จารึกวัดหัวเวียงเมืองไชยา ๒

หลักที่ ๒๔ (ก.) ศิลาจารึกวัดหัวเวียง เมืองไชยา, จารึกที่ ๒๔ จารึกที่วัดหัวเวียง อำเภอไชยา

กวิ

พุทธศตวรรษ ๑๘

จำนวนด้าน ๑ ด้าน มี ๑๕ บรรทัด

ศิลา ประเภทหินชนวน

สี่เหลี่ยม

กว้าง ๓๑ ซม. สูง ๗๐ ซม. หนา ๑๒ ซม.

๑) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “สฏ. ๓”
๒) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึกสยาม ภาคที่ ๒ กำหนดเป็น “หลักที่ ๒๔ (ก.) ศิลาจารึกวัดหัวเวียง เมืองไชยา”
๓) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ ๒ กำหนดเป็น “จารึกที่ ๒๔ จารึกที่วัดหัวเวียง อำเภอไชยา”
๔) ในหนังสือ จารึกในประเทศไทย เล่ม ๔ กำหนดเป็น “จารึกวัดหัวเวียงเมืองไชยา ๒”

พุทธศักราช ๒๔๔๗

วัดเวียง อำเภอไชยา จังหวัดสุราษฎร์ธานี

สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ

หอพระสมุดวชิรญาณ หอสมุดแห่งชาติ กรุงเทพมหานคร

๑) ประชุมศิลาจารึกสยาม ภาคที่ ๒ (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, ๒๔๗๒), ๔๑-๔๒.
๒) ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ ๒ (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, ๒๕๐๔), ๒๗-๓๑.
๓) จารึกในประเทศไทย เล่ม ๔ (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, ๒๕๒๙), ๑๔๗-๑๕๒.

