| ตัวอย่าง | ปรากฏใน | ด/บ | จังหวัด | ผู้ให้ความหมาย |
|---|---|---|---|---|
| ศุภมัศดุลุศักราช 1228 พุทธสาสนกาล 2409 พรรษา วัน 6 ฯ9 11 ค่ำ ปีขาน อัฐศก สมเด็จพระเจ้าลูกยาเธอ เจ้าฟ้าเณรจุฬาลงกรณ เสด็จพระราชดำเนินตามเสดจ์พระบาทสมเดจ์พระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ถึงสฐานที่นี้ทอดพระเนตรเหนพิหารพระเหลือ เปนของสร้างไว้แต่โบราณชำรุดทรุดโทรมมาก ทรงพระราชศรัทธาบริจาคพระราชทรัพยมอบไว้ | จารึกในวิหารพระเหลือ | 1/1 | พิษณุโลก | พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร |
| ศุภมัศดุลุศักราช 1189 พระพุทธสาสนกาล 2370 พรรษา วัน 5 ฯ1 3 ค่ำ ปีกุนนักษัตรนพศก | จารึกบนแผ่นหินอ่อน ในพิพิธภัณฑ์พระพุทธบาท 1 | 1/1 | สระบุรี | นิสา เชยกลิ่น |
| ๏ ครั้นลุพระพุทธศาสนายุกาลได้ 2450 พรรษา จุลศักราช 1269 ศกมะแมรัตนโกสินทร์ศก 126 เป็นปีที่ 40 | จารึกซุ้มน้ำพุวงเวียนต้นโพธิ์ | 1/12 | กำแพงเพชร | นิสา เชยกลิ่น |
| ลุมหาศักราช 1485 ศก กุนนักษัตร . . . . . ษ ภัทรโยค พระอาทิตย์สถิตพระสพราศี มีพระอุปราชาเจ้าทั้งสองพระองค์ . . . . สีมาสองรัก เจือกันปรปติบรณณมีสว . . . . รักษปุรณณโค พระอาทิตย์สถิตพระสภภราศี ประหัษปติ | จารึกวัดพระธาตุศรีสองรัก 1 | 1/25 | เลย | นิสา เชยกลิ่น |
| ขอลุแก่โสดาปัตติผลหมายเข้าไปนิพพาน | จารึกวัดส่องคบ 3 | 2/3 | ชัยนาท | พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร |
| ลุศักราช 826 ปีวอกนักษัตร อันดับนั้นสมเด็จพระรามาธิบดีศรีบรมไตรโลกนารถบพิตร เป็นเจ้าให้สร้างอารามจุฬามณีที่จะเสด็จออกทรงมหาภิเนษกรมณ์ | จารึกวัดจุฬามณี | 1/1 | พิษณุโลก | พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร |
| ลลิตลิขิตบทรชตบัตร ขุนศรีรัตนากร ลุแด่สรณ์สรรเพชญ์ สมเด็จพระพุทธเจ้า อีกลูกเต้าพวกพ้อง พี่น้องศรัทธา หล่อพิมพ์พระคณนา เจ็ดหมื่นหกพันร้อยห้าสิบสององค์ ถวายอานิสงส์นี้ไปแด่สมเด็จพระรามาธิบดี แด่สมเด็จพระศรีราชาธิราช แด่พวกญาติพ่อออก แม่ออก ธ แม่ออกชาวเจ้า เหน้านักธรรม จุ่งลุสวรรค์นิรพานสถานสถิรทุกคน | จารึกลานเงินภาษาไทย วัดมหาธาตุ | 1/3 | พระนครศรีอยุธยา | นิสา เชยกลิ่น |
| สร้างพระมหาธาตุเลิกศาสนาธรรม ในพระมหานครสิงหล … โสดผสมสิบข้าวข้ามมาลุตะนาวศรี เพื่อเลือกเอาคนฝูงดี | จารึกวัดเขากบ | 2119 | นครสวรรค์ | พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 |
|
