จารึกสมบัติขันธเสมาวัดกู่แก้ว

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

ลพ. 25, ลพ./25, พช. 13, 343, ศิลาจารึก ลพ. 25 อักษรไทยฝักขามและไทยเหนือ ภาษาไทยและบาลี

อักษรที่มีในจารึก

ฝักขาม

ศักราช

พุทธศักราช 2102

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 2 ด้าน มี 27 บรรทัด ด้านที่ 1 มี 10 บรรทัด ด้านที่ 2 มี 17 บรรทัด

วัตถุจารึก

หินทรายสีเทา

ลักษณะวัตถุ

รูปใบเสมา

ขนาดวัตถุ

กว้าง 34 ซม. สูง 60 ซม. หนา 17 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “ลพ. 25”
2) พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หริภุญไชย จังหวัดลำพูน กำหนดเป็น “ลพ./25, พช. 13, 343”
3) ในวารสาร ศิลปากร ปีที่ 17 ฉบับที่ 6 (มีนาคม 2518) กำหนดเป็น “ศิลาจารึก ลพ. 25 อักษรไทยฝักขามและไทยเหนือ ภาษาไทยและบาลี”
4) ในหนังสือ วิเคราะห์ศิลาจารึกในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หริภุญไชย กำหนดเป็น “จารึกสมบัติขันธเสมาวัดกู่แก้ว”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หริภุญไชย ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดลำพูน

พิมพ์เผยแพร่

1) วารสารศิลปากร ปีที่ 17 ฉบับที่ 6 (มีนาคม 2517) : 59-61.
2) วิเคราะห์ศิลาจารึกในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติหริภุญไชย (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2533), 64-65.

เนื้อหาโดยสังเขป

เป็นเรื่องการผูกพัทธสีมาที่วัดกู่แก้ว ดังความที่จารึกว่า “พระสงฆ์ 15 องค์ มีมหาเถรหลวงเจ้าป่า ตนได้ 44 พรรษา พระมหาสามีเจ้าป่าแดง ได้ 10 พรรษา และมหาสวนคำ 27 พรรษา ได้เป็นประธานแก่สงฆ์สมมติขันธสีมา มหาสีมา ในป่ากู่แก้ว” จารึกหลักนี้ ถ้ายุติตามศักราชแล้ว ตกราว พ.ศ. 2102 นั้น ทางล้านนาได้ตกเป็นประเทศราชของพม่า ซึ่งพระเจ้าหงสาวดีบุเรงนอง เข้ายึดครองเมืองเชียงใหม่ไว้ได้แต่ปี พ.ศ. 2101 จาก ตำนานเมืองเชียงใหม่ และใน พงศาวดารโยนก ดังนั้นการผูกพัทธสีมาตามจารึกนี้ ควรจะอยู่ในระยะที่หมดสายราชตระกูลกษัตริย์ที่เคยครองราชสมบัติสืบๆ กันมา ตั้งแต่พระยาเม็งรายเป็นปฐมวงศ์นั้น

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

ข้อความจารึกด้านที่ 1 บรรทัดที่ 2 ระบุ จ.ศ. 921 ซึ่งตรงกับ พ.ศ. 2102 อันเป็นรัชสมัยของพระเมกุฏิสุทธิวงศ์ (พ.ศ. 2094-2107)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2549, จาก :
1) จำปา เยื้องเจริญ, เทิม มีเต็ม และคงเดช ประพัฒน์ทอง, “จารึกสมบัติขันธเสมาวัดกู่แก้ว,” ใน วิเคราะห์ศิลาจารึกในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติหริภุญไชย, พิมพ์ครั้งที่ 2 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2533), 64-65.
2) เทิม มีเต็ม และประสาร บุญประคอง, “คำอ่านศิลาจารึก ลพ./25 อักษรไทยฝักขามและไทยเหนือ ภาษาไทยและบาลี,” ศิลปากร 17, 6 (มีนาคม 2517) : 59-61.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายความละเอียดสูงจากการสำรวจภาคสนาม : ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, สำรวจเมื่อ 3 มกราคม 2567