จารึกพลับพลาจตุรมุข

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

อย. 8, จารึกอักษรไทย ภาษาไทย สมัยอยุธยา ได้มาจากวังจันทรเกษม จ. พระนครศรีอยุธยา, หลักที่ 92 ศิลาจารึกอักษรและภาษาไทย

อักษรที่มีในจารึก

ไทยอยุธยา

ศักราช

พุทธศักราช 2301

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 11 บรรทัด

วัตถุจารึก

หินชนวนสีเขียว

ลักษณะวัตถุ

แผ่นรูปสี่เหลี่ยม

ขนาดวัตถุ

กว้าง 47 ซม. สูง 52.8 ซม. หนา 7.5 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “อย. 8”
2) ในวารสาร ศิลปากร ปีที่ 7 ฉบับที่ 6 (มีนาคม 2507) กำหนดเป็น “จารึกอักษรไทย ภาษาไทย สมัยอยุธยา ได้มาจากวังจันทรเกษม จ. พระนครศรีอยุธยา”
3) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 4 กำหนดเป็น “หลักที่ 92 ศิลาจารึกอักษรและภาษาไทย”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ จันทรเกษม ตำบลหัวรอ อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา (สำรวจเมื่อ 22-24 กุมภาพันธ์ 2565)

พิมพ์เผยแพร่

1) วารสารศิลปากร ปีที่ 7 ฉบับที่ 6 (มีนาคม 2507) : 42-44.
2) ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 4 (พระนคร : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2513), 37-40.

ประวัติ

จารึกแผ่นนี้ถูกพบในบริเวณพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ วังจันทรเกษม จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ได้รับการพิมพ์เผยแพร่ครั้งแรกใน วารสารศิลปากร ปีที่ 7 ฉบับที่ 6 พ.ศ. 2507 ชื่อบทความ “คำอ่านศิลาจารึกอักษรไทย ภาษาไทย สมัยอยุธยา ได้มาจากวังจันทรเกษม จ. พระนครศรีอยุธยา” และตีพิมพ์อีกครั้งใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 4 ใน พ.ศ. 2513 โดยเรียกว่า “หลักที่ 92 ศิลาจารึกอักษรและภาษาไทย”

เนื้อหาโดยสังเขป

สาปแช่งผู้ที่จะคดโกงเอาของสงฆ์และข้าพระไป โดยขอให้ยักษ์ทั้งหลายมาเอาชีวิต อย่าให้ได้พบพระรัตนตรัย และตกนรกอเวจี ตอนท้ายบอกวันเดือนปีและศักราชซึ่งตรงกับ พ.ศ. 2301

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

กำหนดอายุจากวันเดือนปีที่ปรากฏบนจารึกในบรรทัดสุดท้ายว่า “วันจันทร์ เดือน 8 ขึ้น 15 ค่ำ จุลศักราช 1120 ปีขาล สัมฤทธิศกฯ” (ดูรายละเอียดใน เชิงอรรถอธิบาย)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2547, จาก :
1) ประสาร บุญประคอง, “คำอ่านจารึกอักษรไทย ภาษาไทย สมัยอยุธยา ได้มาจากวังจันทรเกษม จ. พระนครศรีอยุธยา,” ศิลปากร 7, 6 (มีนาคม 2507) : 42-44.
2) ประสาร บุญประคอง, “หลักที่ 92 ศิลาจารึกอักษร และภาษาไทย,” ใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 4 : ประมวลจารึกที่พบในภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออกและภาคกลางของประเทศไทย อันจารึกด้วยอักษรและภาษาไทย, ขอม, มอญ, บาลีสันสกฤต (พระนคร : คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี, 2513), 37-40.

ภาพประกอบ

ภาพสำเนาจารึกจาก : วารสารศิลปากร ปีที่ 7 ฉบับที่ 6 (มีนาคม 2507)