จารึก

The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre
  • images

คำอ่าน-แปล

ชุดคำค้น 18 คำ

อายุ-จารึก พ.ศ. 2385, อายุ-จารึกพุทธศตวรรษที่ 24, ยุคสมัย-จารึกสมัยรัตนโกสินทร์, ยุคสมัย-จารึกสมัยรัตนโกสินทร์-รัชกาลที่ 3, วัตถุ-จารึกบนหิน, วัตถุ-จารึกบนหินทราย, ลักษณะ-จารึกบนแผ่นรูปสี่เหลี่ยม, ลักษณะ-จารึกบนแผ่นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า, ที่อยู่ปัจจุบัน-จารึกวัดพุทธโฆสาจารย์ พนมเปญ กัมพูชา, ศาสนา-จารึกในพระพุทธศาสนา, เรื่อง-การบริจาคและการทำบุญ, เรื่อง-การบริจาคและการทำบุญ-สร้างวัดหรือศาสนสถาน, เรื่อง-การบริจาคและการทำบุญ-สร้างเจดีย์, เรื่อง-พิธีกรรมทางศาสนา, เรื่อง-พิธีกรรมทางศาสนา-บรรจุพระธาตุ, เรื่อง-พิธีกรรมตามความเชื่อ, เรื่อง-พิธีกรรมตามความเชื่อ-สาปแช่ง, บุคคล-เจ้าพระยาบดินทรเดชา,

จารึกเจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ณ วัดพุทธโฆสาจารย์ กรุงพนมเปญ (K. 1213)

จารึก

จารึกเจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ณ วัดพุทธโฆสาจารย์ กรุงพนมเปญ (K. 1213)

QR-code edit Share on Facebook print

เวลาที่โพส โพสต์เมื่อวันที่ 30 เม.ย. 2550 15:37:58 ( อัพเดทเมื่อวันที่ 26 พ.ย. 2566 15:18:53 )

ชื่อจารึก

จารึกเจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ณ วัดพุทธโฆสาจารย์ กรุงพนมเปญ (K. 1213)

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

L'inscription Thaїe du Vatt Buddhaghosacary de Phnom-penh (K. 1213), ศิลาจารึกเจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ณ วัดพุทธโฆสาจารย์ กรุงพนมเปญ (K. 1213)

อักษรที่มีในจารึก

ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

พุทธศักราช 2385

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 30 บรรทัด

วัตถุจารึก

หินทราย

ลักษณะวัตถุ

แผ่นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า จำนวน 2 แผ่น

ขนาดวัตถุ

แผ่นที่ 1 สูง 20 ซม. แผ่นที่ 2 สูง 24 ซม. ทั้ง 2 แผ่น กว้าง 29 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ พนมเปญ กำหนดเป็น “K. 1213”
2) ในหนังสือ Dedications to Her Royal Highness Princess Galyani Vadhana Krom Luang Naradhiwas Rajanagarindra on her 80th birthday กำหนดเป็น “L'inscription Thaїe du Vatt Buddhaghosacary de Phnom-penh (K. 1213)”
3) ในวารสาร ดำรงวิชาการ กำหนดเป็น “ศิลาจารึกเจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ณ วัดพุทธโฆสาจารย์ กรุงพนมเปญ (K. 1213)”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

หน้าพระเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ วัดพุทธโฆสาจารย์ กรุงพนมเปญ ประเทศกัมพูชา

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

หน้าพระเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุ วัดพุทธโฆสาจารย์ กรุงพนมเปญ ประเทศกัมพูชา

พิมพ์เผยแพร่

1) Dedications to Her Royal Highness Princess Galyani Vadhana Krom Luang Naradhiwas Rajanagarindra on her 80th birthday (Bangkok : The Siam Society Under Royal Patronage, 2003), 137-144.
2) วารสารดำรงวิชาการ ปีที่ 5 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม-ธันวาคม 2549) : 172-186.

ประวัติ

เมื่อ พ.ศ. 2382 พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ยกทัพจากกรุงเทพฯ ไปปราบความวุ่นวายในกัมพูชา เนื่องจากพระองค์อิ่ม ซึ่งมีตำแหน่งเป็นพระศรีไชยเชษฐามหาอุปราช ได้อพยพครอบครัวเมืองพระตะบองไปเข้ากับเวียดนาม จึงเกิดสงครามกลางเมือง เนื่องจากเวียดนามได้เข้าไปแทรกแซงและพยายามยึดครองกัมพูชา ขุนนางเวียดนามชื่อ องเลิ้งกุ๋น ผู้รักษาเมืองพนมเปญ สร้างความเดือดร้อนให้กับขุนนางและประชาชนชาวกัมพูชาเป็นอย่างมาก เช่น การบังคับให้แต่งกายอย่างชาวเวียดนามและเปลี่ยนชื่อขุนนางเขมรเป็นภาษาเวียดนาม ทำลายวัดวาอารามและคัมภีร์ทางพุทธศาสนาเสียหายเป็นจำนวนมาก เจ้าพระยาบดินทรเดชายกทัพออกไปทำสงครามกับกัมพูชาเป็นเวลานานหลายปี ผลัดกันแพ้ ผลัดกันชนะ จนในที่สุด เมื่อ พ.ศ. 2385 เจ้าพระยาบดินทรเดชาและพระองค์ด้วงจึงมาประทับอยู่ที่กรุงพนมเปญ และได้เห็นถึงความทรุดโทรมของวัดภายในเมืองที่เสียหายระหว่างสงคราม จึงมีศรัทธาบูรณะวัดพระพุทธโฆสาจารย์และจารึกเรื่องราวเกี่ยวกับการบูรณะไว้ ด้วยอักษรและภาษาไทย จารึกนี้ทำจากหินทราย จำนวน 2 แผ่น แต่ละแผ่นมี 15 บรรทัด ข้อความต่อเนื่องกัน แผ่นที่ 2 อยู่ในสภาพค่อนข้างชำรุด อีกทั้งบรรทัดที่ 29-30 ถูกปูนปิดทับ จึงอ่านได้จากสำเนาจารึกเท่านั้น โดยมีการตีพิมพ์ข้อมูลและคำอ่านในบทความชื่อ " L'inscription Thaїe du Vatt Buddhaghosacary de Phnom-penh (K. 1213)" โดย ดร. โอลิวิเยร์ เดอ แบร์นง (Dr. Olivier de Bernon) จาก สมาคมฝรั่งเศสแห่งปลายบุรพทิศ (L'Ecole Française d'Extrème Orient) ใน Dedications to Her Royal Highness Princess Galyani Vadhana Krom Luang Naradhiwas Rajanagarindra on her 80th birthday ซึ่งจัดพิมพ์โดย สยามสมาคม ในพระบรมราชูปถัมภ์ เนื่องในวโรกาสที่สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอเจ้าฟ้ากัลยานิวัฒนาฯ ทรงมีพระชนมายุครบ 80 พรรษา ใน พ.ศ. 2546 ต่อมา ศานติ ภักดีคำ อาจารย์ประจำสาขาวิชาภาษาเขมร ภาควิชาภาษาไทยและภาษาตะวันออก คณะมนุษยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ได้เดินทางไปเก็บข้อมูลเพิ่มเติมเมื่อวันที่ 26 พ.ค. 2549 และทำการปริวรรตรวมถึงจัดทำคำอธิบาย โดยตรวจสอบกับสำเนาจารึกของ ดร. โอลิวิเยร์ เดอ แบร์นง และตีพิมพ์ลงใน วารสาร ดำรงวิชาการ : รวมบทความทางวิชาการ คณะโบราณคดี ปี 2549 ปีที่ 5 ฉบับที่ 2 (กรกฎาคม-ธันวาคม 2549)

เนื้อหาโดยสังเขป

กล่าวถึงการปฏิสังขรณ์วัดและการสร้างเจดีย์บรรจุพระบรมสารีริกธาตุที่กรุงพนมเปญ โดยเจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ใน พ.ศ. 2385 เมื่อครั้งที่ยกทัพไปปราบญวนในประเทศกัมพูชา ตอนท้ายกล่าวอุทิศส่วนกุศลให้เทวดาผู้คุ้มครองเจดีย์และสาปแช่งผู้ที่คิดจะมาทำลาย

ผู้สร้าง

เจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี)

การกำหนดอายุ

กำหนดอายุจากศักราชท้ายสุดที่ปรากฏในจารึก คือ พ.ศ. 2385 ในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2548, จาก :
1) ศานติ ภักดีคำ, “ศิลาจารึกเจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ณ วัดพุทธโฆสาจารย์ กรุงพนมเปญ (K. 1213),” ดำรงวิชาการ 5, 2 (กรกฎาคม-ธันวาคม 2549), 172-186.
2) สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ, “ประวัติสังเขป เจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนีย์),” ใน ประวัติเจ้าพระยามหาเสนา (บุนนาค) ประวัติเจ้าพระยาบดินทรเดชา (สิงห์ สิงหเสนี) ประวัติเจ้าพระยายมราช (ปั้น สุขุม) (พระนคร : องค์การค้าของคุรุสภา, 2504), 22-43.
3) Olivier de Bernon, “L' inscription Thaїe du Vatt Buddhaghosacary de Phnom-penh (K. 1213),” ใน Dedications to Her Royal Highness Princess Galyani Vadhana Krom Luang Naradhiwas Rajanagarindra on her 80th birthday (Bangkok : The Siam Society Under Royal Patronage, 2003), 137-144.

ภาพประกอบ

ภาพสำเนาจารึกจาก : Dedications to Her Royal Highness Princess Galyani Vadhana Krom Luang Naradhiwas Rajanagarindra on her 80th birthday (Bangkok : The Siam Society Under Royal Patronage, 2003)