| ตัวอย่าง | ปรากฏใน | ด/บ | จังหวัด | ผู้ให้ความหมาย |
|---|---|---|---|---|
|
โดง โนะ เทบ สฺดจ ลีลา จฺวล เสฺวย พฺระราช … ทย ไอศฺวรฺยฺยาธิปไตย ด สฺรุก สุโขทย เนะ โสฺนง พฺระชนก พระชี วิง รฺวด…กฺษตฺร โผง มาน ด จตุราทิศ สฺยง มาน …นำ..มกุต..ขนชยศฺรีย เสฺวตฉตฺร…อภิเษก โอย นาม พฺระบาท กมฺรเดงอญ ศฺรีศฺรฺยฺย พงฺศราม มหาธรฺมฺมราชาธิราช เสฺวย…
(บัดนั้น จึงเสด็จพระราชดำเนินเข้าเสวยราชย์…ไอสูรยาธิปัตย์ ในเมืองสุโขทัยนี้แทนพระบิดา พระอัยกา…กษัตริย์ทั้งหลาย ซึ่งมีในทิศทั้ง 4... นำ..มกุฏ..พระขรรค์ชัยศรี และเศวตฉัตร อภิเษกแล้วถวายพระนามว่า พระบาทกัมรเดงอัญ ศรีสุริยพงศรามมหาธรรมราชาธิราช เสวย…) |
จารึกวัดป่ามะม่วง (ภาษาเขมร) | 1/7 | สุโขทัย | อำไพ คำโท |
|
ริ วฺระ วุทฺธโลเกศฺวร ต ปฺรํปฺวานฺน ติ กํเสฺตงฺ ศฺรีสตฺยวรฺม ต มานฺ สิทฺธิ สฺถาปนำ เวฺรงฺ เล อภยคิริ เตํ กํ ปิ ชวา อากฺรานฺต สฺรุกฺ เขฺมรฺ วฺระ โนะ สฺยงฺ ตนุ ตฺวลฺล เทา โทงฺ (ส่วนพระพุทธโลเกศวรองค์ประเสริฐ ที่กัมรเตง ศรีสัตยวรมัน ผู้มีความปรารถนาดี ได้สถาปนาไว้บนอภัยคีรีเป็นครั้งแรก เพื่อมิให้ชวามารุกรานสรุกเขมร และยกเอาพระนั้นไป) |
จารึกบ้านซับบาก | 1/32 | บุรีรัมย์ | ชะเอม คล้ายแก้ว และบุญเลิศ เสนานนท์ |
|
โลฺวะ ต ราช วฺระ ปาท ปรมนิรฺวฺวาณปท ต คิ 965 ศก โนะ โฉฺลญฺ มาธว ถฺวายฺ สํนฺวตฺต วฺระ ปาท ปรมนิรฺวฺวาณปท โอยฺ จํณตฺ โนะ นุ ขฺญุํ โนะ โผงฺ ต ธูลิ เชงฺ วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีชเยนฺทฺรวรฺมฺม สิทฺธิ. (ในรัชสมัยของพระบาทบรมนิรวาณบท (สูรยวรมันที่ 1) ศักราช 965 มาธวะได้กราบบังคมทูลขอให้พระองค์ทรงพระราชทานเทวสถานคืนให้แก่ชเยนทรวรมัน) |
จารึกสด๊กก๊อกธม 2 | 4/79 | สระแก้ว | ศานติ ภักดีคำ |
|
มนฺ วฺระปาท ปรเมศฺวร ปฺรติษฺฐา กมฺรเตงฺ ชคตฺ ต ราช อฺเนา นครศฺรีมาเหนฺทฺรปรฺวฺวต o วฺระปาท ปรเมศฺวร กลฺปนา สนฺตาน อฺนกฺ สฺตุกฺ รนฺสิ . ภทฺรปตฺตน คิ ต ชา สฺมิงฺ นา กมฺรเตงฺ ชคตฺ ต ราช ปฺรทฺวนฺนฺ เทา o วฺระ วรศาป วฺวมฺ อาจฺ ติ มานฺ อฺนกฺกฺ ต ใท ติ ต สิงฺ นา กมฺรเตงฺ ชคตฺ ต ราช ปฺร . เลงฺ สนฺตาน อฺนกฺ โนะ คุสฺสฺ . (พระบาทปรเมศวร (พระเจ้าชัยวรมันที่ 2) ได้ประดิษฐานพระเทวราชไว้ในนครศรีมเหนทรบรรพต แล้วทรงสถาปนาสกุล สตุก รันสิ และภัทรปัตตนะ ไว้ในฐานะผู้ปฏิบัติพระเทวราช พระองค์ทรงมีพระบรมราชโองการว่า นอกจากสกุลนี้แล้ว สกุลอื่นจะอยู่ปฏิบัติพระเทวราชไม่ได้) |
