จารึกลานเงินพระราชสาส์นตราตั้ง

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

3840/92 จารึกลานเงิน

อักษรที่มีในจารึก

ไทยน้อย

ศักราช

พุทธศักราช 2238

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 2 ด้าน มี 3 บรรทัด ด้านที่ 1 (ด้านหน้า) มี 2 บรรทัด ด้านที่ 2 (ด้านหลัง) มี 1 บรรทัด

วัตถุจารึก

เงิน

ลักษณะวัตถุ

แผ่นเงิน

ขนาดวัตถุ

กว้าง 2.5 ซม. ยาว 19 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) ในหนังสือ จดหมายเหตุการบูรณะปฏิสังขรณ์องค์พระธาตุพนม กำหนดเป็น “3840/92 จารึกลานเงิน”
2) ในหนังสือ ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว กำหนดเป็น “จารึกลานเงินพระราชสาส์นตราตั้ง”

ปีที่พบจารึก

พุทธศักราช 2518-2522

สถานที่พบ

กรุหมายเลข 44 วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร ตำบลธาตุพนม อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร ตำบลธาตุพนม อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม

พิมพ์เผยแพร่

1) วารสารศิลปากร ปีที่ 20 ฉบับที่ 1-2 (พฤษภาคม-กรกฎาคม 2519) : 134-145.
2) จดหมายเหตุการบูรณะปฏิสังขรณ์องค์พระธาตุพนม (กรุงเทพฯ : คณะกรรมการดำเนินงานบรรจุพระบรมสารีริกธาตุในองค์พระธาตุพนม, 2522), 191-192.
3) ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530), 339.

ประวัติ

พระธาตุพนมล่มเมื่อ วันที่ 11 สิงหาคม 2518 (เวลา 19.38 น.) ในการปฏิสังขรณ์ใหม่เมื่อ พ.ศ. 2518-2522 ได้มีการขุดสำรวจตามหลักวิชาการโบราณคดี ได้พบจารึกฐานพระพุทธรูปประมาณ 1,015 องค์ และแผ่นจารึกอื่นๆ 46 ชิ้น จารึกเหล่านี้บางส่วน นายวัชรินทร์ (ปฏิพัทธ์) พุ่มพงษ์แพทย์ ร่วมกับพระเทพรัตนโมลี (แก้ว กันโตภาโส) เจ้าอาวาสวัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร อ่าน และอธิบายศัพท์ นำมาพิมพ์รวมอยู่ในหนังสือ จดหมายเหตุการบูรณะปฏิสังขรณ์องค์พระธาตุพนม (กรมศิลปากร, โรงพิมพ์พิฆเณศ 2522) และ “ข้อมูลใหม่ที่ได้จากจารึกในพระธาตุพนม” ใน วารสารศิลปากร ฉบับที่ 1 ปีที่ 20 พ.ศ. 2519

เนื้อหาโดยสังเขป

ข้อความจารึกเป็นพระราชสาส์นพระราชอาชญาจากเจ้านครวรกษัตริย์ขัติยราชวงศา นามกรแด่แสนจันทรานิทธิสิทธิมงคลสุนทรอมร

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

ข้อความในจารึกด้านที่ 1 (ด้านหน้า) ระบุปีศักราช 57 หมายถึง ปี จ.ศ. 1057 ตรงกับ พ.ศ. 2238 อันเป็นปลายรัชสมัยของพระเจ้าสุริยวงศาธรรมิกราช (พ.ศ. 2181-2238) ถึงต้นรัชสมัยที่เจ้านันทราชปกครองราชอาณาจักรล้านช้างเวียงจันทน์ (พ.ศ. 2238-2241)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2549, จาก :
1) กรมศิลปากร, จดหมายเหตุการบูรณะปฏิสังขรณ์องค์พระธาตุพนม : ณ วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม พ.ศ. 2518-2522 (กรุงเทพฯ : โรงพิมพ์พิฆเณศ, 2522), 191-192.
2) ธวัช ปุณโณทก, “จารึกกรุพระธาตุพนม,” ใน ศิลาจารึกอีสานสมัยไทย-ลาว : ศึกษาทางด้านอักขรวิทยาและประวัติศาสตร์อีสาน (กรุงเทพฯ : คุณพินอักษรกิจ, 2530), 333-340.
3) วัชรินทร์ พุ่มพงษ์แพทย์, “ข้อมูลใหม่ที่ได้จากจารึกในพระธาตุพนม,” ศิลปากร 20, 1-2 (พฤษภาคม-กรกฏาคม 2519) : 134-145.
4) สิลา วีระวงส์, เรียบเรียง ; สมหมาย เปรมจิตต์, แปล, ประวัติศาสตร์ลาว, พิมพ์ครั้งที่ 3 (กรุงเทพฯ : มติชน, 2540), 117-126, 135-136.