จารึกเขาเต่า วัดประยูรวงศาวาส 2

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

ธบ. 2 จารึกเขาเต่าวัดประยูรวงศ, หลักที่ 166 จารึกบนแผ่นหินอ่อน

อักษรที่มีในจารึก

ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

พุทธศักราช 2428

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 19 บรรทัด

วัตถุจารึก

หินอ่อน สีขาว

ลักษณะวัตถุ

แผ่นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า

ขนาดวัตถุ

กว้าง 27 ซม. สูง 50 ซม. หนา 3 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “ธบ. 2 จารึกเขาเต่าวัดประยูรวงศ์”
2) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 กำหนดเป็น “หลักที่ 166 จารึกบนแผ่นหินอ่อน”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

วัดประยูรวงศาวาส แขวงวัดกัลยาณ์ เขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

อนุสาวรีย์เขาเต่า วัดประยูรวงศาวาส แขวงวัดกัลยาณ์ เขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร

พิมพ์เผยแพร่

ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 (กรุงเทพฯ : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517), 66.

ประวัติ

ศิลาจารึกนี้ นายประสาร บุญประคอง เป็นผู้อ่านโดยมีการตีพิมพ์ลงใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 ใน พ.ศ. 2517 โดยเรียกว่า “หลักที่ 166 จารึกบนแผ่นหินอ่อน” ปัจจุบันอยู่ที่อนุสาวรีย์เขาเต่า วัดประยูรวงศาวาส แขวงวัดกัลยาณ์ เขตธนบุรี กรุงเทพมหานคร นอกจากจารึกนี้แล้ว ก็ยังมีจารึกอีก 3 หลักที่อยู่ในบริเวณเดียวกัน กล่าวถึงเรื่องเดียวกัน โดยใช้อักษรและภาษาต่างๆ คือ อักษรขอม ภาษาบาลี อักษรไทย ภาษาไทย และอักษรโรมัน ภาษาอังกฤษ (ดูรายละเอียดใน “จารึกเขาเต่าวัดประยูร 1, 3, 4”)

เนื้อหาโดยสังเขป

พ.ศ. 2428 พระยาภาสกรวงศ์ ได้ปฏิสังขรณ์อนุสาวรีย์รูปปืนใหญ่ บริเวณเขาเต่า วัดประยูรวงศาวาส ซึ่งสร้างขึ้นโดยสมเด็จเจ้าพระยาบรมมหาประยูรวงศ์ผู้เป็นบิดาเมื่อ พ.ศ. 2379 เพื่อระลึกถึงเหตุการณ์ที่ปืนใหญ่ระเบิดเมื่อคราวฉลองวัด (จารึกหลักนี้เป็นคำแปลของจารึกภาษาบาลีที่ตั้งอยู่ในบริเวณเดียวกัน คือ จารึกเขาเต่า วัดประยูรวงศาวาส 1)

ผู้สร้าง

พระยาภาสกรวงศ์

การกำหนดอายุ

กำหนดอายุจากศักราชล่าสุดที่ปรากฏในจารึกว่า “..ปีระกาสัปดศกลุศักรา ชะประมาณนับพันสอง เสศปีสัตตารส ..” คือ จุลศักราช 1247 ตรงกับ พ.ศ. 2428 ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. 5) แห่งราชวงศ์จักรี (ครองราชย์ พ.ศ. 2411-2453)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2548, จาก :
ประสาร บุญประคอง, “หลักที่ 166 จารึกบนแผ่นหินอ่อน,” ใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 : ประมวลจารึกสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ที่พบในภาคเหนือ ภาคตะวันออก และภาคกลาง (กรุงเทพฯ : คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517), 66.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกจาก : ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 (กรุงเทพฯ : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517)