จารึกนี้ สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงได้มาจากวัดเวียง อำเภอไชยา จังหวัดสุราษฎร์ธานี พร้อมกับจารึก สฏ. ๔ ขณะเสด็จไปตรวจราชการหัวเมืองชายทะเลภาคใต้ เมื่อรัตนโกสินทร์ศก ๑๒๓ (พ.ศ. ๒๔๔๗) เมื่อแรกพบศิลาจารึกนี้ปักอยู่ห่างจากวัดเวียงไปทางทิศตะวันตก ประมาณ ๑ เส้น ใกล้ผนังกำแพงซึ่งยาวไปตามทิศเหนือและใต้ ที่ใกล้จารึกปักอยู่นั้นมีเทวรูป ๑ องค์อยู่ทางเหนือ หันพระพักตร์ไปทางทิศตะวันออก และมีศิลาจารึกอีกหลักหนึ่ง คือ จารึก สฏ. ๔ อยู่ไปทางทิศเหนือของเทวรูป ห่างประมาณ ๓๐ ศอก วางนอนอยู่ มีขนาดใหญ่กว่าจารึกที่ปักอยู่นั้น สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ โปรดเกล้าฯ ให้พระยาวรสิทธิ์เสวีวัตร์ (ใต้ฮัก) ซึ่งเป็นข้าหลวงเทศาภิบาลมณฑลชุมพรอยู่ในขณะนั้น จัดส่งขึ้นมา ณ กรุงเทพฯ พร้อมกันนั้นมีจารึกทั้งสองหลักกับพระพุทธรูปนาคปรกในพระวิหาร คือจารึก สฏ. ๓ สฏ. ๔ และ สฏ. ๙ พระยาวรสิทธิ์เสวีรัตน์ ได้ให้หลวงเสวีวรราช (แดง) ซึ่งเป็นนายอำเภอพุมเรียงอยู่ขณะนั้นนำขึ้นมาถวาย ณ กรุงเทพฯ เมื่อวันที่ ๓๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๔๗ ศิลาจารึกซึ่งได้มาจากวัดเวียง อำเภอไชยา จังหวัดสุราษฏร์ธานี เมื่อถึงกรุงเทพฯ ได้นำมาเก็บรักษาไว้ที่หอสมุดแห่งชาติ ต่อมาในปีพุทธศักราช ๒๕๐๙ หอสมุดแห่งชาติได้ย้ายมาอยู่อาคารใหม่ที่ท่าวาสุกรี อาคารเก่าที่พระสมุดวชิราวุธจึงว่างลง ประกอบกับพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ต้องการใช้สถานที่พระที่นั่งศิวโมกขพิมาน จัดแสดงพิพิธภัณฑ์ก่อนประวัติศาสตร์ ในปี พ.ศ. ๒๕๑๐ จึงได้ย้ายจารึกซึ่งจัดแสดงอยู่ในพระที่นั่งศิวโมกขพิมาน ไปเก็บรักษาไว้ที่อาคารหอพระสมุดวชิราวุธ คือ ตึกถาวรวัตถุข้างวัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษดิ์นั่นเอง ในปี พ.ศ. ๒๕๒๑ กรมศิลปากรมีความประสงค์จะให้ศิลาจารึก ซึ่งจัดไว้เป็นโบราณวัตถุ ได้อยู่ในความรับผิดชอบของกองพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ตามกฎหมาย จึงได้ย้ายจารึกส่วนใหญ่ไปเก็บรักษา และตั้งแสดงในหมู่พระวิมาน ห้องอุตราภิมุข และห้องอื่นๆ ในบริเวณพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ แต่จารึกบางหลักที่ยังมิได้อ่าน-แปลหรืออยู่ในระหว่างการศึกษาวิเคราะห์ ทางหอสมุดแห่งชาติได้ขอยืมไว้ เพื่อดำเนินการต่อไป ฉะนั้น จารึกกลุ่มนี้จึงได้ย้ายมาอยู่ที่อาคารหอพระสมุดวชิรญาณ ซึ่งสร้างขึ้นใหม่ในบริเวณด้านหลังอาคาร ๑ หอสมุดแห่งชาติท่าวาสุกรี จารึก สฏ. ๓ ซึ่งขณะนั้นยังมิได้อ่าน-แปล ได้ถูกนำมาเก็บรักษาในอาคารหอพระสมุดวชิรญาณด้วยเช่นกัน แต่จารึก สฏ. ๔ ซึ่งอ่าน-แปลและพิมพ์เผยแพร่แล้ว จึงเก็บรักษาไว้ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ดังกล่าวข้างต้น ศิลาจารึก สฏ. ๓ นี้ใน ประชุมศิลาจารึกสยาม ภาคที่ ๒ ลงพิมพ์แต่รูปภาพยังมิได้มีการอ่าน-แปล ฉะนั้น ในครั้งนี้จึงนับว่าเป็นการพิมพ์เผยแพร่คำอ่าน-แปลเป็นครั้งแรก

เริ่มต้นด้วยการกล่าวนมัสการพระพุทธเจ้า จากนั้นกล่าวถึงการบริจาคทานของกลุ่มบุคคลที่มาชุมนุมกัน

ไม่ปรากฏหลักฐาน

-

เรียบเรียงข้อมูลโดย : ตรงใจ หุตางกูร และนวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., จาก:
๑) ชะเอม แก้วคล้าย, “จารึกวัดหัวเวียงเมืองไชยา ๒,” ใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ ๒ : จารึกทวารวดี ศรีวิชัย ละโว้, พิมพ์ครั้งที่ ๒ [แก้ไขใหม่] (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, ๒๕๒๖), ๑๔๗-๑๕๒.
๒) ยอร์ช เซเดส์, “หลักที่ ๒๔ ศิลาจารึกวัดหัวเวียงเมืองไชยา,” ใน ประชุมศิลาจารึกสยาม ภาคที่ ๒ : จารึกกรุงทวารวดี เมืองละโว้ และประเทศราชขึ้นแก่กรุงศรีวิชัย ([กรุงเทพฯ] : โรงพิมพ์พิพรรฒนากร, ๒๔๗๒), ๔๑-๔๒.
๓) ยอร์ช เซเดส์, “จารึกที่ ๒๔ จารึกที่วัดหัวเวียง อำเภอไชยา,” แปลโดย ม.จ. สุภัทรดิศ ดิศกุล และฉ่ำ ทองคำวรรณ. ใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ ๒, พิมพ์ครั้งที่ ๒ [แก้ไขใหม่], (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, ๒๕๒๖), หน้า ๒๗-๓๑.