จารึกวัดมหาโพธิ

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

ลพ. 26, จารึก พิพิธภัณฑ์ฯ ลพ./26 อักษรไทยฝักขาม ภาษาไทย

อักษรที่มีในจารึก

ฝักขาม

ศักราช

พุทธศักราช 2043

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 2 ด้าน มี 24 บรรทัด แต่ละด้านมี 12 บรรทัด

วัตถุจารึก

หินทรายสีเทา

ลักษณะวัตถุ

รูปใบเสมา

ขนาดวัตถุ

กว้าง 52 ซม. สูง 25 ซม. หนา 11 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “ลพ. 26”
2) พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หริภุญไชย จังหวัดลำพูน กำหนดเป็น “ลพ./26, พช. 5, 334”
3) พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เชียงแสน จังหวัดเชียงราย กำหนดเป็น “จารึกวัดมหาโพธิ”
4) ในวารสาร ศิลปากร ปีที่ 18 ฉบับที่ 4 (พฤศจิกายน 2517) กำหนดเป็น “จารึก พิพิธภัณฑ์ฯ ลพ./26 อักษรไทยฝักขาม ภาษาไทย”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

จังหวัดเชียงราย

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ เชียงแสน ตำบลเวียง อำเภอเชียงแสน จังหวัดเชียงราย (สำรวจเมื่อ 31 กรกฎาคม 2557)

พิมพ์เผยแพร่

1) วารสารศิลปากร ปีที่ 18 ฉบับที่ 4 (พฤศจิกายน 2517) : 85-88.
2) วิเคราะห์ศิลาจารึกในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หริภุญไชย (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2533), 66.

เนื้อหาโดยสังเขป

จารึกหลักนี้กล่าวถึงพระมหาเทวีเจ้าอยู่หัว ให้ฝังจารึกไว้ ณ วัดมหาโพธิ ต่อจากนั้นได้กล่าวถึงสิ่งของและข้าพระ พ.ศ. 2043 นี้ เป็นรัชกาลของพระเมืองแก้วแล้ว เพราะพระบิดาของพระองค์ คือ พระเจ้ายอดเชียงราย ทรงสละราชสมบัติให้โอรสครอง แต่ปี พ.ศ. 2039 ดังนั้น พระมหาเทวีเจ้าอยู่หัวในที่นี้ ก็คือ พระราชมารดาของพระเมืองแก้วนั่นเอง แต่วัดมหาโพธินั้นมีปัญหาอยู่เหตุที่ศิลาจารึกนี้พบที่จังหวัดเชียงราย หากพบที่จังหวัดเชียงใหม่แล้ว วัดมหาโพธิ ก็น่าจะได้แก่วัดเจดีย์ 7 ยอด อันเป็นสถานที่ทำสังคาย ครั้งที่ 8 ในแผ่นดินพระเจ้าติโลกราชนั่นเอง เพราะเจ้าอาวาสผู้ครองวัดนี้ยังมีนามว่า พระโพธิรังษี ผู้แต่งจามเทวีวงศ์และสิหิงคนิทานเป็นภาษาบาลี

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

ข้อความจารึกด้านที่ 1 บรรทัดที่ 1 ระบุ จ.ศ. 862 ซึ่งตรงกับ พ.ศ. 2043 อันเป็นรัชสมัยของพระเมืองแก้วหรือพระเจ้าพิลกปนัดดาธิราช (พ.ศ. 2038-2068)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2549, จาก :
1) จำปา เยื้องเจริญ, เทิม มีเต็ม และคงเดช ประพัฒน์ทอง, “จารึกวัดมหาโพธิ,” ใน วิเคราะห์ศิลาจารึกในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ หริภุญไชย, พิมพ์ครั้งที่ 2 (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, 2533), 66.
2) เทิม มีเต็ม และประสาร บุญประคอง, “คำอ่านศิลาจารึก พิพิธภัณฑ์ฯ ลพ./26 อักษรไทยฝักขาม ภาษาไทย พ.ศ. 2043,” ศิลปากร 18, 4 (พฤศจิกายน 2517) : 85-88.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายความละเอียดสูงจากการสำรวจภาคสนาม : ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, สำรวจเมื่อ 3 มกราคม 2567