จารึกปราสาทโตนตวล 1

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

ศก. 9, K. 1189

อักษรที่มีในจารึก

ขอมโบราณ

ศักราช

พุทธศักราช 1545

ภาษา

เขมร

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 13 บรรทัด

วัตถุจารึก

หินทราย

ลักษณะวัตถุ

กรอบประตูปราสาท ผนังข้างด้านทิศเหนือ ส่วนบนชำรุดหักหายไป

ขนาดวัตถุ

กว้าง 40 ซม. สูง 95 ซม. หนา 27.5 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “ศก. 9”
2) ในวารสาร ศิลปากร ปีที่ 44 ฉบับที่ 1 (มกราคม-กุมพาพันธ์ 2544) กำหนดเป็น “จารึกปราสาทโตนตวล 1”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

กรอบประตูมุขด้านหน้าปราสาทประธาน ปราสาทโตนตวล บ้านภูมิซรอล ตำบลเสาธงชัย อำเภอกันทรลักษณ์ จังหวัดศรีสะเกษ

ผู้พบ

ทหารพราน สังกัดกรมทหารพรานที่ 23 อำเภอกันทรลักษณ์ จังหวัดศรีสะเกษ

ปัจจุบันอยู่ที่

ปราสาทโตนตวล บ้านภูมิซรอล ตำบลเสาธงชัย อำเภอกันทรลักษณ์ จังหวัดศรีสะเกษ (สำรวจเมื่อ 4 มีนาคม 2563)

พิมพ์เผยแพร่

วารสาร ศิลปากร ปีที่ 44 ฉบับที่ 1 (มกราคม-กุมภาพันธ์ 2544) : 99-104.

ประวัติ

เจ้าหน้าที่ฝ่ายบริการหนังสือตัวเขียนและจารึก หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร ได้เดินทางไปสำรวจศิลาจารึก จัดทำสำเนาจารึก และถ่ายภาพ บันทึกข้อมูลจารึก เมื่อวันที่ 9 ตุลาคม 2535

เนื้อหาโดยสังเขป

ข้อความจารึกเป็นการออกคำสั่งโดยพระบรมบพิตรให้เผยแพร่คำประกาศจับสองข้าทาส คือ จันทรพรกับลาตวิ ที่ไกรจักวัลละ มอบให้เป็นข้าทาสแก่พระกัมรเตงชคัต ข้าทาสทั้งสองคงจะหนี จึงมีประกาศจับ พร้อมทั้งระบุโทษผู้ละเลยหน้าที่ ไม่เผยแพร่คำประกาศจับดังกล่าว

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

จารึกบรรทัดที่ 8 ระบุศักราช 924 ซึ่งตรงกับ พ.ศ. 1545 อันเป็นปีสุดท้ายแห่งการครองราชสมบัติของพระเจ้าอุทยาทิตยวรมันที่ 1 (พ.ศ. 1544-1545) ซึ่งประทับอยู่ที่นครธม ถูกพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1 บุตรเจ้านครตามพรลิงค์แห่งอาณาจักรศรีวิชัย ยกกองทัพมาโจมตี เข้ายึดเมืองนครธมไว้ได้ แล้วเสด็จขึ้นครองราชสมบัติแทน (พ.ศ. 1545-1593) ฉะนั้น พ.ศ. 1545 จึงอยู่ในปลายรัชสมัยของพระเจ้าอุทยาทิตยวรมันที่ 1 และต้นรัชสมัยของพระเจ้าสุริยวรมันที่ 1

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2548, จาก :
ชะเอม แก้วคล้าย, “จารึกปราสาทโตนตวล,” ศิลปากร 44, 1 (มกราคม-กุมภาพันธ์ 2544) : 99-104.

ภาพประกอบ

ภาพสำเนาจารึกจาก : ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2545 (เลขทะเบียน CD; INS-TH-11, ไฟล์; SK_001fL)