จารึกสด๊กก๊อกธม 2 | 3/58 | สระแก้ว | พจนานุกรม เขมร - ไทย ฉบับทุนพระยาอนุมานราชธน |
|
...วฺนุรฺ ทฺนงฺ ... ...งฺ ปริปาลนจํ... ...(ปฺร) ติษฺฐา ... อฺนกฺ ...สฺวรฺคฺ คาปฺ วรฺคฺคฺค o ริตจิห... ...(สฺต) มฺภ เนะ อฺนกฺ โนะ เทา... ...ต นรก ตราปฺ วฺระจนฺทฺรา ทิตฺย มานฺ เลยฺ (...พะนุรทะนง... ...รักษาไว้... ...ประดิษฐานไว้... ...ได้ขึ้นสวรรค์ และหลุดพ้น ...(ผู้ใดทำลาย) หลักศิลานี้ ผู้นั้นจงไป ...ตกนรก ตราปเท่าที่พระจันทร์ พระอาทิตย์ยังมีอยู่) |
จารึกปราสาทหินพระวิหาร 2 | 2/5 | ศรีสะเกษ | อำไพ คำโท |
|
กมฺรเตงฺ ชคตฺ ศฺรีภเทฺรศฺวร คิ โระหฺ วฺระ โศฺลก วฺระ ปาท กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีสูรฺยฺยวรฺมฺมเทว ทุกฺ ปิ เปฺร จารฺ ต เหมโทลา โนะ นุ ทฺรวฺย ต โระหฺ โนะ โผงฺ ปิ ชฺวนฺ ต เทวตาเกฺษตฺร โผงฺ สปฺ อนฺเล (กัมรเตงชคตศรีภัทเรศวร ดังพระราชนิพนธ์ของพระบาทกัมรเตงอัญศรีสุริยวรมันเทวะ ทรงนิพนธ์ไว้ และทรงรับสั่งให้จารไว้ที่เสลี่ยงทอง และพร้อมทั้งถวายทรัพย์สินเหล่านี้ด้วย เพื่อที่จะส่งไปถวายแก่เทวสถานทุกๆ แห่ง) |
จารึกปราสาทหินพระวิหาร 2 | 1/40 | ศรีสะเกษ | อำไพ คำโท |
|
รงฺโก เช 1 ขฺญุํ เถฺว กลฺปณา โนะ ไต กนฺโส ไต กนฺโส โสตฺ ไต กํวฺฤกฺ (ข้าวสาร 1 กระบุง ข้าที่ทำกัลปนานั้น มีไตกันโส ไตกันโสอีก ไตกำพฤก) |
จารึกวัดสระกำแพงใหญ่ | 1/9 | ศรีสะเกษ | อำไพ คำโท |
|
มนฺ โนะ รตฺ วาปฺ เรา โยกฺ ใต กํปิตฺ โอยฺ ปํเร ต ปนฺลาสฺ ใต กนฺหฺยงฺ ... ปฺรติเษธ คิ อรฺถี ต โระหฺ เนะหฺ (เมื่อกันไตเหียงหนีไปแล้ว วาบเราได้ยกไตกำบิดให้ไปรับใช้แทนไตกันเหียง ... ปฏิเสธคำกล่าวหาในเรื่องนั้น) |
จารึกทวลระลมทิม | 1/10 | สระแก้ว | อุไรศรี วรศะริน |
|
กลฺปนา กํมฺรเตงฺ อญฺ วฺระ คุรุ ต จตุราจารฺยฺย โนะ เทา ต กํมฺรเตงฺ ชคตฺ ลิงฺคปุร (ควรกัลปนา กัมรเตงอัญ พระคุรุ ผู้เป็นจตุราจารย์เหล่านี้ ที่ไปสู่ กัมรเตงชคัตลิงคปุระ) |
จารึกปราสาทเมืองแขก 1 | 1/21 | นครราชสีมา | พจนานุกรมเขมร-ไทย ฉบับพระยาอนุมานราชธน |
|
วฺระ กมฺรเตงฺ อญฺ ศฺรีปรมวาสุ(เทว) เนาว โนะ ผล มนฺ อญฺ อุนฺมิ ลิต วฺระ (ะ ก)มรเตงฺ อญฺ ปิ เถฺว ปูชา อญฺ โอยฺ - - - ((พระเทวรูป) พระกัมรเตงอัญศรีบรมวาสุเทพ ซึ่งอยู่นั้น แลผลประโยชน์ซึ่งข้าพเจ้าได้ถวายพระกัมรเตงอัญ (ศรีบรมวาสุเทพ) เมื่อได้ทำสักการบูชาฉลอง (พระรูปนั้น)) |
