จารึกวัดผดุงสุข 2 (ศิลาจารึกวัดถิ่นดุ่ง)

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

นค. 11, ศิลาจารึกวัดผดุงสุข ผ. 2

อักษรที่มีในจารึก

ไทยน้อย

ศักราช

พุทธศักราช 2115

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 2 ด้าน มี 27 บรรทัด ด้านที่ 1 มี 16 บรรทัด ด้านที่ 2 มี 11 บรรทัด

วัตถุจารึก

ศิลา ประเภทหินทราย

ลักษณะวัตถุ

รูปใบเสมา

ขนาดวัตถุ

กว้าง 50 ซม. สูง 75 ซม. หนา 12.5 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “นค. 11”
2) ในหนังสือ อักษรไทยน้อย กำหนดเป็น “ศิลาจารึกวัดผดุงสุข ผ. 2”
3) ในหนังสือ จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 กำหนดเป็น “จารึกวัดผดุงสุข 2”
4) ในหนังสือ ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว กำหนดเป็น “ศิลาจารึกวัดผดุงสุข 2”

ปีที่พบจารึก

วันที่ 20 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2518

สถานที่พบ

วัดผดุงสุข ตำบลวัดหลวง อำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย

ผู้พบ

เจ้าหน้าที่งานบริการหนังสือภาษาโบราณ กองหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร

ปัจจุบันอยู่ที่

วัดผดุงสุข ตำบลวัดหลวง อำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย

พิมพ์เผยแพร่

1) อักษรไทยน้อย (กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2522), 122-124.
2) จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2529), 317-321.
3) ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530), 267-269.

ประวัติ

ศิลาจารึกวัดผดุงสุขนี้ มี 2 หลัก เจ้าหน้าที่งานบริการหนังสือภาษาโบราณ กองหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร ได้พบที่วัดผดุงสุข ตำบลวัดหลวง อำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย ขณะสำรวจเอกสารโบราณในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เมื่อวันที่ 21 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2518 อาจารย์ธวัช ปุณโณทก กล่าวถึงจารึกหลักนี้ว่า เดิมปักอยู่หน้าพระประธาน ภายหลังสร้างโบสถ์ใหม่ย้ายมาปักไว้ด้านหลังโบสถ์

เนื้อหาโดยสังเขป

ด้านที่ 1 พระยาปากเจ้า (เจ้าเมืองปากห้วยหลวง) และเจ้านายอื่นๆ ได้อุทิศที่ดินแก่พระเถระฝ่ายอรัญวาสี เมื่อปี พ.ศ. 2113 ด้านที่ 2 ปรากฏนามพระสุมังคลไอยโกโพธิสัตว์ ข้อความต่อจากนี้ชำรุด ตอนท้ายกล่าวถึงการอุทิศที่ดิน และอาณาเขตของที่ดินที่อุทิศ ใน ปี พ.ศ. 2115

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

ข้อความจารึกด้านที่ 1 บรรทัดที่ 1 ระบุ จ.ศ. 932 ซึ่งตรงกับ พ.ศ. 2113 และข้อความจารึกด้านที่ 2 บรรทัดที่ 7 ระบุศักราช 934 คือ จ.ศ. 934 ตรงกับ พ.ศ. 2115 อันเป็นช่วงปลายสมัยพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช (พ.ศ. 2093-2115) ถึงต้นสมัยพระสุมังคลไอยโกโพธิสัตว์ (พระยาแสนสุรินทร์ลือชัย) (ครั้งที่ 1 ; พ.ศ. 2115-2117) ปกครองราชอาณาจักรล้านช้าง

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2550, จาก :
1) ธวัช ปุณโณทก, “ศิลาจารึกวัดผดุงสุข 2,” ใน ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว : ศึกษาทางด้านอักขรวิทยาและประวัติศาสตร์อีสาน (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530), 267-269.
2) ธวัช ปุณโณทก, อักษรไทยน้อย : การศึกษาในด้านอักษรวิทยา (กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2522), 122-124.
3) บุญนาค สะแกนอก, “จารึกวัดผดุงสุข 2,” ใน จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 : อักษรธรรมและอักษรไทย พุทธศตวรรษที่ 19-24 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2529), 317-321.

ภาพประกอบ

1) ภาพสำเนาจารึกจาก : ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2545 (เลขทะเบียน CD; INS-TH-28, ไฟล์; Nk_00600_c)
2) ภาพสำเนาจารึกจาก : จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2529)