จารึกกรอบคันฉ่องสัมฤทธิ์

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

หลักที่ 109 จารึกบนวัตถุสัมฤทธิ์, จารึกกรอบคันฉ่องสัมฤทธิ์, K.1053, ปจ. 21

อักษรที่มีในจารึก

ขอมโบราณ

ศักราช

พุทธศักราช 1736

ภาษา

เขมร

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 2 บรรทัด

วัตถุจารึก

สัมฤทธิ์

ลักษณะวัตถุ

รูปกรอบคันฉ่องโค้งเหมือนวงพระจันทร์เสี้ยว

ขนาดวัตถุ

กว้าง 20 ซม. สูง 13 ซม. หนา 5 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “ปจ. 21”
2) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 4 กำหนดเป็น “หลักที่ 109 จารึกบนวัตถุสัมฤทธิ์”
3) ในหนังสือ จารึกในประเทศไทย เล่ม 4 กำหนดเป็น “จารึกกรอบคันฉ่องสัมฤทธิ์”
4) พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ปราจีนบุรี กำหนดเป็น “เลขทะเบียนโบราณวัตถุที่ 83/2511 (เลขเดิม), 25/220/2524 (เลขปัจจุบัน)”

ปีที่พบจารึก

พุทธศักราช 2509

สถานที่พบ

โบราณสถานหมายเลข 11 บริเวณเมืองพระรถ ดงศรีมหาโพธิ์ ตำบลโคกปีบ อำเภอศรีมโหสถ (ข้อมูลเดิมว่า อำเภอศรีมหาโพธิ์) จังหวัดปราจีนบุรี

ผู้พบ

เจ้าหน้าที่หน่วยศิลปากรที่ 5 จังหวัดฉะเชิงเทรา

ปัจจุบันอยู่ที่

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ปราจีนบุรี ตำบลหน้าเมือง อำเภอเมืองปราจีนบุรี จังหวัดปราจีนบุรี (สำรวจเมื่อ 24 กรกฎาคม 2554)

พิมพ์เผยแพร่

1) วารสาร ศิลปากร ปีที่ 10 ฉบับที่ 4 (พฤศจิกายน 2509) : 70-71.
2) ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 4 (พระนคร : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2513), 140-141.
3) จารึกในประเทศไทย เล่ม 4 (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2529), 130-132.
4) รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ การตรวจสอบพิกัดสถานที่พบและเก็บรักษาของจารึกรุ่นก่อนพุทธศตวรรษที่ 19 ในประเทศไทย เพื่อพัฒนาภูมิสารสนเทศจารึกชาติ ปีที่ 2 : จารึกในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคตะวันออก เล่ม 1 (กรุงเทพ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), 2564), 59-60.
 

ประวัติ

จารึกนี้มีอักษรจารึกปรากฏอยู่ที่กรอบคันฉ่องรูปพระจันทร์เสี้ยว ทำด้วยสัมฤทธิ์ ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 4 ใช้ชื่อว่า หลักที่ 109 จารึกบนวัตถุสัมฤทธิ์ แต่ในการจัดพิมพ์ครั้งนี้ คณะกรรมการจัดพิมพ์จารึกในประเทศไทย กำหนดให้ใช้ชื่อจารึกตามลักษณะวัตถุที่จารึกว่า จารึกกรอบคันฉ่องสัมฤทธิ์

เนื้อหาโดยสังเขป

เป็นการบันทึกว่า กรอบคันฉ่องอันนี้เป็นของที่พระบาทกัมรเตงอัญศรีชยวรมัน (ชัยวรมันที่ 7) ถวายแด่พระอาโรคยสาล (อโรคยาศาลา) ในมหาศักราช 1115

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

จารึกบอกมหาศักราช 1115 ซึ่งตรงกับ พ.ศ. 1736

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2547, จาก :
1) ประสาร บุญประคอง, “คำอ่านจารึกบนวัตถุสัมฤทธิ์อักษรขอมโบราณและภาษาขอม : ได้มาจากโบราณสถานหมายเลข 11 เมืองพระรถ ดงศรีมหาโพธิ์ ตำบลโคกปีบ,” ศิลปากร 10, 4 (พฤศจิกายน 2509) : 70-71.
2) ประสาร บุญประคอง และฉ่ำ ทองคำวรรณ, “จารึกกรอบคันฉ่องสัมฤทธิ์,” ใน จารึกในประเทศไทย เล่ม 4 : อักษรขอม พุทธศตวรรษที่ 17-18 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2529), 130-132.
3) ประสาร บุญประคอง และฉ่ำ ทองคำวรรณ, “หลักที่ 109 จารึกบนวัตถุสัมฤทธิ์,” ใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 4 : ประมวลจารึกที่พบในภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออกและภาคกลางของประเทศไทย อันจารึกด้วยอักษรและภาษาไทย, ขอม, มอญ, บาลีสันสกฤต (พระนคร : คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี, 2513), 140-141.
4) รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูล, “จารึกกรอบคันฉ่องสัมฤทธิ์,” รายงานวิจัยฉบับสมบูรณ์ การตรวจสอบพิกัดสถานที่พบและเก็บรักษาของจารึกรุ่นก่อนพุทธศตวรรษที่ 19 ในประเทศไทย เพื่อพัฒนาภูมิสารสนเทศจารึกชาติ ปีที่ 2 : จารึกในภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคตะวันออก เล่ม 1 (กรุงเทพ : ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), 2564), 59-60.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกจาก : พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ปราจีนบุรี จังหวัดปราจีนบุรี