จารึกศาลเจ้าเมืองลพบุรี | 1/6 | ลพบุรี | อุไรศรี วรศะริน |
|
เถฺลงฺ ต ชา วฺระ รุํ ต โวลฺ โนะ นุ อฺนกฺ ต วฺวํ เถฺว โตยฺ วฺระ กรุณา ต ปรมปวิตฺร ปิ นุ วิวิธทานฺฑ (บทแถลง เป็นประกาศที่ศักดิ์สิทธิ์ซึ่งประชาชนไม่ควรฝ่าฝืน (เพราะออก) โดยพระกรุณาบรมบพิตร พร้อมทั้งระบุโทษต่างๆ) |
จารึกปราสาทโตนตวล 1 | 1/5 | ศรีสะเกษ | ชะเอม คล้ายแก้ว |
|
สงฺ สฺวตฺ วฺระ ธรฺมฺมศาสฺตฺร ปนฺทฺวลฺ วฺระ อาลกฺษณ ต ผํ โขฺลญฺ สฺวายฺ ต วฺระ สภา นุ ปฺรติหร เปฺร เทา สงฺโคลฺ ต ภูมิ โนะ จุญฺ กํเสฺตง ศฺรีราเชนฺทฺราทิตฺย ต มานฺ ปฺรมานฺ . . ((ให้) ตั้งสาธยายพระธรรมศาสตร์ประกาศพระอาลักษณ์แก่โขลญสวายทั้งปวงที่พระสภาและพระปรติหระ ให้ไปปักเขตที่ดินครั้งนี้ (ให้) เอาใจใส่งาน กัมเสตง ศรีราเชนทราทิตยซึ่งได้รับที่ดิน) |
จารึกปราสาทตาเมือนธม 5 | 1/10 | สุรินทร์ | ศานติ ภักดีคำ |
|
1105 ศก โถะ นกฺษตฺร ต ตปะสกฺติ กมฺรเตงฺ อญฺ มหาราช ศฺรีมตฺไตฺรโลกฺยราชเมาลิภูษฺณพรฺมฺมเทว ปิ เกตฺ เชฺยษฺฐ โนะ พุทฺธพาร (ศักราช 1105 เถาะนักษัตร มีพระราชโองการ กัมรเดงอัญ มหาราช ศรีมัตไตรโลกยราชเมาลิภูษณวรรมเทวะ ขึ้น 3 ค่ำ เชฏฐมาส (เดือน 7) วันพุธ) |
จารึกบนฐานพระพุทธรูปวัดหัวเวียง | 1/2 | กรุงเทพมหานคร | พจนานุกรม เขมร - ไทย ฉบับทุนพระยาอนุมานราชธน |
|
เนา รุวฺ อฺนกฺ ต จฺวลฺ สำ ปิ ตมะ ตโปวนาวาส โนะ ปิ เถฺว กงฺวลฺ ปิ วฺวํ อํปานฺ ปิ ตปสฺวิ โยคิ. โผงฺ สฺวตฺ มนฺตฺร ปิ นุ ถฺวายฺ ตปะ ต วฺระ ปาท กํมฺรเตงฺ กํตฺวนฺ อญฺ ศฺรี สูรฺยฺยวรฺมฺมเทว ติ เปฺร จาปฺ ปิ นำ จุญฺ ต สภา สฺตปฺ วฺยวหาร นิรฺณฺณย โตยฺ อุตฺตมสาห (ถ้าผู้ใดเข้ามาทำทุราจารใน “ตโบวนาวาส” ต่างๆ และมารบกวนดาบสซึ่งถือโยคธรรม ไม่ให้เขาสวดมนต์ถวายตปะแด่พระบาทกัมรเตงกำตวนอัญศรีสุริยวรรมเทวะ โปรดเกล้าฯ ให้จับผู้นั้นมานำขึ้น ศาลสภา เพื่อจะได้ฟังคดีที่ควรจะถูกตัดสินอย่างเคร่งที่สุด) |
จารึกศาลสูงภาษาเขมร (หลักที่ 1) | 1/10 | ลพบุรี | พจนานุกรมเขมร-ไทย ฉบับพระยาอนุมานราชธน |
|
ขญุํ ต อาศฺรม โนะ คิ ต ตํตำมฺ ยชฺญ โนะจุะ วิงฺ ต อาศฺรม (ข้าสำหรับอาศรมอยู่ประจำที่บูชา สิ่งของเหล่านี้เป็นของอาศรม) |
จารึกอุบมุง | 1/18 | อุบลราชธานี | พจนานุกรม เขมร - ไทย ฉบับทุนพระยาอนุมานราชธน |