เละห นุ พรฺณนา บิ สานฺวรฺถ เลย สฺดจ คง ดํรง เสฺวย ราชใภพ ด ศฺรีสชฺชนาลย สุโขทย เนา ฉฺนำ 22 ลฺวะ ด 1283 ศก ฉฺลู
(เหลือที่จะพรรณนาให้ทั่วถ้วนเลย เสด็จประทับดำรง เสวยราชสมบัติในเมืองศรีสัชชนาลัยสุโขทัยอยู่ 22 ปี ถึง 1283 ปีฉลู) |
จารึกวัดป่ามะม่วง (ภาษาเขมร) | 2/11 | สุโขทัย | ศานติ ภักดีคำ |
| เจ้าไท เจ้าธรรมรังสีภิกษุ สร้างพระผนวชเถิง ลุ 22 พรรษา ท่านมีใจใสศรัทธา ทำรูปพระศาสดาจารย์บพิตร พระวิวิธนานาด้วยอสีตานพยัญชนะทั้ง 32 ประดุจดังพระพุทธปฎิมานทองทั้งแท่ง | จารึกเจ้าธรรมรังสี | 2/6 | สุโขทัย | นิสา เชยกลิ่น |
| ครั้นเต็มสมบูรณ์สามสิบแปดข้าว เข้าศักราชเจ็ดร้อยห้าสิบแปดกลาย ท่านได้ปราบต์ทั้งปกกาว ชาวด้านหนตีน เถิงฝั่งของ ... ตะวันออกคุง ...เบื้องตะวันตกเท้าเมืองฉอด รอดแดนพัล เบื้องข้างตะวันหนออกรอดเถิงลุมบาจาย รอดสายยโสธร เบื้องข้างหนอุดรลุนครไท … รอดริด ... เชียงดง เชียงทอง นองด้วยท้าวพระยาทิศานุทิศ มาไหว้คัล | จารึกวัดบูรพาราม | 1/9 | สุโขทัย | เทิม มีเต็ม |
|
กลฺปนา วฺระ ปุเร รงฺโก เช มฺวายฺ ลิะ ปฺรำ ปฺรติทิน (สํ)ขฺยา (ภูมิ) อมฺวิ โคลฺ ศิลา มุํ อีศาน เทา ทกฺษิณ โฉฺลงฺ ฉฺทิงฺ ขฺวฺยวฺ ลฺวะ ตลฺ โคลฺ ศิลา อาเคฺนย (จำนวนข้าวสารซึ่งเป็นมูลนิธิประจำวันๆ ละ 1 กระบุง 5 ลิ จำนวนที่ดิน ตั้งแต่หลักศิลามุมทิศอีศาน ไปทางทิศทักษิณข้ามคลองขฺวยว ไปจดหลักศิลา ทิศอาคเณย์) |
จารึกปราสาทหินพิมาย 3 | 1/5 | นครราชสีมา | ศานติ ภักดีคำ |
|
เสฺรวฺระ อํวิ ต คิ ตฺรวางฺ เทา ปูรฺวฺว ลฺวะ ต โคลฺ ปฺรสปฺ รุทฺราลย (นาพระ ตั้งแต่หนอง ไปทางทิศตะวันออกถึงหลักบรรจบป่าช้า) |
จารึกบ้านพังพวย | 1/11 | สระแก้ว | ศานติ ภักดีคำ |
|
โลฺวะ ต ราช วฺระ ปาท ปรมนิรฺวฺวาณปท ต คิ 965 ศก โนะ โฉฺลญฺ มาธว ถฺวายฺ สํนฺวตฺต วฺระ ปาท ปรมนิรฺวฺวาณปท โอยฺ จํณตฺ โนะ นุ ขฺญุํ โนะ โผงฺ ต ธูลิ เชงฺ วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีชเยนฺทฺรวรฺมฺม สิทฺธิ . . ติ ปริปาลน ขฺญุํ โนะ ปํเร โลฺวะ ต คิ 967 ศก. (ในรัชสมัยของพระบาทบรมนิรวาณบท (สูรยวรมันที่ 1) ศักราช 965 มาธวะได้กราบบังคมทูลขอให้พระองค์ทรงพระราชทานเทวสถานคืนให้แก่ชเยนทรวรมัน พระองค์ทรงปกครองข้าราชบริพารมาจนถึงศักราช 967) |
จารึกสด๊กก๊อกธม 2 | 4/79 | สระแก้ว | ศานติ ภักดีคำ |
|
