จารึกวัดผดุงสุข ๒ (ศิลาจารึกวัดถิ่นดุ่ง)

ศิลาจารึกวัดผดุงสุข ผ. ๒

ไทยน้อย

พุทธศักราช ๒๑๑๕

จำนวนด้าน ๒ ด้าน มี ๒๗ บรรทัด ด้านที่ ๑ มี ๑๖ บรรทัด ด้านที่ ๒ มี ๑๑ บรรทัด

ศิลา ประเภทหินทราย

รูปใบเสมา

กว้าง ๕๐ ซม. สูง ๗๕ ซม. หนา ๑๒.๕ ซม.

๑) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “นค. ๑๑”
๒) ในหนังสือ อักษรไทยน้อย กำหนดเป็น “ศิลาจารึกวัดผดุงสุข ผ. ๒”
๓) ในหนังสือ จารึกในประเทศไทย เล่ม ๕ กำหนดเป็น “จารึกวัดผดุงสุข ๒”
๔) ในหนังสือ ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว กำหนดเป็น “ศิลาจารึกวัดผดุงสุข ๒”

วันที่ ๒๐ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๘

วัดผดุงสุข ตำบลวัดหลวง อำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย

เจ้าหน้าที่งานบริการหนังสือภาษาโบราณ กองหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร

วัดผดุงสุข ตำบลวัดหลวง อำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย

๑) อักษรไทยน้อย (กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยศิลปากร, ๒๕๒๒), ๑๒๒-๑๒๔.
๒) จารึกในประเทศไทย เล่ม ๕ (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, ๒๕๒๙), ๓๑๗-๓๒๑.
๓) ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, ๒๕๓๐), ๒๖๗-๒๖๙.

ศิลาจารึกวัดผดุงสุขนี้ มี ๒ หลัก เจ้าหน้าที่งานบริการหนังสือภาษาโบราณ กองหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร ได้พบที่วัดผดุงสุข ตำบลวัดหลวง อำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย ขณะสำรวจเอกสารโบราณในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เมื่อวันที่ ๒๑ กุมภาพันธ์ พ.ศ. ๒๕๑๘ อาจารย์ธวัช ปุณโณทก กล่าวถึงจารึกหลักนี้ว่า เดิมปักอยู่หน้าพระประธาน ภายหลังสร้างโบสถ์ใหม่ย้ายมาปักไว้ด้านหลังโบสถ์

ด้านที่ ๑ พระยาปากเจ้า (เจ้าเมืองปากห้วยหลวง) และเจ้านายอื่นๆ ได้อุทิศที่ดินแก่พระเถระฝ่ายอรัญวาสี เมื่อปี พ.ศ. ๒๑๑๓ ด้านที่ ๒ ปรากฏนามพระสุมังคลไอยโกโพธิสัตว์ ข้อความต่อจากนี้ชำรุด ตอนท้ายกล่าวถึงการอุทิศที่ดิน และอาณาเขตของที่ดินที่อุทิศ ใน ปี พ.ศ. ๒๑๑๕

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ข้อความจารึกด้านที่ ๑ บรรทัดที่ ๑ ระบุ จ.ศ. ๙๓๒ ซึ่งตรงกับ พ.ศ. ๒๑๑๓ และข้อความจารึกด้านที่ ๒ บรรทัดที่ ๗ ระบุศักราช ๙๓๔ คือ จ.ศ. ๙๓๔ ตรงกับ พ.ศ. ๒๑๑๕ อันเป็นช่วงปลายสมัยพระเจ้าไชยเชษฐาธิราช (พ.ศ. ๒๐๙๓-๒๑๑๕) ถึงต้นสมัยพระสุมังคลไอยโกโพธิสัตว์ (พระยาแสนสุรินทร์ลือชัย) (ครั้งที่ ๑ ; พ.ศ. ๒๑๑๕-๒๑๑๗) ปกครองราชอาณาจักรล้านช้าง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., ๒๕๕๐, จาก :
๑) ธวัช ปุณโณทก, “ศิลาจารึกวัดผดุงสุข ๒,” ใน ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว : ศึกษาทางด้านอักขรวิทยาและประวัติศาสตร์อีสาน (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, ๒๕๓๐), ๒๖๗-๒๖๙.
๒) ธวัช ปุณโณทก, อักษรไทยน้อย : การศึกษาในด้านอักษรวิทยา (กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร, ๒๕๒๒), ๑๒๒-๑๒๔.
๓) บุญนาค สะแกนอก, “จารึกวัดผดุงสุข ๒,” ใน จารึกในประเทศไทย เล่ม ๕ : อักษรธรรมและอักษรไทย พุทธศตวรรษที่ ๑๙-๒๔ (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, ๒๕๒๙), ๓๑๗-๓๒๑.

๑) ภาพสำเนาจารึกจาก : ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, ๒๕๔๕ (เลขทะเบียน CD; INS-TH-28, ไฟล์; Nk_00600_c)
๒) ภาพสำเนาจารึกจาก : จารึกในประเทศไทย เล่ม ๕ (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, ๒๕๒๙)