เชิงอรรถอธิบาย |
1. ประสาร บุญประคอง : ในวงเล็บบรรทัดที่ 1 และ 2 ที่จารึกลบเลือนไม่เห็นตัวอักษร ได้คัดเอามาจากพระราชพงศาวดาร กรุงรัตนโกสินทร์ มาใส่ไว้ เพื่อรักษาความสมบูรณ์ของจารึก
2. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : คือวันพุธ เดือน 6 แรม 7 ค่ำ (เริ่มนับวันอาทิตย์เป็นวัน 1)
3. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : จุลศักราช 1179 ปีฉลูนพศก ตรงกับ พ.ศ. 2360 จุลศักราช เป็นศักราชที่รับมาจากพม่า มีการใช้อย่างแพร่หลายทั้งในล้านนา สุโขทัย และ อยุธยา อายุน้อยกว่าพุทธศักราช 1181 ปี ดังนั้นหากต้องการทำให้เป็นพุทธศักราช ให้นำเลขจุลศักราชบวกด้วย 1181 ส่วนปีฉลู เป็นปีนักษัตรลำดับที่ 2 ใน 12 นักษัตร สัญลักษณ์ คือ วัว (ไทยรับปีนักษัตรลักษณะนี้มาจากขอม) ส่วนนพศก หมายถึง จุลศักราชที่ลงท้ายด้วยเลข 9ในที่นี้ก็คือ ปี 1179 นั่นเอง
4. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : วัดอรุณราชธาราม เป็นชื่อเดิมก่อนเปลี่ยนเป็น”วัดอรุณราชวราราม”ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. 4) กล่าวคือ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย (ร. 2) ทรงพระราชทานชื่อวัดอรุณราชธารามเมื่อครั้งที่มีการฉลองวัดใน พ.ศ. 2363 โดยในสมัยอยุธยา วัดแห่งนี้มีชื่อว่า วัดมะกอก, วัดมะกอกใน ต่อมาในพ.ศ. 2310 พระเจ้าตากสินมหาราชทรงเปลี่ยนเป็นวัดแจ้ง เพื่อเป็นอนุสรณ์ที่เสด็จมาถึงวัดดังกล่าวในเวลารุ่งเช้า
5. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : 11 ทุ่ม คือ ตีห้า
6. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : สมาทาน หมายถึง รับเอาถือเอาเป็นข้อปฏิบัติ เช่น สมาทานศีล
7. ประสาร บุญประคอง : บุเรียญ คือ เปรียญ
8. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : (ศาลา) การเปรียญ เป็นอาคารอเนกประสงค์ ซึ่งพระสงฆ์และฆราวาสใช้ทำกิจกรรมทางศาสนาร่วมกัน เช่น ทำบุญ เลี้ยงพระ การแสดงธรรม เป็นต้น (แต่ดั้งเดิมนั้นใช้สำหรับเป็นอาคารเล่าเรียนของสงฆ์ บาเรียน - พระที่ได้เรียน/พระนักเรียน)
|