เทิม มีเต็ม (พ.ศ. 2534)

เทิม มีเต็ม (พ.ศ. 2534)

1) ประเสริฐ ณ นคร (พ.ศ. 2534)
2) คณะกรรมการชำระประวัติศาสตร์ไทยและจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และโบราณคดี สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. 2534)

1. เทิม มีเต็ม : “มีเนื้อตนพรายงาม” มีผิวพรรณอันแพรวพรายงดงาม
2. เทิม มีเต็ม : “อำแดง” นาง หรือ สตรีที่แต่งงานแล้ว (ดูจารึกวัดพระเสด็จ สท. 16)
3. เทิม มีเต็ม : “พิสาขา” ชื่อมหาอุบาสิกาครั้งพุทธกาล คือ นางวิสาขา (ดู ธัมมปทัฏฐกถา แปลภาค 6)
4. เทิม มีเต็ม : “เบญจกัลยาณี” ความงามของหญิง 5 ประการ ได้แก่ ผมงาม รูปงาม ฟันงาม ผิวงาม วัยงาม
5. เทิม มีเต็ม : “เบญจสาธารณ์” คือ การสร้างสิ่งสาธารณะ มีศาลาที่พัก บ่อน้ำ ถนน สะพาน โรงพยาบาล
6. เทิม มีเต็ม : “เมณฑกเศรษฐี” ชื่อมหาอุบาสกครั้งพุทธกาล (ธัมมปทัฏฐกถา แปลภาค 7)
7. เทิม มีเต็ม : “มีใจอันศรัทธา” มีใจเชื่อในความดี
8. เทิม มีเต็ม : “พระมหาเพสสันดร” พระมหาเวสสันดรโพธิสัตว์ ดูเรื่อง เวสสันดรชาดก
9. เทิม มีเต็ม : “สวะแก่” สละเพื่อ
10. เทิม มีเต็ม : “อันตรกาล” กาลเวลาที่ไม่สิ้นสุด
11. เทิม มีเต็ม : “เผ่าพันธุ์” ชาติตระกูล หรือ เชื้อสาย
12. เทิม มีเต็ม : “เทียนย่อม” ล้วน หรือ ล้วนแต่
13. เทิม มีเต็ม : “สุมยกกทริสดี” ไม่ทราบว่าหมายความว่าอย่างไร แต่ ทริสดี อาจหมายถึง ทฤษฎี ซึ่งแปลว่า การเห็นด้วยใจ
14. เทิม มีเต็ม : “กินนร” คนครึ่งนก อยู่ป่าหิมพานต์ (ตามเรื่องในวรรณคดี)
15. เทิม มีเต็ม : “กรภิก” น่าจะตรงกับ “การวิก” - นกการเวก มีเสียงร้องอันไพเราะมาก
16. เทิม มีเต็ม : “ปติฆมัคค์” ตามศัพท์ภาษาบาลีแยกเป็น ปฏิฆ (ความกระทบกระทั่ง) + มคค (ทาง) ปฏิฆมัคค์ คือ กำหนดรู้ความทุกข์ หรือ ความคับแค้นใจ
17. เทิม มีเต็ม : “สรริน” น่าจะตรงกับ สรรเสริญ คือ พูดยกย่อง หรือ สดุดี
18. เทิม มีเต็ม : “สักกญาณ” ความรู้ที่เกิดขึ้นด้วยความสามารถของตนเอง
19. เทิม มีเต็ม : “อันโทล” อันท่องเที่ยวอยู่ หรือ อันเวียนว่ายอยู่ในสังสารวัฏฏ์
20. เทิม มีเต็ม : “ทุกๆ อัน” ทุกๆ อย่าง หรือ ทุกอย่างทุกประการ
21. เทิม มีเต็ม : “จัก....ในโลกนี้” น่าจะได้ในความว่า “จักมาตรัสในโลกนี้”
22. เทิม มีเต็ม : “....พจญุเดจญาณ” น่าจะได้แก่ “สรรเพชุดา” คือ ความเป็นผู้รู้ทุกสิ่ง ซึ่งในที่นี้หมายถึงความเป็น “พระพุทธเจ้า” หรือ “สรรเพชดาญาณ” ญาณ คือ ปัญญาที่รู้ทุกสิ่ง ซึ่งหมายถึงพระญาณของพระพุทธเจ้า อนึ่ง พระพุทธศรีอาริยไมตรี นั้นเป็นพระนามพระพุทธเจ้าพระองค์หนึ่ง อันจักมาตรัสรู้ในกาลภายหน้า อย่างที่ชาวพุทธกล่าวกันว่า ศาสนาพระศรีอาริยเมตตรัย หรือ ศาสนาพระศรีอารย์