จารึกวัดพระธาตุศรีสองรัก 2

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

ลย. 1

อักษรที่มีในจารึก

ธรรมอีสาน

ศักราช

พุทธศักราช 2449

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 43 บรรทัด

วัตถุจารึก

ศิลา

ลักษณะวัตถุ

รูปใบเสมา

ขนาดวัตถุ

กว้าง 80 ซม. สูง 250 ซม. หนา 45 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “ลย. 1”
2) ในวารสาร ศิลปากร ปีที่ 13 ฉบับที่ 1 (พฤษภาคม 2512) กำหนดเป็น “จารึกอักษรไทยเหนือ ภาษาไทย ได้มาจากพระธาตุศรีสองรัก จ. เลย”
3) ในหนังสือ จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 กำหนดเป็น “จารึกวัดพระธาตุศรีสองรัก 2”
4) ในหนังสือ ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว กำหนดเป็น “จารึกพระธาตุศรีสองรัก”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดพระธาตุศรีสองรัก ตำบลด่านซ้าย อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

หอพระแก้ว เมืองเวียงจันทน์ ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว

พิมพ์เผยแพร่

1) วารสารศิลปากร ปีที่ 13 ฉบับที่ 1 (พฤษภาคม 2512) : 60-67.
2) จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2529), 278-285.
3) ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530), 434-440.

ประวัติ

จารึกวัดพระธาตุศรีสองรักนี้ เป็นศิลาจารึกที่พระครูรุณ (พระครูลุน) และพระแก้วอาสา นายอำเภอด่านซ้าย ได้จำลองขึ้น โดยคัดลอกข้อความจากจารึกเดิมไว้ เมื่อ พ.ศ. 2449 แทนศิลาจารึกของเดิมที่ถูก ม. ปาวี ชาวฝรั่งเศส ขนย้ายไปประเทศลาว จารึกวัดพระธาตุศรีสองรักเดิมนั้น สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ์ กษัตริย์แห่งอาณาจักรอยุธยา กับ พระไชยเชษฐาธิราช กษัตริย์แห่งอาณาจักรล้านช้าง ได้ทรงร่วมกันสถาปนาขึ้นเพื่อประกาศความสัมพันธ์ มีฐานะเป็นมิตรประเทศที่มีไมตรีต่อกันระหว่างกรุงศรีอยุธยากับกรุงศรีสตนาคนหุต (ล้านช้าง) เมื่อ พ.ศ. 2103 และประดิษฐานจารึกไว้ที่พระเจดีย์ศรีสองรัก ในวัดพระธาตุศรีสองรัก อำเภอด่านซ้าย จังหวัดเลย แต่ศิลาจารึกของเดิมนั้น ปัจจุบันชำรุดแตกออกเป็นชิ้นเล็กๆ เก็บอยู่ในหอพระแก้ว เมืองเวียงจันทน์ ประเทศสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว หอสมุดแห่งชาติได้รับความอนุเคราะห์จากกระทรวงการต่างประเทศแจ้งให้สถานเอกอัครราชทูต ณ เวียงจันทน์ ดำเนินการขอทำสำเนาส่งมาให้ 2 ชุด รวม 4 แผ่น โดยเสียค่าใช้จ่ายเป็นเงิน 1688 กีบ คิดเป็นเงินไทยเท่ากับ 3444.20 บาท เมื่อวันที่ 5 สิงหาคม พ.ศ. 2523

เนื้อหาโดยสังเขป

ได้กล่าวถึงการกระทำสัตยาธิษฐานปักปันเขตแดนกันระหว่างอาณาจักรล้านช้าง และกรุงศรีอยุธยา โดยให้มหาอุปราชและเสนาอมาตย์ตลอดจนพระสงฆ์ผู้ใหญ่ของทั้งสองอาณาจักรได้มาทำการแทนองค์พระมหากษัตริย์ทั้งสองอาณาจักร และสร้างพระเจดีย์ศรีสองรักไว้เป็นสักขีพยานในการทำสัตยาธิษฐานในครั้งนั้น

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

ข้อความจารึกบรรทัดที่ 1 ระบุ ค.ศ. 1906 และ จ.ศ. 1268 ตรงกับ พ.ศ. 2449 ซึ่งตรงกับสมัยที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ปกครองราชอาณาจักรไทย (พ.ศ. 2411-2463)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2550, จาก :
1) ธวัช ปุณโณทก, “จารึกพระธาตุศรีสองรัก,” ใน ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว : ศึกษาทางด้านอักขรวิทยาและประวัติศาสตร์อีสาน (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530), 434-440.
2) ประสาร บุญประคอง, “คำอ่านศิลาจารึกอักษรไทยเหนือ ภาษาไทย ได้มาจากพระธาตุศรีสองรัก จ. เลย,” ศิลปากร 13, 1 (พฤษภาคม 2512) : 60-67.
3) ประสาร บุญประคอง, “จารึกวัดพระธาตุศรีสองรัก 2,” ใน จารึกในประเทศไทย เล่ม 5 : อักษรธรรมและอักษรไทย พุทธศตวรรษที่ 19-24 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2529), 278-285.
4) ฝ่ายวิชาการ สำนักพิมพ์โอเดียนสโตร์, 53 พระมหากษัตริย์ไทย : ธ ทรงครองใจไทยทั้งชาติ (กรุงเทพฯ : โอเดียนสโตร์, 2543), 361-410.

ภาพประกอบ

ภาพสำเนาจารึกจาก : ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530)