อายุ-จารึก พ.ศ. 2338, อายุ-จารึกพุทธศตวรรษที่ 24, วัตถุ-จารึกบนไม้, ลักษณะ-จารึกบนหีบพระธรรม, ที่อยู่ปัจจุบัน-จารึกในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ น่าน, ยุคสมัย-จารึกสมัยรัตนโกสินทร์, ยุคสมัย-จารึกสมัยรัตนโกสินทร์-รัชกาลที่ 1, ศาสนา-จารึกในพระพุทธศาสนา, เรื่อง-พิธีกรรมทางศาสนา, เรื่อง-การบริจาคและการทำบุญ, เรื่อง-การสร้างหีบพระธรรม, บุคคล-ทิพพาลังการ, บุคคล-นางโนชา, บุคคล-ชาวบ้านน้ำลัด,
โพสต์เมื่อวันที่ 13 ก.พ. 2550 13:59:58 ( อัพเดทเมื่อวันที่ 22 ต.ค. 2566 15:24:23 )
ชื่อจารึก |
จารึกหีบพระธรรม วัดบุญยืน |
ชื่อจารึกแบบอื่นๆ |
นน. 55 จารึกหีบพระธรรมวัดบุญยืน, จารึกหีบพระธรรมวัดบุญยืน |
อักษรที่มีในจารึก |
ธรรมล้านนา |
ศักราช |
พุทธศักราช 2338 |
ภาษา |
ไทย |
ด้าน/บรรทัด |
จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 6 บรรทัด |
วัตถุจารึก |
ไม้ |
ลักษณะวัตถุ |
ขอบฝาหีบพระธรรม |
ขนาดวัตถุ |
ขอบฝากว้าง 77 ซม. สูง 14 ซม.(ความสูงรวมตัวหีบคือ 122.5 ซม.) |
บัญชี/ทะเบียนวัตถุ |
1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “นน. 55 จารึกหีบพระธรรมวัดบุญยืน” |
ปีที่พบจารึก |
กรกฎาคม พ.ศ. 2529 |
สถานที่พบ |
วัดบุญยืน ตำบลกลางเวียง อำเภอเวียงสา จังหวัดน่าน |
ผู้พบ |
กรมศิลปากร |
ปัจจุบันอยู่ที่ |
พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ น่าน ตำบลในเวียง อำเภอเมือง จังหวัดน่าน |
พิมพ์เผยแพร่ |
1) เมืองน่าน : โบราณคดี ประวัติศาสตร์ และศิลปะ (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2530), 265-268. |
ประวัติ |
นายสุรศักดิ์ ศรีสำอาง ภัณฑารักษ์งานวิชาการ กองพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ และนายเทิม มีเต็ม นักภาษาโบราณ งานบริการหนังสือภาษาโบราณ กองหอสมุดแห่งชาติ ร่วมกันสำรวจโบราณวัตถุในจังหวัดน่าน 2 ครั้ง ครั้งแรกระหว่างวันที่ 25 ตุลาคม ถึง 3 พฤศจิกายน พ.ศ. 2523 ครั้งที่ 2 ระหว่างวันที่ 2-12 กรกฎาคม พ.ศ. 2529 ได้พบจารึกฐานพระพุทธรูปจำนวน 43 องค์ จารึกบนหีบพระธรรม 3 ใบ และจารึกบนบานประตูวิหาร 2 บาน จารึกดังกล่าวมีทั้งที่จารด้วยอักษรไทย สมัยสุโขทัย อักษรฝักขาม และอักษรธรรมล้านนา สำหรับจารึกหีบพระธรรม วัดบุญยืนนี้ ถูกพบในการสำรวจครั้งที่ 2 โดยมีการตีพิมพ์คำอ่านในหนังสือ “เมืองน่าน : โบราณคดี ประวัติศาสตร์ และศิลปะ” ซึ่งกรมศิลปากรจัดพิมพ์เนื่องในโอกาสสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ น่าน เมื่อวันที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2530 และพิมพ์ซ้ำใน พ.ศ. 2537 ทั้ง 2 ครั้ง อ่านโดย เทิม มีเต็ม |
เนื้อหาโดยสังเขป |
จุลศักราช 1157 พระสงฆ์นามว่าทิพพาลังการเป็นประธานแก่ศิษย์ทุกคน โดยมีมหาราชหลวงเป็นองค์อุปถัมภ์ พร้อมด้วยขุนนาง นางโนชาและชาวบ้านน้ำลัดร่วมกันสร้างหีบพระธรรม โดยขอให้ได้พบสุข 3 ประการซึ่งมีนิพพานเป็นยอด |
ผู้สร้าง |
พระสงฆ์นามว่าทิพพาลังการ มหาราชหลวง ขุนนาง นางโนชา ลูกศิษย์วัดและชาวบ้านน้ำลัด |
การกำหนดอายุ |
กำหนดอายุจากศักราชที่ปรากฏในจารึกคือ จุลศักราช 1157 ตรงกับ พ.ศ. 2338 ซึ่งเป็นช่วงเวลาที่เมืองน่านขึ้นกับกรุงรัตนโกสินทร์ ในสมัยเจ้าอัตถวรปัญโญ แห่งราชวงศ์หลวงติ๋นมหาวงศ์ (ครองเมืองน่านระหว่าง พ.ศ. 2329-2353) ตรงกับสมัยรัชกาลที่ 1 |
ข้อมูลอ้างอิง |
เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2548, จาก : |
ภาพประกอบ |
ภาพถ่ายจารึกจาก : เมืองน่าน : โบราณคดี ประวัติศาสตร์ และศิลปะ (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2530) |