จารึกวัดหอพระแก้ว

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

นค. 13

อักษรที่มีในจารึก

ไทยน้อย

ศักราช

พุทธศักราช 2355

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 2 ด้าน มี 70 บรรทัด ด้านที่ 1 มี 34 บรรทัด ด้านที่ 2 มี 36 บรรทัด

วัตถุจารึก

ศิลาทราย

ลักษณะวัตถุ

รูปใบเสมา

ขนาดวัตถุ

กว้าง 91 ซม. สูง 148 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “นค. 13”
2) ในหนังสือ ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว กำหนดเป็น “จารึกวัดหอพระแก้ว”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดหอพระแก้ว ตำบลพานพร้าว อำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

วัดหอพระแก้ว ตำบลพานพร้าว อำเภอศรีเชียงใหม่ จังหวัดหนองคาย

พิมพ์เผยแพร่

ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530), 381-392.

ประวัติ

อยู่ที่หอพระแก้วนี้มาแต่เดิม ไม่มีการเคลื่อนย้าย (สร้างสมัยพระเจ้าอนุวงศ์)

เนื้อหาโดยสังเขป

เป็นพระราชโองการของ พระมหาธรรมิกสีหตบูรฯ ให้สร้างวัดหอพระแก้ว และได้อุทิศที่ดินรวมทั้งทาสโอกาสไว้กับวัด และยังได้แจ้งถึงรายละเอียดสิ่งของต่างๆ ที่ใช้ในการสร้างวัดหอพระแก้ว ในด้านที่สองได้กล่าวถึงการสร้างสะพานข้ามแม่น้ำโขง การฉลองวัดหอพระแก้วและรายละเอียดของปัจจัยไทยทานต่างๆ ที่ถวายพระ และสิ่งของที่บริจาคเป็นทานในศาลาโรงทาน

ผู้สร้าง

สมเด็จพระมหาธรรมิกสีหตบูรราชาธิราช

การกำหนดอายุ

ข้อความจารึกด้านที่ 1 ด้านซ้ายของวงดวงชาตา บรรทัดแรก ระบุจุลศักราช 172 คือ จ.ศ. 1172 (ท่านละเลขหน้าไว้) ซึ่งตรงกับ พ.ศ. 2353 และ ด้านที่ 2 ระบุจุลศักราชพันร้อย 74 คือ จ.ศ. 1174 ตรงกับ พ.ศ. 2355 อันเป็นสมัยที่เจ้าอนุวงศ์ ปกครองราชอาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์ (สมัยเป็นเมืองขึ้นของไทย พ.ศ. 2346-2370)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2550, จาก :
1) ธวัช ปุณโณทก, “จารึกวัดหอพระแก้ว,” ใน ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว : ศึกษาทางด้านอักขรวิทยาและประวัติศาสตร์อีสาน (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530), 381-392.
2) สิลา วีระวงส์, เรียบเรียง ; สมหมาย เปรมจิตต์, แปล, ประวัติศาสตร์ลาว, พิมพ์ครั้งที่ 3 (กรุงเทพฯ : มติชน, 2540), 170-174.

ภาพประกอบ

ภาพสำเนาจารึกจาก : ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2545 (เลขทะเบียน CD; INS-TH-28, ไฟล์; Nk_1301_c และ Nk_1302_c)