จารึกวัดโอกาส

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

นพ. 5, จารึกฐานพระพุทธรูปวัดโอกาส

อักษรที่มีในจารึก

ธรรมอีสาน

ศักราช

พุทธศักราช 2398

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 7 บรรทัด

วัตถุจารึก

ศิลา ประเภทหินทราย

ลักษณะวัตถุ

ฐานพระพุทธรูป

ขนาดวัตถุ

กว้าง 50 ซม. สูง 83 ซม. หนา 20 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “นพ. 5”
2) ในหนังสือ จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 กำหนดเป็น “จารึกวัดโอกาส”
3) ในหนังสือ ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว กำหนดเป็น “จารึกฐานพระพุทธรูปวัดโอกาส”

ปีที่พบจารึก

วันที่ 19 เมษายน พ.ศ. 2524

สถานที่พบ

วัดโอกาส ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดนครพนม

ผู้พบ

เจ้าหน้าที่งานบริการหนังสือภาษาโบราณ กองหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร

ปัจจุบันอยู่ที่

วัดโอกาส ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดนครพนม

พิมพ์เผยแพร่

1) จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2529), 275-277.
2) ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530), 419-420.

ประวัติ

ศิลาจารึกวัดโอกาสนี้ เป็นจารึกที่ฐานพระพุทธรูปศิลา ซึ่งเจ้าหน้าที่งานบริการหนังสือภาษาโบราณ กองหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร ได้พบขณะทำการสำรวจเอกสารโบราณในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เมื่อวันที่ 19 เมษายน 2524

เนื้อหาโดยสังเขป

ข้อความจารึกกล่าวถึงพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 4) ได้ทรงแต่งตั้งเจ้าอุปราดขึ้นเป็นพระพนมนครานุรักษาธิบดีศรีโคตรบองหลวง เจ้าเมืองนครพนม จึงสร้างพระพุทธศิลาขนาดหนักเท่าตัวในวันขึ้นครองเมืองนครพนม

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

ข้อความจารึกบรรทัดที่ 1 ระบุ จ.ศ. 1217 ซึ่งตรงกับ พ.ศ. 2398 อันเป็นสมัยที่อุปฮาด (อุดร หรือ จันโท) ราชโอรสพระบรมราชา (สุดตา) ได้รับโปรดเกล้าฯ ให้ขึ้นเป็นพระพนมนครานุรักษ์เจ้าเมืองนครพนม (พ.ศ. 2398-2410) ตรงกับสมัยที่พระบาทสมเด็จพระจอมเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ปกครองราชอาณาจักรไทย (พ.ศ. 2394-2411)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2550, จาก :
1) กนกวรรณ โสภณวัฒนวิจิตร, นครพนม (กรุงเทพฯ : ต้นอ้อ, 2543), 17-29.
2) ธวัช ปุณโณทก, “จารึกฐานพระพุทธรูปวัดโอกาส,” ใน ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว : ศึกษาทางด้านอักขรวิทยาและประวัติศาสตร์อีสาน (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530), 419-420.
3) บุญนาค สะแกนอก, “จารึกวัดโอกาส,” ใน จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 : อักษรธรรมและอักษรไทย พุทธศตวรรษที่ 19-24 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2529), 275-277.
4) ฝ่ายวิชาการ สำนักพิมพ์โอเดียนสโตร์, 53 พระมหากษัตริย์ไทย : ธ ทรงครองใจไทยทั้งชาติ (กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์, 2543), 331-360.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายและภาพสำเนาจารึกจาก : ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530)