จารึกวัดไชยเชษฐา

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

นค. 14

อักษรที่มีในจารึก

ไทยน้อย

ศักราช

พุทธศักราช 2097

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 2 ด้าน มี 17 บรรทัด ด้านที่ 1 มี 11 บรรทัด ด้านที่ 2 มี 6 บรรทัด

วัตถุจารึก

ศิลา

ลักษณะวัตถุ

รูปใบเสมา

ขนาดวัตถุ

กว้าง 78 ซม. สูง 46 ซม. หนา 6 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “นค. 14”
2) ในหนังสือ จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 กำหนดเป็น “จารึกวัดไชยเชฏฐา”
3) ในหนังสือ ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว กำหนดเป็น “ศิลาจารึกวัดไชยเชษฐา”

ปีที่พบจารึก

วันที่ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2518

สถานที่พบ

วัดไชยเชษฐา บ้านกวนวันใหญ่ ตำบลกวนวัน อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย

ผู้พบ

เจ้าหน้าที่งานบริการหนังสือภาษาโบราณ กองหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร

ปัจจุบันอยู่ที่

ในพระวิหารวัดไชยเชษฐา บ้านกวนวันใหญ่ ตำบลกวนวัน อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย

พิมพ์เผยแพร่

1) จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2529), 382-384 .
2) ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530), 244-246.

ประวัติ

ศิลาจารึกวัดไชยเชฏฐา (วัดไชยเชษฐา) นี้ เจ้าหน้าที่งานบริการหนังสือภาษาโบราณ กองหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร ได้พบที่วัดไชยเชฏฐา (วัดไชยเชษฐา) ตำบลกวนวัน อำเภอเมือง จังหวัดหนองคาย ขณะสำรวจเอกสารโบราณในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เมื่อวันที่ 13 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2518 อาจารย์ธวัช ปุณโณทก กล่าวไว้ในหนังสือ ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว ว่า พบจารึกหลักนี้ครั้งแรกอยู่ใต้ต้นไม้ใหญ่ภายในบริเวณวัด ต่อมาเมื่อทำการสร้างวิหารเสร็จแล้ว จึงได้นำมาไว้ในวิหาร

เนื้อหาโดยสังเขป

สมเด็จพระไชยเชษฐาธิราชทรงพระราชทานที่ดินในการสร้างวัดและวิหาร ตอนท้ายมีใจความสาปแช่งผู้ที่มายึดครองที่ดินเหล่านั้น

ผู้สร้าง

พระไชยเชษฐาธิราช

การกำหนดอายุ

ข้อความจารึกด้านที่ 1 บรรทัดที่ 1 ระบุศักราช 916 คือ จ.ศ. 916 ซึ่งตรงกับ พ.ศ. 2097 อันเป็นสมัยที่พระเจ้าไชยเชษฐาธิราชปกครองราชอาณาจักรล้านช้าง (พ.ศ. 2093-2115)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2550, จาก :
1) ธวัช ปุณโณทก, “ศิลาจารึกวัดไชยเชษฐา,” ใน ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว : ศึกษาทางด้านอักขรวิทยาและประวัติศาสตร์อีสาน (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530), 244-246.
2) บุญนาค สะแกนอก, “จารึกวัดไชยเชฏฐา,” ใน จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 : อักษรธรรมและอักษรไทย พุทธศตวรรษที่ 19-24 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2529), 382-384.
3) สิลา วีระวงส์, เรียบเรียง ; สมหมาย เปรมจิตต์, แปล, ประวัติศาสตร์ลาว, พิมพ์ครั้งที่ 3 (กรุงเทพฯ : มติชน, 2540), 84-106.

ภาพประกอบ

ภาพสำเนาจารึกจาก : ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2545 (เลขทะเบียน CD; INS-TH-28, ไฟล์; Nk_1401_c และ Nk_1402_c)