พิพิธภัณฑ์บ้านโบราณโรงเรียนวัดบวกหมื้อ เกิดขึ้นเนื่องจากทางโรงเรียนไปดูงานที่อื่น ๆ แล้วเห็นว่ามีการอนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมพื้นบ้านในลักษณะนี้จึงต้องการจะทำบ้าง แต่จะค่อย ๆ ดำเนินการไปตามกำลังที่มี ทั้งนี้ได้รับการสนับสนุนจากชุมชนที่ช่วยบริจาควัสดุเช่น ไม้ กระเบื้อง ล้มเลื่อยต้นไม้ที่ยืนตาย นำมาสร้างเป็นเรือนพื้นบ้านหลังนี้ และยังได้รับเงินบริจาคสมทบจากโครงการศุภนิมิตรอีกจำนวนหนึ่งด้วย อาคารแล้วเสร็จในปี 2540 ลักษณะเป็นเรือนชนบท พื้นไม้ หลังคามุงด้วยกระเบื้องว่าว ภายในจัดเป็นห้องนอน และใช้เป็นเรือนพยาบาลด้วย นอกจากนั้นจัดแสดงห้องครัวไฟ วัตถุจัดแสดง เช่น ของใช้ในครัวเรือน เตารีด หม้อหุงข้าว ไหแช่ข้าว ตู้เก่า เครื่องมือทำการเกษตร เช่น แอก ไถ เป็นต้น

จ. เชียงใหม่

โรงเรียนบ้างปางลันจัดเก็บและจัดแสดงวัตถุทางวัฒนธรรมไว้ตั้งแต่ปี 2530 โดยจัดแสดงในห้องสมุด จัดวางบนชั้นไม้ต่อง่ายๆ ของที่จัดแสดงได้แก่ เครื่องใช้ในครัวเรือน เช่น ตะเกียง กั๊วะนวดข้าว กระบุง ตะกร้า หมวก น้ำต้น เตารีดถ่าน เครื่องใช้ในเกษตรกรรม อาทิ เคียว แอก ไถ คราด เครื่องประกอบอุโบสถ เช่น แป้นน้ำย้อย ธรรมมาสน์ไม้ เครื่องจักสาน เช่น ปอม ข้อง แปม แซะไซ เป็นต้น

จ. เชียงใหม่

ศูนย์อนุรักษ์ศิลปวัฒนธรรมท้องถิ่น โรงเรียนบ้านหนองก๋าย จัดตั้งขึ้นในปี 2537 โดยใช้ห้องหนึ่งในอาคารเรียนเป็นที่จัดแสดงวัตถุ แต่ปัจจุบันเนื่องจากห้องเรียนมีไม่เพียงพอสำหรับการเรียนการสอน จึงย้ายวัตถุทางวัฒนธรรมมายังอาคารด้านทิศเหนือ ซึ่งเป็นอาคารเรียนชั่วคราว เป็นอาคารกั้นฝาด้วยปูนครึ่งหนึ่งอีกครึ่งหนึ่งเป็นฝาไม้ระแนงตีโปร่ง จัดวางวัตถุตามชั้นที่ต่ออย่างง่ายๆ อย่างไรก็ดีมีวัตถุทางวัฒนธรรมเก็บสะสมไว้เป็นจำนวนมากพอสมควร เป็นประเภทไม้แกะสลัก เครื่องปั้นดินเผา เครื่องจักสาน เครื่องเขิน ผ้าทอพื้นเมือง เครื่องครัว เครื่องมือเกษตร เครื่องมือจับปลา อาวุธ เครื่องประดับ เครื่องดนตรี เครื่องแก้ว เปลือกหอย และเครื่องเรือนโบราณ

