จารึกถ้ำวิมานจักรี

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

สบ. 3, หลักที่ 139 ลายเขียนที่ผนังถ้ำวิมานจักรี

อักษรที่มีในจารึก

ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

พุทธศักราช 2370

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 23 บรรทัด

วัตถุจารึก

ปูนซีเมนต์ผสมปูนขาว

ลักษณะวัตถุ

ปูนฉาบบนผนังถ้ำ

ขนาดวัตถุ

กว้าง 65 ซม. สูง 90 ซม. หนา 5 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “สบ. 3”
2) ในหนังสือ ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 กำหนดเป็น “หลักที่ 139 ลายเขียนที่ผนังถ้ำวิมานจักรี”

ปีที่พบจารึก

ไม่ปรากฏหลักฐาน

สถานที่พบ

ถ้ำวิมานจักรี ตำบลขุนโขลน อำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี

ผู้พบ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปัจจุบันอยู่ที่

ถ้ำวิมานจักรี ตำบลขุนโขลน อำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี

พิมพ์เผยแพร่

ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 (กรุงเทพฯ : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517), 22-23.

ประวัติ

จารึกนี้ นายประสาร บุญประคอง เป็นผู้อ่าน โดยมีการตีพิมพ์ลงใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 ใน พ.ศ. 2517 โดยเรียกว่า “หลักที่ 139 ลายเขียนที่ผนังถ้ำวิมานจักรี” ปัจจุบันยังคงอยู่ที่ผนังถ้ำวิมานจักรี ตำบลขุนโขลน อำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี

เนื้อหาโดยสังเขป

พระเจ้าน้องยาเธอเจ้าฟ้ามงกุฎ ทรงอัญเชิญพระพุทธรูปจากกรุงเทพมหานครมาประดิษฐานไว้ ณ ถ้ำพิมานจักรี เพื่อให้เทวดา ภิกษุสามเณร และประชาชนทั่วไปได้นมัสการ โดยอุทิศส่วนกุศลให้แก่บุคคลเหล่านั้นด้วย

ผู้สร้าง

เจ้าฟ้ามงกุฏ

การกำหนดอายุ

คำนวณจากปีนักษัตรและศกที่ปรากฏในบรรทัดแรกของจารึกว่า “..ปีกุนนักสัตวนพศก” ในที่นี้ตรงกับจุลศักราช 1189 คือ พ.ศ. 2370 ในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. 3) แห่งราชวงศ์จักรี (ครองราชย์ พ.ศ. 2367-2393)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2548, จาก :
1) ประสาร บุญประคอง, “หลักที่ 139 ลายเขียนที่ผนังถ้ำวิมานจักรี,” ใน ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 : ประมวลจารึกสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ที่พบในภาคเหนือ ภาคตะวันออก และภาคกลาง (กรุงเทพฯ : คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517), 22-23.
2) ราชบัณฑิตยสถาน, พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 (กรุงเทพฯ : นานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่น, 2546).
3) ใต้ร่มพระบารมี จักรีนฤบดินทร์ สยามินทราธิราช (กรุงเทพฯ : ราชบัณฑิตยสถาน, 2547).

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกจาก : ประชุมศิลาจารึก ภาคที่ 6 ตอนที่ 1 (กรุงเทพฯ : สำนักนายกรัฐมนตรี, 2517)