โพสต์เมื่อวันที่ 17 ม.ค. 2551 14:55:17 ( อัพเดทเมื่อวันที่ 4 มิ.ย. 2566 16:52:33 )
ชื่อจารึก |
จารึกเรื่องพระสาวกเอตทัคคะ แผ่นที่ 30-31 (พระอานนท์และพระอุรุเวลกัสสปะ) |
ชื่อจารึกแบบอื่นๆ |
อานันทเถระวัตถุ, อุรุเวละกัสปเถรวัตถุ |
อักษรที่มีในจารึก |
ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์ |
ศักราช |
ไม่ปรากฏศักราช |
ภาษา |
ไทย |
ด้าน/บรรทัด |
จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 5 บรรทัด |
วัตถุจารึก |
หินอ่อน |
ลักษณะวัตถุ |
แผ่นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า |
ขนาดวัตถุ |
กว้าง 8 ซม. ยาว 36 ซม. |
ปีที่พบจารึก |
ไม่ปรากฏหลักฐาน |
สถานที่พบ |
วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร |
ผู้พบ |
ไม่ปรากฏหลักฐาน |
ปัจจุบันอยู่ที่ |
เชิงผนังระหว่างหน้าต่างพระอุโบสถ วัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามฯ แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร |
พิมพ์เผยแพร่ |
1) ประชุมจารึกวัดพระเชตุพน (กรุงเทพฯ : คณะสงฆ์วัดพระเชตุพน, 2544), 104. |
ประวัติ |
จารึกนี้เป็นหนึ่งในจารึกเรื่องสาวกเอตทัคคะจำนวน 27 แผ่น ซึ่งกล่าวถึงประวัติสาวกของพระพุทธเจ้าผู้เป็นเอตทัคคะในด้านต่างๆ 41 องค์ ในบริเวณเชิงผนังระหว่างหน้าต่างพระอุโบสถวัดพระเชตุพนฯ โดยแผ่นที่ 1 เริ่มจากประตูทางด้านพระหัตถ์ซ้ายของพระประธานแล้วเวียนไปทางขวาโดยรอบ จารึกดังกล่าวอยู่ภายใต้จิตรกรรมฝาผนังซึ่งมีเรื่องราวสอดคล้องกับข้อความในจารึกแต่ละแผ่น |
เนื้อหาโดยสังเขป |
กล่าวถึงประวัติของสาวกเอตทัคคะนามว่า “อานนท์” ซึ่งเป็นเอตทัคคะ 5 ด้าน ได้แก่ ด้านพหูสูตร ด้านทรงพระไตรปิฎก ด้านเป็นพุทธอุปัฏฐาก ด้านพุทธาธิบาย และด้านมีความเพียร ตอนท้ายกล่าวถึงประวัติของสาวกนามว่า “อุรุเวลกัสสปะ” เอตทัคคะด้านมีภิกษุ บริสัชมาก |
ผู้สร้าง |
พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) |
การกำหนดอายุ |
กำหนดอายุจากประวัติการสร้างจารึกในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3) ซึ่งปรากฏในจดหมายเหตุเรื่อง “การปฏิสังขรณ์วัดพระเชตุพน : ถอดจากโคลงดั้นพระนิพนธ์กรมสมเด็จพระปรมานุชิตชิโนรส” ว่า มีการเขียนภาพจิตรกรรมฝาผนังเรื่องพระสาวกเอตทัคคะ 41 องค์ จากอรรถกถาอังคุตรนิกาย บริเวณผนังระหว่างหน้าต่างของพระอุโบสถ โดยมีศิลาจารึกซึ่งสลักเส้นและปิดทองบอกเรื่องติดไว้ โดยผู้แต่งคือ กรมหมื่นนุชิตชิโนรส |
ข้อมูลอ้างอิง |
เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร (2550) ; นวพรรณ ภัทรมูล (2556), แก้ไขเพิ่มเติม, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., จาก : |
ภาพประกอบ |
ภาพถ่ายจารึกจาก : โครงการพัฒนาฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), สำรวจเมื่อ 21-22 กรกฏาคม 2550 |