จารึกวัดนิรัครคัทธาอาราม

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

นน. 4, คำอ่านศิลาจารึกอักษรไทย ภาษาไทย จ.ศ. 927 (พ.ศ. 2108), หลักที่ 75 ศิลาจารึกได้มาจากวัดร้าง ใกล้น้ำมาง บ้านบ่อหลวง ตำบลบ่อเกลือใต้ อำเภอปัว จังหวัดน่าน, นน. 4 จารึกวัดนิรัครคัทธาอาราม พ.ศ. 2108

อักษรที่มีในจารึก

ฝักขาม

ศักราช

พุทธศักราช 2108

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 10 บรรทัด

วัตถุจารึก

หินทราย

ลักษณะวัตถุ

รูปใบเสมา

ขนาดวัตถุ

กว้าง 32 สูง 58 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “นน. 4”
2) ในวารสาร ศิลปากร ปีที่ 5 ฉบับที่ 1 (พฤศจิกายน 2504)กำหนดเป็น “คำอ่านศิลาจารึกอักษรไทย ภาษาไทย จ.ศ. 927 (พ.ศ. 2108)”
3) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 3 กำหนดเป็น “หลักที่ 75 ศิลาจารึกได้มาจากวัดร้าง ใกล้น้ำมาง บ้านบ่อหลวง ตำบลบ่อเกลือใต้ อำเภอปัว จังหวัดน่าน”
4) ในหนังสือ จารึกล้านนา ภาค 1 เล่ม 1 กำหนดเป็น “นน. 4 จารึกวัดนิรัครคัทธาอาราม พ.ศ. 2108”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดร้างใกล้น้ำมาง บ้านบ่อหลวง ตำบลบ่อเกลือใต้ อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดน่าน

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ น่าน ตำบลในเวียง อำเภอเมือง จังหวัดน่าน

พิมพ์เผยแพร่

1) วารสารศิลปากร ปีที่ 5 ฉบับที่ 1 (พฤศจิกายน 2504) : 54-56.
2) ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 3 (พระนคร : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2508), 207-209.
3) จารึกล้านนา ภาค 1 เล่ม 1 (กรุงเทพฯ : มูลนิธิเจมส์ เอช ดับเบิ้ลยู ทอมป์สัน, 2534), 61.

เนื้อหาโดยสังเขป

พ.ศ. 2108 เจ้าหัวแสนแห่งเมืองเชียงขวง พร้อมด้วยนักบุญทั้งหลาย ร่วมกันสร้างอาราม ชื่อว่า นิรัครคัทธาอาราม

ผู้สร้าง

เจ้าหัวแสน

การกำหนดอายุ

ข้อความจารึกบรรทัดที่ 3 ระบุ จ.ศ. 927 ซึ่งตรงกับ พ.ศ. 2108 เป็นช่วงที่อาณาจักรล้านนาตลอดทั้งเมืองน่านซึ่งได้ผนวกเป็นส่วนหนึ่งของอาณาจักรล้านนาแล้วนั้น ได้ตกเป็นเมืองขึ้นของพม่า พระยาหน่อคำเสถียรชัยสงครามครองเมืองน่าน (พ.ศ. 2103-2134) ตรงกับสมัยที่พระนางวิสุทธิเทวีปกครองเมืองเชียงใหม่ (พ.ศ. 2107-2121)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2548, จาก :
1) โครงการวิจัยการปริวรรตและชำระจารึกล้านนา, “นน. 4 จารึกวัดนิรัครคัทธาอาราม พ.ศ. 2108,” ใน จารึกล้านนา ภาค 1 เล่ม 1 : จารึกจังหวัดเชียงราย น่าน พะเยา แพร่ (กรุงเทพฯ : มูลนิธิเจมส์ เอช ดับเบิ้ลยู ทอมป์สัน, 2534), 61.
2) ฉ่ำ ทองคำวรรณ, “คำอ่านศิลาจารึกอักษรไทย ภาษาไทย จ.ศ. 927 (พ.ศ. 2108),” ศิลปากร 5, 1 (พฤศจิกายน 2504) : 54-56.
2) ฉ่ำ ทองคำวรรณ, “หลักที่ 75 ศิลาจารึกได้มาจากวัดร้าง ใกล้น้ำมาง บ้านบ่อหลวง ตำบลบ่อเกลือใต้ อำเภอปัว จังหวัดน่าน,” ใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 3 : ประมวลจารึกที่พบในภาคเหนือ ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคตะวันออก และภาคกลางของประเทศไทย อันจารึกด้วยอักษร และ ภาษาไทย, ขอม, มอญ, บาลีสันสกฤต (พระนคร : คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และโบราณคดี สำนักนายกรัฐมนตรี, 2508), 207-209.
3) สุรศักดิ์ ศรีสำอาง, “ประวัติศาสตร์และเจ้าผู้ครองนคร,” ใน เมืองน่าน : โบราณคดี ประวัติศาสตร์ และศิลปะ (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2530), 47-72.

ภาพประกอบ

1) ภาพสำเนาจารึกจาก : ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, 2545 (เลขทะเบียน CD; INS-TH-29, ไฟล์; นน.4.สำเนา1)
2) ภาพถ่ายความละเอียดสูงจากการสำรวจภาคสนาม : ภาควิชาภาษาตะวันออก คณะโบราณคดี มหาวิทยาลัยศิลปากร, สำรวจเมื่อ 22 มีนาคม 2567