จารึกฐานพระพุทธรูปวัดหมื่นตุม

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

21 วัดหมื่นตุม, ชม. 90

อักษรที่มีในจารึก

ธรรมล้านนา

ศักราช

พุทธศักราช 2105

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 10 บรรทัด

วัตถุจารึก

สำริด

ลักษณะวัตถุ

ฐานพระพุทธรูปปางอุ้มบาตร

ขนาดวัตถุ

พระพุทธรูปสูง 126 ซม. ฐาน 8 เหลี่ยมชั้นบนสูง 6 ซม. ชั้นล่างสูง 3.5 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “ชม. 90”
2) ในหนังสือ คำจารึกที่ฐานพระพุทธรูปในนครเชียงใหม่ กำหนดเป็น “21 วัดหมื่นตุม”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดหมื่นตุม ตำบลพระสิงห์ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

วัดหมื่นตุม ตำบลพระสิงห์ อำเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่

พิมพ์เผยแพร่

คำจารึกที่ฐานพระพุทธรูปในนครเชียงใหม่ (กรุงเทพฯ : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2519), 95-97.

ประวัติ

จารึกนี้อยู่บนฐาน 8 เหลี่ยมของพระพุทธรูปสำริดปางอุ้มบาตร โดยแบ่งออกเป็น 2 ส่วน ส่วนแรกอยู่บริเวณด้านหน้าของฐานจำนวน 4 บรรทัด ข้อความเริ่มต้นจากบริเวณมุมพระบาทด้านขวา ส่วนที่ 2 อยู่ในบริเวณฐานด้านหลังจำนวน 6 บรรทัด ฮันส์ เพนธ์ สันนิษฐานว่า เป็นการจารึกหลังจากหล่อพระพุทธรูปเสร็จแล้วเพราะข้อความที่ระบุว่า "พระพุทธรูปองค์นี้ที่สร้างใหม่" และอักษรทุกตัวประกอบด้วยเส้นสั้นๆ หลายเส้น ไม่ได้เป็นเส้นเดียว หากอักษรถูกจารึกไว้ในแม่พิมพ์ก่อนที่จะหล่อพระพุทธรูป น่าจะประกอบด้วยเส้นเพียงเส้นเดียว

เนื้อหาโดยสังเขป

ตอนต้นระบุถึงวันเวลาและฤกษ์ยามที่สร้างพระพุทธรูปองค์นี้เมื่อจุลศักราช 924 จากนั้นผู้สร้างได้กล่าวถึงการถวายบ้านแด่พระพุทธรูปองค์ดังกล่าว อีกทั้งให้บุคคลนามว่า คำสน และหลานชื่อสุนทร รวมทั้งภรรยาของตนดูแลเรื่องจังหันของพระ โดยกำชับไม่ให้ลูกชายมาอยู่ที่บ้านหลังจากตนเสียชีวิตไปแล้ว หากภรรยาตายให้น้องชื่อว่า กิ และบุคคลอื่นๆ กระทำแทน ตอนท้ายมีคำสาปแช่งให้ฉิบหาย

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

กำหนดอายุจากศักราชที่ปรากฏในจารึกคือ จุลศักราช 924 ตรงกับ พ.ศ. 2105 ในรัชกาลท้าวแม่กุ/เมกุฏิ (ครองเชียงใหม่ระหว่าง พ.ศ. 2101-2107) ในสมัยราชวงศ์ตองอูของพม่าปกครองล้านนา (พ.ศ. 2101-2139)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2548, จาก:
ฮันส์ เพนธ์, “21 วัดหมื่นตุม,” ใน คำจารึกที่ฐานพระพุทธรูปในนครเชียงใหม่ (กรุงเทพฯ : คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี, 2519), 95-97.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกจาก : คำจารึกที่ฐานพระพุทธรูปในนครเชียงใหม่ (กรุงเทพฯ : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2519)