วฺระ ปาท ศิวโลก เปฺร วฺร ปํนฺวาสฺ มฺวายฺ ชฺมะ เสฺตงฺ อญฺ ศิขา . ศิษฺย กมฺรเตงฺ ศิวาศฺรม ชา อฺนกฺ วฺระ ราชการฺยฺย . วฺระ เปฺร เสฺตงฺ โนะ เทา เถฺว สฺรุกฺ ภทฺรปตฺตน สฺถาปนา วฺระ เปฺร ภูตาศ 2 อายฺ เชงฺ วฺนํ คิ ต จตฺ สฺรุกฺ เถฺว การฺยฺย นา วฺระ โนะหฺ ทํเนปฺร โจงฺ ปฺรสาท กํเวงฺ วลภิ เสฺตงฺ อญฺ ศิขา คิ ต เปฺร อฺนกฺ เถฺว การฺยฺย ลฺวะหฺ สฺรจฺจฺ . โอยฺ ต กมฺรเตงฺ ศิวาศฺรม . กมฺรเตงฺ ศิวาศฺรม นิเวทน โอยฺ สฺรุกฺ ภวาลย ต ใน สนฺตาน นุ สฺรุกฺ รฺหา นุ สฺรุกฺ รยฺเยงฺ นุ นาคสุนฺทฺร. (พระบาทบรมศิวโลก ทรงรับสั่งให้วามศิวะอุปสมบท เสตงอัญศิขา ซึ่งเป็นข้าราชการคนหนึ่งของพระองค์เป็นนักพรต ท่านวามศิวะได้แนะนำให้เสตงอัญศิขาสร้างเทวสถานไว้ในภัทรปัตตนะ แล้วพระบาทบรมศิวโลกทรงมีพระกระแสรับสั่งให้พระราชทานหมู่บ้านภวาลัย อันเป็นของสกุลวามศิวะ และหมู่บ้านอื่นๆ อีก) |
จารึกสด๊กก๊อกธม 2 | 4/21 | สระแก้ว | ศานติ ภักดีคำ |
|
สฺเตงฺ อญฺ ศิวไกวลฺย โมกฺ นุ วฺระ กนฺทฺวาร โหม นา วฺระ ราชการฺยฺย . วฺระ เปฺร นามฺ กุเล ต สฺตฺรี ปุรุษ โมกฺ อุกฺกฺ ลฺวะหฺ อายฺ วิษย ปูรฺวฺวทิศ วฺระ เปฺร โอยฺ ปฺรสาท ภูมิ จตฺ สฺรุกฺ ชฺมะ กุติ ทุกฺ กุเล โนะ องฺคฺวยฺ ต คิ (ศิวไกวัลยะก็ตามเสด็จด้วยในฐานะพระกันทวารโหม ข้าราชการส่วนพระองค์ พระบาทปรเมศวรทรงรับสั่งให้เขานำญาติชายหญิงไปด้วย เมื่อพวกญาติมาถึงวิษยะปูรวทิศะ (หมู่บ้านทางทิศบูรพา) พระองค์ทรงพระราชทานที่ดินให้สร้างหมู่บ้านกุฏิแก่พวกเขา) |
จารึกสด๊กก๊อกธม 2 | 3/64 | สระแก้ว | ศานติ ภักดีคำ |
|
ติ ภควตฺ ปาท กมฺรเตงฺ อญฺ ต คุรุ ศฺรีทิวากรปณฺฑิต โละ ทสฺสฺ วิงฺ เถฺว เทวสฺถาน นุ ศิวปูชา เทวตา โนะ (ภควัตบาทกัมรเตงอัญดคุรุศรีทิวากรบัณฑิต ได้ไถ่ถอนคืนทั้งหมด ทำการบูรณะเทวสถาน และศิวบูชาแห่งเทวสถานนั้น) |
จารึกปราสาทหินพระวิหาร 2 | 2/16 | ศรีสะเกษ | ศานติ ภักดีคำ |
|
ตาสฺ วฺระ ปฺราสาท วฺระ ปฺรางฺคน โผงฺ วฺระ ถฺนลฺ เทา ลฺวะ กฺรลา ตุตฺ สฺรู นุ(ทกฺษิ)ณา (ท่านได้คลุมพระปราสาท พระปรางค์ทั้งหมด และคลุมพระถนน ไปสู่ลานเผาข้าวเปลือก และถวายทักษิณา) |
จารึกปราสาทหินพระวิหาร 2 | 2/5 | ศรีสะเกษ | ศานติ ภักดีคำ |
|
ลฺวะ ต ราชฺย วฺระ ปาท กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีอุทฺยาทิตฺยวรฺมฺมเทว ต เสฺวยฺ ราชฺย 972 ศก ปิ สฺถาปนา กมฺรเตงฺ อญฺ สุวรฺณลิงฺค (ครั้นถึงรัชกาลของพระบาทกัมรเตงอัญศรี อุทยาทิตยวรมันเทวะ เมื่อเสวยราชย์ในมหาศักราช 972 ได้ทรงสร้างศิวลึงค์ทอง) |
จารึกปราสาทหินพระวิหาร 2 | 1/9 | ศรีสะเกษ | ศานติ ภักดีคำ |
|
คุลุงฺค ลฺวะ ต คิ วฺนุรฺ นา โคลฺ (กำหนดเอาจอมปลวกเป็นหลักเขต) |
จารึกวัดตาพระยา | 2/15 | สระแก้ว | พจนานุกรม เขมร - ไทย ฉบับทุนพระยาอนุมานราชธน |