จ. เชียงใหม่

ศูนย์ศิลปวัฒนธรรมล้านนา โรงเรียนสบเปิงวิทยา จัดตั้งเมื่อปี 2541 เพื่อสนับสนุนกิจกรรมการเรียนการสอนวิชาสังคมศึกษาและภาษาไทย และเพื่อเก็บรักษาของโบราณเก่าแก่หายากของชุมชนให้คงอยู่ต่อไป โดยใช้ห้องเรียนขนาด 45 ตารางเมตร 1 ห้องในอาคารรัฐอุปถัมภ์เป็นสถานที่จัดแสดง ชั้นบนของอาคารมี 2 ห้อง ห้องแรกเป็นห้องดนตรี ห้องที่สองเป็นห้องจริยธรรมล้านนา จัดแสดงเครื่องใช้ในชีวิตประจำวันในอดีต เครื่องจักสาน อาทิ วีพัดข้าว หมวก งอบ ข้อง กระบุง กระติบ ตะกร้าใส่เสื้อผ้า เครื่องมือทำนา เช่น แอก เฝือ คราด เครื่องดนตรี เช่น สะล้อ ซอ ซึง เครื่องประกอบวัวต่าง ม้าต่าง เครื่องมือทอผ้าเช่น กงปั่นฝ้าย เครื่องปั้นดินเผา เช่น ไหเหล้า ไหแช่ข้าวเหนียว น้ำต้นดินเผา หม้อแกง ตะเกียงแบบโบราณ ฮอกแขวนคอวัว ควาย สิ่งพิเศษของพิพิธภัณฑ์แห่งนี้คือ จัดแสดงผลงานของนักเรียน เช่น การตัดกระดาษทำเป็นตุงหลากสีสรร สวยงาม และยังนำของเก่ามาดัดแปลงให้ใช้ประโยชน์ในการจัดนิทรรศการ เช่น คราดที่มีหลายอันทำเป็นขาตั้งแผ่นป้ายอธิบายนิทรรศการ เป็นต้น

จ. เชียงใหม่

วัดสันป่าสักเริ่มเก็บรักษาวัตถุทางวัฒนธรรมมาตั้งแต่ปี พ.ศ.2536 โดยชาวบ้านบริจาคบ้าง บางโอกาสก็ขอจากชาวบ้านมาเก็บไว้เนื่องจากเกรงว่าจะสูญหายไปหมดในภายหลัง เนื่องจากชาวบ้านเลิกใช้แล้วในชีวิตประจำวัน อาคารจะแสดงใช้ศาลาบาตรด้านทิศเหนือยาวตลอดแนว ขนาดเนื้อที่ 150 ตารางเมตร จัดเก็บวัตถุทางวัฒนธรรมอย่างมีระเบียบ ตีไม้ไผ่ระแนงกั้นระหว่างเสา จัดแสดงของใหญ่ๆ เช่น คุตีข้าว เสวียนใส่ข้าว(จักสาน) ครกมอง เกวียน 2 เล่ม ศาลาด้านหน้ากุฏิเจ้าอาวาส 20 ตารางเมตร เป็นศาลาชั่วคราวตีตาข่ายโปร่ง จัดเก็บเครื่องใช้ทางวัฒนธรรมต่างๆ เช่น เครื่องจักสาน เครื่องมือเกษตร เครื่องดนตรี ธนบัตร และเหรียญ เป็นต้น ทางเดินทางหน้าวิหารจัดแสดงแท่นหินทรายเจาะรู ซึ่งเข้าใจว่าเป็นฐานเสาหล่อน้ำสำหรับหอธรรม แท่นหินทรายเหล่านี้เจ้าอาวาสได้มาจากวัดร้างในที่สาธารณะของหมู่บ้านที่อยู่เลยวัดไปทางใต้ประมาณ 100 เมตร

จ. เชียงใหม่

ศูนย์วัฒนธรรมอำเภอฝาง โรงเรียนฝางชินูปถัมภ์ จัดตั้งแต่ปี 2534 เคยรวบรวมข้าวของไว้มากแต่ปัจจุบันกระจัดกระจายสูญหายไปเกือบหมดเนื่องจากย้ายสถานที่จัดแสดงอยู่บ่อยครั้ง จนกระทั่งปัจจุบันนำข้าวของต่าง ๆ ไปจัดแสดงในอาคารห้องสมุด เนื้อที่ประมาณ 220 ตารางเมตร จัดแสดงวัตถุไว้ที่โต๊ะนิทรรศการกลางห้อง อาทิ ชุดเครื่องมือทำเครื่องเงิน ซึ่งบรรณารักษ์เก็บรักษาไว้อย่างดีทั้งชุด นอกจากนั้นยังมีตัวอย่างเครื่องจักสาน เครื่องมือจับปลา อุปกรณ์ทอผ้า ล้อเกวียน และแผ่นไม้แกะสลักท้ายเกวียน อย่างละชิ้นสองชิ้น

