึกวัดไตรภูมิ 2 | 1/10 | นครพนม | นิสา เชยกลิ่น |
| พ่อออก พระขนานโคษกับทั้งบุตร ภริยา มีประสาทะศรัทธา ในวรพุทธศาสนายิ่ง จึงได้นำอูบพระชินธาตุเจ้าที่จันทปุระมาฐาปนาที่ธาตุประนม ทานวิเศษ เป็นเหตุ ขอให้ได้เถิงสุข 3 ประการ มีนิพพานสุขเป็นแล้ว อย่าคลาดอย่าคลา | จารึกลานเงิน | 1/2 | นครพนม | วัชรินทร์ (ปฏิพัทธ์) พุ่มพงษ์แพทย์ และพระเทพรัตนโมลี (แก้ว กันโตภาโส) |
| ไผอย่าถกอย่าถอน ผิผู้ใดโลภะตัณหามาก หากยังมาถกมาถอนดินดอนไร่นาบ้านเมืองน้ำหนองกองปลา ฝูงนั้นออกอปายคมนียะให้เถิงแก่มัน | จารึกวัดพระธาตุพนม 1 | 1/18 | นครพนม | นิสา เชยกลิ่น |
|
. . . (2) ร้อย 7 ตัวปีมะเส็ง สัปตศก เดือน 4 ออกสองค่ำ อาชญาหัวครูคะ มีใจใสศรัทธา พาออกตน . . . กะโลก ขอให้ได้เถิงสุข 3 ประการ มีนิรพานปัจจัยเป็นนิพพานปัจจัย โหนตุ |
จารึกฐานพระพุทธรูปวัดศรีชมชื่น | 1/8 | นครพนม | ธวัช ปุณโณทก |
|
แพคเขตนาทั้งมวลนี้แทกแต่หัวนา. . . . . หอกลองไปเถิงแคมน้ำห้วยหลวง 536 วา แต่แคมน้ำห้วยหลวงไปเถิงท่าเรือ 500 วา แต่ท่าเรือไปเถิงหัวนาถีนตอง 400 วา แต่หัวนาถีนตองไปเถิงหัวนาหอกลอง 521 วา |
จารึกมุจลินทอาราม 1 | 1/13 | ขอนแก่น | นวพรรณ ภัทรมูล |
| แลฝีดาวูแห่ขึ้นไปไกลประมาณสองเส้นเถิงประตูตึกที่อยู่นั้น แลนายทหารทั้ง 4 คนนั้นจึงเอาปลายทวน แลปลายตีนจดลง ณ แผ่นดิน ทำคำนับ | บันทึกรายวันของออกพระวิสุทธสุนธร (โกษาปาน) หน้า 12 | 1/1 | ไม่ระบุ | นิสา เชยกลิ่น |
| แลฟากขวาทางนั้นทหารถือปืนนกสับประมาณ 100 (คน) ถือธงสี่คัน ถือทวนสี่คัน แลยืนเรียงกันมาตามริมฝั่งขวาทางนั้นจนเถิงท่าขึ้น | บันทึกรายวันของออกพระวิสุทธสุนธร (โกษาปาน) หน้า 11 | 1/13 | ไม่ระบุ | นิสา เชยกลิ่น |
| ถ้าแลกำปั่นไปราชการมาเถิง ท่านได้เห็นก็จะดีนักหนา ข้าพเจ้าจึงตอบว่าซึ่งท่านทั้งปวงนับถืออัตโนผู้เป็นอิงบาศโครแห่งพระมหากษัตราธิราชเจ้าผู้ใหญ่ | บันทึกรายวันของออกพระวิสุทธสุนธร (โกษาปาน) หน้า 9 | 1/5 | ไม่ระบุ | ก่องแก้ว วีระประจักษ์ |
| เจ้าเมืองให้อัตโนทั้งสามมาถามข่าวท่านแม้นว่าท่านจะขึ้นไปเถิงลันดอระนอนั้น เจ้าเมืองจะให้รับสู้ท่านประดุจหนึ่งรับพระมหากษัตริย์ฝรั่งเศสนั้นแล | บันทึกรายวันของออกพระวิสุทธสุนธร (โกษาปาน) หน้า 5 | 1/2 | ไม่ระบุ | นิสา เชยกลิ่น |
| ข้าพเจ้าเกิดมาชาติใดๆ ขอพระสัทธรรม ทั้ง 3 พระคัมภีร์นี้เถิง ด้วยปัญญาข้าพเจ้าทุกชาติเถิด | จารึกวัดโพธิ์หอม | 1/4 | สุโขทัย | ประสาร บุญประคอง |
|
ศรีอยุธยามหาดิลกภพนพรัตนราชธานีบุรีรมย์ อันได้ทำนุบำรุงพระพุทธศ (าสนา) แต่พอจุพระวิหารน้อย 3 ห้องมีพระพุทธรูปอยู่บนอาสนะ 3 พระองค์ มีพระเจดีย์……………… แท่นพระเขนย จึงเชิญเสด็จพระพุทธรูปเข้าไปไว้ในห้อง พระองค์หนึ่ง ชาวบ้านมาเชิญเสด็จไปพระอง(ค์)………เถิงว่าบุคคลผู้ใดจะได้ปริศนาลายแทงมาว่าทรัพย์ท่านไว้ ณ ทิศนั้นๆ ก็ดี ก็บ่มิรู้ที่จะปลงลงได้…………… ด้วยสามารถทรงพระปสันนาการเลื่อมใสยินดีในพระคุณแห่งสมเด็จพระสรรเพชญพุทธเจ้า อันทรงพระมหา………ทั้งปวงตราบเท่า 5000 พระวัสสา แล้วจึงถวายพระนามชื่อว่าวัดพระคันธกุฎี |
จารึกวัดพระคันธกุฎี | 1/5 | พระนครศรีอยุธยา | พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร |
