จารึกฐานพระพุทธรูปวัดป่าใหญ่ 1

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

อบ. 16, อบ. 16 จารึกวัดมหาวนาราม หลักที่ 4

อักษรที่มีในจารึก

ธรรมอีสาน

ศักราช

พุทธศักราช 2349

ภาษา

บาลี, ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 5 บรรทัด

วัตถุจารึก

หิน

ลักษณะวัตถุ

ฐานพระพุทธรูป

ขนาดวัตถุ

กว้าง 48 ซม. สูง 11 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “อบ. 16 จารึกวัดมหาวนาราม หลักที่ 4”
2) ในหนังสือ ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว กำหนดเป็น “จารึกฐานพระพุทธรูปวัดป่าใหญ่ 1”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

ในพระอุโบสถวัดมหาวนาราม​ พระอารามหลวง (วัดป่าใหญ่) ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

ในพระอุโบสถวัดมหาวนาราม​ พระอารามหลวง (วัดป่าใหญ่) ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดอุบลราชธานี

พิมพ์เผยแพร่

ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530), 367-368.

ประวัติ

พระพุทธรูปองค์นี้เคยเป็นหมู่พระพุทธรูปในพระอุโบสถหลังเก่า ต่อมาได้มีการซ่อมแซมพระอุโบสถ และมีการเคลื่อนย้ายพระพุทธรูปต่างๆ ออกเพื่อสะดวกต่อการซ่อมแซม จึงได้พบว่ามีจารึกอยู่ที่ฐานของพระพุทธรูปองค์นี้ พระภิกษุทองแดง พุทธเกตุ ได้อ่านจารึกนี้และได้พิมพ์เผยแพร่ลงในหนังสือที่ระลึกในการทอดกฐินพระราชทาน เมื่อ 30 ตุลาคม 2527 แต่ในการอ่านครั้งนี้ มีใจความไม่ตรงกันจำนวนมาก และได้แก้ไขใจความบางตอนและศักราชให้ถูกต้องยิ่งขึ้น

เนื้อหาโดยสังเขป

กล่าวถึง วัน เดือน ปี ที่สร้างพระพุทธรูปนี้ และบอกชื่อผู้สร้าง คือ มหาราชครูศรีสัทธรรมวงศา ซึ่งเป็นองค์เดียวกันกับที่สร้าง พระเจ้าอินแปง

ผู้สร้าง

มหาราชครูศรีสัทธรรมวงศา

การกำหนดอายุ

ข้อความจารึกบรรทัดที่ 1 ระบุ จ.ศ. 1168 ซึ่งตรงกับ พ.ศ. 2349 อันเป็นสมัยที่พระพรหมวรราชสุริยวงศ์ (พรหม) เป็นเจ้าเมืองอุบลราชธานี ซึ่งขณะนั้นเป็นประเทศราชขึ้นต่อราชอาณาจักรไทย ตรงกับสมัยที่พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลก รัชกาลที่ 1 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ปกครองราชอาณาจักรไทย (พ.ศ. 2325-2352)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2550, จาก :
1) เติม วิภาคย์พจนกิจ, ประวัติศาสตร์อีสาน, พิมพ์ครั้งที่ 3 (กรุงเทพฯ : มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, 2542), 91-128.
2) ธวัช ปุณโณทก, “จารึกฐานพระพุทธรูปวัดป่าใหญ่ 1,” ใน ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว : ศึกษาทางด้านอักขรวิทยาและประวัติศาสตร์อีสาน (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530), 367-368.
3) ฝ่ายวิชาการ สำนักพิมพ์โอเดียนสโตร์, 53 พระมหากษัตริย์ไทย : ธ ทรงครองใจไทยทั้งชาติ (กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์, 2543), 261-287.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกจาก : ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530)