จารึกที่วิหารน้อยวัดหน้าพระเมรุ

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

อย. 17 จารึกพระวิหารคันธาร, หลักที่ 161 จารึกที่วิหารน้อยวัดหน้าพระเมรุ, อย. 17

อักษรที่มีในจารึก

ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

พุทธศักราช 2381

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 20 บรรทัด

วัตถุจารึก

หินอ่อน สีขาว

ลักษณะวัตถุ

แผ่นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า

ขนาดวัตถุ

กว้าง 79 ซม. สูง 80 ซม. หนา 4 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “อย. 17 จารึกพระวิหารคันธาร”
2) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 กำหนดเป็น “หลักที่ 161 จารึกที่วิหารน้อยวัดหน้าพระเมรุ”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

วิหารน้อย วัดหน้าพระเมรุราชิการาม ตำบลท่าวาสุกรี อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา (สำรวจเมื่อ 22-24 กุมภาพันธ์ 2565)

พิมพ์เผยแพร่

ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 (กรุงเทพฯ : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517), 58-59.

ประวัติ

ศิลาจารึกนี้ นายประสาร บุญประคอง เป็นผู้อ่าน โดยมีการตีพิมพ์ลงใน ประชุมศิลาจารึกภาคที่ 6 ตอนที่ 1 ใน พ.ศ. 2517 โดยเรียกว่า “หลักที่ 161 จารึกที่วิหารน้อยวัดหน้าพระเมรุ” ปัจจุบันอยู่ที่วิหารน้อย วัดหน้าพระเมรุ ตำบลท่าวาสุกรี อำเภอ พระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

เนื้อหาโดยสังเขป

พ.ศ. 2378 พระยาไชยวิชิต ทำการปฏิสังขรณ์พระอุโบสถวัดพระเมรุราช โดยมีเจ้าประคุณพระมงคลเทพ วัดพนัญเชิง เป็นประธาน มีการระบุถึงส่วนต่างๆ ที่ทำการซ่อมแซมและสร้างเพิ่มเติม นอกจากนี้ ได้ถวายนามพระประธานว่า “พระพุทธนิมิตวิชิตมารโมลีศรีสรรเพชญบรมไตรโลกนาถ” ตอนท้ายแผ่ส่วนบุญให้แก่สัตว์ทั้งหลายแล้วขอให้ตนเสวยร่มสมบัติทั้งในโลก มนุษย์-สวรรค์ เป็นผู้มีปัญญา และถึงแก่นิพพานโดยเร็ว

ผู้สร้าง

พระยาไชยวิชิต (เผือก)

การกำหนดอายุ

กำหนดอายุจากศักราชที่ปรากฏในบรรทัดแรกจารึกว่า “…ศักราช 1200 ปีจอสำเรจิศก…” (ศักราช 1200 ปีจอ สัมฤทธิ์ศก) ตรงกับ พ.ศ. 2381 ในรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. 3) (ครองราชย์ พ.ศ. 2367-2393)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2548, จาก:
1) ประสาร บุญประคอง, “หลักที่ 161 จารึกที่วิหารน้อยวัดหน้าพระเมรุ,” ใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 : ประมวลจารึกสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ที่พบในภาคเหนือ ภาคตะวันออก และภาคกลาง (กรุงเทพฯ : คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517), 58-59.
2) สาโรจน์ มีวงษ์สม, ประวัติวัดสำคัญในอยุธยา (กรุงเทพฯ : คอมแพคท์พริ้นท์, 2541).
3) มานพ ถนอมศรี, อยุธยา เมืองประวัติศาสตร์ มรดกโลก (กรุงเทพฯ : พีพี เวิลด์ มีเดีย, 2547).

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกจาก : โครงการพัฒนาฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน), สำรวจเมื่อ 26-28 มิถุนายน 2550