จารึกวัดบูรพาราม

หลักที่ ๒๘๖ จารึกวัดบูรพาราม

ไทยสุโขทัย

พุทธศตวรรษ ๒๐

จำนวนด้าน ๒ ด้าน มี ๑๑๕ บรรทัด ด้านที่ ๑ มี ๕๙ บรรทัด ด้านที่ ๒ มี ๕๖ บรรทัด

หินชนวนสีเขียว

ลักษณะใบเสมา ส่วนล่างชำรุดหักหายไป

กว้าง ๕๙ ซม. สูง ๑๔๖ ซม. หนา ๑๒ ซม.

๑) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “สท. ๕๙”
๒) ในวารสาร ศิลปากร ปีที่ ๓๓ ฉบับที่ ๒ (พฤษภาคม-มิถุนายน ๒๕๓๒) กำหนดเป็น “ศิลาจารึกสุโขทัยหลักใหม่ : วัดบูรพาราม”
๓) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ ๗ กำหนดเป็น “หลักที่ ๒๘๖ จารึกวัดบูรพาราม”

ไม่ปรากฏหลักฐาน

จังหวัดสุโขทัย

พระครูปลัดสนธิ จิตฺตปญฺโณ วัดศาลาครืน เขตจอมทอง กรุงเทพมหานคร

หอพระสมุดวชิรญาณ กองหอสมุดแห่งชาติ กรุงเทพมหานคร

๑) วารสาร ศิลปากร ปีที่ ๓๓ ฉบับที่ ๒ (พฤษภาคม-มิถุนายน ๒๕๓๒), ๓๘-๔๓.
๒) ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ ๗ (กรุงเทพฯ : สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี, ๒๕๓๔), ๑๑-๒๓.

ศิลาจารึกวัดบูรพาราม พบที่จังหวัดสุโขทัย พระครูปลัดสนธิ จิตฺตปญฺโญ วัดศาลาครืน เขตจอมทอง กรุงเทพฯ ถวายแด่สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เมื่อวันที่ ๑๐ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๓๒ แต่ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้กรมศิลปากรรับมาในวันดังกล่าว ด้วยมีพระราชประสงค์ให้จัดแสดงเพื่อการศึกษา ณ อาคารหอพระสมุดวชิรญาณ กองหอสมุดแห่งชาติ ท่าวาสุกรี กรุงเทพฯ

ด้านที่ ๑ ว่าด้วยพระราชประวัติพระมหากษัตริย์แห่งกรุงสุโขทัย นับแต่การประสูติ จบการศึกษาศิลปศาสตร์ การเสวยราชย์ การปราบดาภิเษก การขยายพระราชอาณาเขตไปยังทิศานุทิศ มีเมืองฉอด เมืองพัล ลุมบาจาย ยโสธร นครไทย เชียงดง เชียงทอง เป็นต้น จากนั้นกล่าวถึงสมเด็จมหาธรรมราชาธิราช เสด็จออกทรงผนวช และเสด็จสวรรคตในปี พ.ศ. ๑๙๕๑ นอกจากพระราชประวัติ ยังได้กล่าวถึงสายสัมพันธ์ราชสกุลแห่งพระราชวงศ์ การประดิษฐานพระมหาธาตุใน “บูรพาราม” การสร้างถาวรวัตถุในพระพุทธศาสนา ท้ายของด้านที่ ๑ นี้กล่าวถึง สมเด็จพระราชเทวีเจ้าทรงกัลปนาอุทิศบุณยโกฏฐาส เพื่อทรงอุทิศส่วนพระราชกุศล ถวายแด่สมเด็จมหาธรรมราชาธิราช สมเด็จพระศรีธรรมราชมาตาพร้อมด้วยพระบรมวงศานุวงศ์ มีสมเด็จปู่พระยา พ่อออก แม่ออก เป็นต้น ส่วนข้อความจารึกด้านที่ ๒ กล่าวถึงพระเทวีสังฆมารดาและพระเทวี ร่วมกันบูชาพระรัตนตรัย และกล่าวถึงพระราชประวัติพระมหาธรรมราชาธิราช ทรงประสูติจากพระครรภ์พระศรีธรรมราชมารดา พระอัครมเหสีของ “สิริราชา” เมื่อเดือน ๘ ศักราช ๗๓๐ (พ.ศ. ๑๙๐๐)

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ด้านที่ ๑ มีศักราชปรากฏอยู่ ๕ แห่ง ศักราช (จ.ศ.) ๗๓๐-พ.ศ. ๑๙๑๑ ศักราช (จ.ศ.) ๗๕๘-พ.ศ. ๑๙๓๙ ศักราช (จ.ศ.) ๗๗๐-พ.ศ. ๑๙๕๑ ศักราช (จ.ศ.) ๗๗๔-พ.ศ. ๑๙๕๕ ศักราช (จ.ศ.) ๗๗๕-พ.ศ. ๑๙๕๖

เรียบเรียงข้อมูลโดย : วชรพร อังกูรชัชชัย และดอกรัก พยัคศรี, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., ๒๕๔๖, จาก :
๑) เทิม มีเต็ม และคนอื่นๆ, “ศิลาจารึกสุโขทัยหลักใหม่ : วัดบูรพาราม,” ศิลปากร ๓๓, ๒ (พฤษภาคม-มิถุนายน ๒๕๓๒), ๓๘-๔๓.
๒) เทิม มีเต็ม และคนอื่นๆ, “หลักที่ ๒๘๖ จารึกวัดบูรพาราม,” ใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ ๗ : ประมวลจารึกที่พบในประเทศไทยและต่างประเทศ (กรุงเทพฯ : คณะกรรมการชำระประวัติศาสตร์ไทยและจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และโบราณคดี สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี, ๒๕๓๔), ๑๑-๒๓.