จ. เชียงใหม่

กุฏิเจ้าอาวาส เป็นอาคารก่ออิฐถือปูน 2 ชั้น ในส่วนรับแขกของกุฏิเจ้าอาวาส ตั้งตู้ใส่วัตถุเครื่องใช้ของวัดและวัตถุทางวัฒนธรรมต่างๆ อาทิ มูยาดินเผา ไม้หลาบหมอนวัวต่างแกะสลัก ขวานหินมีบ่า ขวานหินกระเทาะ เศียรพระพุทธรูปสัมฤทธิ์ พระพิมพ์ดินเผา กรามช้าง ขันเงินเปลือกหอย เครื่องจักสาน ตาชั่ง แอบหมาก ไหเหล้า(ภาชนะดินเผา) โกฐไม้หีบผ้าเครื่องหวาย เครื่องชั้งโลหะ ฯลฯ จัดแสดงเป็นกลุ่มอย่างง่ายๆ ข้าวของส่วนใหญ่ท่านเจ้าอาวาสเก็บสะสมเอาไว้ทีละเล็กทีละน้อย บางส่วนญาติโยมนำมาถวายให้ ปัจจุบันยังไม่ได้จัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑ์เต็มรูปแบบ จัดแสดงให้ญาติโยมพอดูได้ไปก่อน แต่ก็จะเก็บต่อไป ถ้ามีงบประมาณจึงปรับปรุงอาคารที่มีอยู่เป็นที่ตั้งพิพิธภัณฑ์ถาวร

จ. เชียงใหม่

จ. เชียงใหม่

ศูนย์วัฒนธรรมพื้นบ้าน โรงเรียนเวียงแหงวิทยาคม จัดสร้างตั้งแต่ปี พ.ศ.2526 โดยเริ่มสะสมวัตถุทางวัฒนธรรมทีละเล็กละน้อย นำไปจัดแสดงในมุมหนึ่งของห้องพักอาจารย์หมวดสังคมศึกษาในพื้นที่ขนาด 15 ตารางเมตร จัดแสดงในลักษณะนิทรรศการถาวร ปรับพื้นที่ด้วยหินกรวดแม่น้ำ สำหรับตั้งเสาซุ้ม ของที่จัดแสดงได้รับบริจาคและมีของชิ้นดีๆ ที่มีคุณค่า เช่น คนโท น้ำต้นดินเผารุ่นเก่าหลายใบ เครื่องจักสานที่เป็นเครื่องมือจับปลาประเภท แซะ ไซ ข้องใส่ปลา และกระบุง ตะกร้าต่างๆ

จ. เชียงใหม่

เนื่องจากทางอำเภอฮอดขอให้โรงเรียนเป็นศูนย์วัฒนธรรมของอำเภอฮอด จึงได้ดำริสร้างเรือนพื้นถิ่นด้วยงบบริจาค และกำลังแรงงานจากผู้ปกครอง ในวันเปิดได้เรียนเชิญเจ้าดวงเดือน ณ เชียงใหม่ ประธานสภาวัฒนธรรม จังหวัดเชียงใหม่ มาทำพิธีเปิด ในวันที่ 7 ธันวาคม 2542 ลักษณะอาคารเป็นเรือนไม้ที่สร้างจำลองเรือนพื้นถิ่น ขนาด 2 ห้องนอน เนื้อที่ในห้องจัดแสดงรวมประมาณ 64 ตารางเมตร ภายในจัดแสดงข้าวของที่ได้รับบริจาคมา ได้แก่ เครื่องใช้ในชีวิตประจำวัน เช่น เครื่องจักสานประเภท กระบุง ตะกร้า เครื่องมือจับปลา เช่น ตุ้ม ไซ แซะ มีตู้เล็กๆ จัดเก็บเชี่ยนหมาก ขัน(เครื่องเขิน) เตารีด กำปั่นเหล็ก เป็นต้น ตะเกียงจ้าวพายุแบบเก่าแขวนในลักษณะใช้งานจริง นอกจากนี้ยังสร้างยุ้งข้าวเล็กๆ ทางทิศใต้ของเรือน ใต้ถุนยุ้งแสดงกี่ทอผ้า ด้านหลังยุ้งมีศาลามุงด้วยใบตองตึง ใช้เป็น โรงตำข้าว โดยใช้ครกมอง

