อายุ-จารึก พ.ศ. 2383, อายุ-จารึกพุทธศตวรรษที่ 24, ยุคสมัย-จารึกสมัยรัตนโกสินทร์, ยุคสมัย-จารึกสมัยรัตนโกสินทร์-รัชกาลที่ 3, วัตถุ-จารึกบนไม้, ลักษณะ-จารึกบนหีบพระธรรม, ที่อยู่ปัจจุบัน-จารึกในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ น่าน, ศาสนา-จารึกในพระพุทธศาสนา, เรื่อง-พิธีกรรมทางศาสนา, เรื่อง-การบริจาคและการทำบุญ, เรื่อง-การสร้างหีบพระธรรม, บุคคล-หนานดวง, บุคคล-นางแพง,
โพสต์เมื่อวันที่ 13 ก.พ. 2550 13:59:58 ( อัพเดทเมื่อวันที่ 11 ต.ค. 2566 10:50:46 )
ชื่อจารึก |
จารึกหีบพระธรรม วัดสถารศ |
ชื่อจารึกแบบอื่นๆ |
นน. 57 |
อักษรที่มีในจารึก |
ธรรมล้านนา |
ศักราช |
พุทธศักราช 2383 |
ภาษา |
ไทย |
ด้าน/บรรทัด |
จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 6 บรรทัด |
วัตถุจารึก |
ไม้ |
ลักษณะวัตถุ |
ขอบปากหีบพระธรรมลายรดน้ำ |
ขนาดวัตถุ |
ฐานกว้าง 54.5 ซม. สูง 10 ซม. |
บัญชี/ทะเบียนวัตถุ |
1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “นน. 57” |
ปีที่พบจารึก |
12 กรกฎาคม พ.ศ. 2529 |
สถานที่พบ |
วัดสถารศ ตำบลในเวียง อำเภอเมือง จังหวัดน่าน |
ผู้พบ |
กรมศิลปากร |
ปัจจุบันอยู่ที่ |
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ น่าน ตำบลในเวียง อำเภอเมือง จังหวัดน่าน |
พิมพ์เผยแพร่ |
เมืองน่าน : โบราณคดี ประวัติศาสตร์ และศิลปะ (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2530), 295-299. |
ประวัติ |
นายสุรศักดิ์ ศรีสำอาง ภัณฑารักษ์งานวิชาการ กองพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ และนายเทิม มีเต็ม นักภาษาโบราณ งานบริการหนังสือภาษาโบราณ กองหอสมุดแห่งชาติ ร่วมกันสำรวจโบราณวัตถุในจังหวัดน่าน 2 ครั้ง ครั้งแรกระหว่างวันที่ 25 ตุลาคม ถึง 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2523 ครั้งที่ 2 ระหว่างวันที่ 2-12 กรกฎาคม พ.ศ. 2529 ได้พบจารึกฐานพระพุทธรูปจำนวน 43 องค์ จารึกบนหีบพระธรรม 3 ใบ และจารึกบนบานประตูวิหาร 2 บาน จารึกดังกล่าวมีทั้งที่จารด้วยอักษรไทย สมัยสุโขทัย อักษรฝักขาม และอักษรธรรมล้านนา สำหรับจารึกหีบพระธรรม วัดสถารศนี้ ถูกพบในการสำรวจครั้งที่ 2 เมื่อวันที่ 12 กรกฎาคม พ.ศ. 2529โดยมีการตีพิมพ์คำอ่านในหนังสือ “เมืองน่าน : โบราณคดี ประวัติศาสตร์ และศิลปะ” ซึ่งกรมศิลปากรจัดพิมพ์เนื่องในโอกาสสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ น่าน เมื่อวันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2530 เทิม มีเต็ม ได้แสดงความคิดเห็นไว้ในหนังสือดังกล่าวว่า ฝีมือการจารตัวอักษรของจารึกนี้อยู่ในระดับปานกลาง ส่วนภาษาที่ใช้นั้น มีหลายคำที่บ่งบอกว่าผู้จารมีความรู้ในด้านภาษาเป็นอย่างดี เช่น ศรีสวัสติ, อภิวันทน, พระพุทธาธิรัตนตรัย, ปฏิสังขาริก, ทักชิโณทการ, บุตตา, บุตตี, นัตตานตี, สัมพันธกุลวงศา เป็นต้น |
เนื้อหาโดยสังเขป |
หนานดวงเป็นประธานในการสร้างหีบธรรมร่วมกับภรรยานามว่านางแพงและลูกทุกคนรวมถึงญาติและทาสชายหญิง เมื่อ พ.ศ. 2383 |
ผู้สร้าง |
หนานดวงและครอบครัว |
การกำหนดอายุ |
กำหนดอายุจากศักราชที่ปรากฏในจารึกคือ พ.ศ. 2383 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เมืองน่านขึ้นกับกรุงรัตนโกสินทร์ ในสมัยเจ้ามหาวงศ์ แห่งราชวงศ์หลวงติ๋นมหาวงศ์ (ครองเมืองน่านระหว่าง พ.ศ. 2381-2394) ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 3 |
ข้อมูลอ้างอิง |
เรียบเรียงข้อมูลโดย: พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2548, จาก: |
ภาพประกอบ |
ภาพถ่ายจารึกจาก : เมืองน่าน : โบราณคดี ประวัติศาสตร์ และศิลปะ (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2530) |