จ. เชียงใหม่

ชุมชนฮอดแห่งนี้อพยพย้ายถิ่นมาอันเนื่องมาจากการสร้างเขื่อนภูมิพลและมาอยู่ ณ ที่ตั้งปัจจุบัน ต่อมาชุมชนฮอดรวมกับวัดหลวงฮอดจัดสร้างพิพิธภัณฑ์ขึ้นเมื่อปี พ.ศ.2516 เพื่อเก็บรักษาโบราณวัตถุของทางวัดที่มีมากมายหลายชิ้น โดยเก็บรักษาไว้ในอาคารกุฏิสงฆ์ ซึ่งมีตู้เหล็กใส่กุญแจหลายชั้นรักษาอยู่และมีผู้ถือกุญแจเป็นกรรมการวัดจำนวน 20 คน อาคารพิพิธภัณฑ์เป็นอาคารชั้นเดียวใต้ถุนสูง จัดเก็บศิลปวัตถุพระพุทธรูปทำจากผลึกแก้วสีต่างๆ แหวนทองคำ บาตรจำลองทำด้วยทองคำ ของเหล่านี้เก็บไว้ในหีบไม้ใส่กุญแจและใส่ในตู้เหล็กใส่กุญแจและเก็บไว้ในห้องใส่กุญแจ แต่ของเหล่านี้ได้ถูกขโมยตัดกุญแจลักเอาไปจนหมดในวันที่ 16 พฤศจิกายน พ.ศ.2540 จึงเหลือแต่พระพุทธรูปสัมฤทธิ์ ศิลปะล้านนาองค์ใหญ่ในวิหารอีก 5 องค์ และพระพุทธรูปยืนทำด้วยไม้แกะสลักอีก 2 องค์ ทั้งหมดอยู่ในวิหารและกรรมการวัดได้จัดทำลูกกรงใส่กุญแจไว้ ซึ่งก็ยังดูไม่แน่นหนาเท่าที่ควร นอกจากนั้นยังมีหีบธรรมอีก 6 ใบ ภาพถ่ายโบราณและไม้แกะสลัก และอาวุธ เช่นหอกเหล็กที่ยังเหลือเท่านั้น

จ. เชียงใหม่

หออนุรักษ์มรดกล้านนา โรงเรียนวัดงิ้วเฒ่า สร้างขึ้นเมื่อปี 2531 ก่อนหน้านี้ทางโรงเรียนเคยสร้างบ้านจำลองของเผ่ากะเหรี่ยงและลีซอ เพื่อเป็นบ้านพักให้นักเรียนชาวเผ่ากะเหรี่ยงและลีซอพักอาศัยได้จริงด้วย เนื่องจากหอพักไม่พอเพียง อย่างไรก็ดีเมื่อบ้านจำลองที่สร้างไว้ผุพังเกือบหมดเนื่องจากปลวกกิน โรงเรียนจึงได้รวบรวมข้าวของเครื่องใช้ที่จัดแสดงในบ้านเหล่านั้นมาเก็บไว้ที่หออนุรักษ์มรดกล้านนาที่สร้างขึ้นใหม่ โดยซื้อยุ้งข้าวหรือหลองข้าวมาปรับปรุงดัดแปลงเป็นที่จัดแสดง โดยทำเป็นศาลาโปร่งใต้ถุนสูง เนื่องจากที่ตั้งอยู่บนเนินเขา จึงได้กรุตาข่ายพรางแสงโดยรอบเพื่อรักษาไม่ให้วัตถุจัดแสดงเสียหายเนื่องจากลมที่พัดแรงและแสงแดด ส่วนใต้ถุนเรือนใช้เป็นที่นั่งพักผ่อนของนักเรียน มีการฝึกจัดประดับตกแต่งต้นไม้ ดอกไม้และใช้ทำกิจกรรมอื่นๆ ด้วย ถ้ามีผู้ขอชมจะต้องใช้บันไดปีนขึ้นไปดูบนยุ้ง ปกติจะชักบันไดเก็บไว้

จ. เชียงใหม่