จารึก

The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre

จารึกวัดปรมัยยิกาวาส 3

จารึก

จารึกวัดปรมัยยิกาวาส 3 ด้านที่ 2

QR-code edit Share on Facebook

เวลาที่โพส โพสต์เมื่อวันที่ 11 ส.ค. 2564 17:53:19

ชื่อจารึก

จารึกวัดปรมัยยิกาวาส 3

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

นบ. 5, หลักที่ 225 จารึกบนหินอ่อน

อักษรที่มีในจารึก

ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

พุทธศักราช 2427

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 4 ด้าน มี 160 บรรทัด ด้านที่ 1 และ 2 มี 41 บรรทัด ด้านที่ 3 มี 34 บรรทัด ด้านที่ 4 มี 44 บรรทัด ปัจจุบันอักษรเลือนเลาง

ผู้อ่าน

ประสาร บุญประคอง (พ.ศ. 2521)

ผู้ตรวจ

คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. 2521)

เชิงอรรถอธิบาย

1. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : คือ พระสารีบุตร อัครสาวกเบื้องขวา และพระโมคคัลลานะ อัครสาวกเบื้องซ้าย
2. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : กรมขุนเจริญผลพูลสวัสดิ์ ทรงเป็นพระโอรสในพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3)
3. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : หม่อมเจ้าประวิช ประสูติในสมัยรัชกาลที่ 3 เป็นพระโอรสของกรมขุนราชสีหวิกรม(พระองค์เจ้าชุมสาย) ทรงเป็นช่างที่มีฝีมือทั้งในแบบโบราณและการช่างสมัยใหม่ มีผลงานมากมาย เช่น นครวัดจำลองในพระบรมมหาราชวัง, ตราประจำพระองค์ของรัชกาลที่ 5, การเป็นช่างเขียนและช่างประดับในการปฏิสังขรณ์วัดหลายแห่ง อาทิ วัดราชบพิธ, วัด สุวรรณดาราราม, พระปฐมเจดีย์, รวมถึง วัดปรมัยยิกาวาสแห่งนี้ด้วย
4. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : กรมขุนราชสีหวิกรม (พระองค์เจ้าชุมสาย)ทรงเป็นพระราชโอรสของรัชกาลที่ 3 เป็นอธิบดีการก่อสร้างควบคุมช่างสิบหมู่ในสมัยรัชกาลที่ 4
5. ประสาร บุญประคอง : เป็นมาตราเงิน คือ 282 ชั่ง 2 ตำลึง 1 บาท (เป็นเงิน 22,569 บาท)
6. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : พระองค์เจ้าประดิษฐวรการ ทรงดำรงตำแหน่งเป็นเจ้ากรมช่างสิบหมู่ พระนามเดิมคือ หม่อมเจ้าดิศ เป็นช่างฝีมือเยี่ยมในสมัยนั้น
7. ประสาร บุญประคอง : วันพุธ เดือน 11 ขึ้น 13 ค่ำ ปีขาลสัมฤทธิศก จุลศักราช 1240 ตรงกับวันที่ 9 ตุลาคม พ.ศ. 2421
8. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : พระเจดีย์ มีสัณฐานอย่างรามัญ คือ เป็นเจดีย์ฐานสูงไม่มีบันไดทางขึ้น ไม่มีบัลลังก์สี่เหลี่ยมเหนือองค์ระฆัง ก่อนถึงฉัตรมีปลียอด เจดีย์ที่วัดปรมัยยิกาวาสองค์นี้จำลองแบบมาจากพระธาตุเจดีย์มุเตา จากเมืองหงสาวดี ประเทศพม่า
9. ประสาร บุญประคอง : เป็นมาตราเงินคือ 60 ชั่ง (เป็นเงิน 4,800 บาท)
10. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : พระวิหารพระไสยาสน์ เป็นที่ประดิษฐานพระพุทธไสยาสน์ขนาดใหญ่ ซึ่งมีผู้สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยอยุธยาตอนปลาย
11. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : ศอก เป็นมาตราวัดเท่ากับ 2 คืบ (0.5 เมตร)
12. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : มุขเด็จ คือ มุขแบบไม่มีฝากั้นที่ยื่นออกมาจากหน้าอาคาร
13. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : วา เป็นมาตราวัดเท่ากับ 4 ศอก (2 เมตร)
14. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : ด้านสกัด หมายถึง ด้านหัวหรือท้ายของเรือนฝากระดาน
15. ประสาร บุญประคอง : เป็นมาตราเงินคือ 190 ชั่ง 5 ตำลึง (เป็นเงิน 15,220 บาท)
16. ประสาร บุญประคอง : เป็นมาตราเงินคือ 32 ชั่ง (เป็นเงิน 2,560 บาท)
17. ประสาร บุญประคอง : เป็นมาตราเงินคือ 6 ชั่ง (เป็นเงิน 480 บาท)
18. ประสาร บุญประคอง : เป็นมาตราเงินคือ 34 ชั่ง (เป็นเงิน 2,720 บาท)
19. ประสาร บุญประคอง : เป็นมาตราเงินคือ 2 ชั่ง (เป็นเงิน 160 บาท)
20. ประสาร บุญประคอง : เป็นมาตราเงินคือ 3 ชั่ง (เป็นเงิน 240 บาท)
21. ประสาร บุญประคอง : เป็นมาตราเงินคือ 30 ชั่ง 12 ตำลึง (เป็นเงิน 2, 448 บาท)
22. ประสาร บุญประคอง : เป็นมาตราเงินคือ 764 ชั่ง 4 ตำลึง 1 บาท (เป็นเงิน 61, 137 บาท)
23. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : จาน = จาร คือ การใช้เหล็กแหลมเขียนลงบนวัตถุ
24. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : พระสุเมธาจารย์ เป็นเจ้าคณะสงฆ์ฝ่ายรามัญนิกาย (แต่ต่อมาภายหลัง รัชกาลที่ 5 ทรงถอดออกจากตำแหน่งดังกล่าว โดยให้เป็นแค่เจ้าอาวาสวัดชนะสงครามเท่านั้น (วัดดังกล่าวเป็นวัดฝ่ายรามัญนิกาย)
25. ประสาร บุญประคอง : เป็นมาตราเงินคือ 65 ชั่ง 3 บาท 1 สลึง (เป็นเงิน 5,203 บาท 25 สตางค์)
26. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : กรมหมื่นภูมินทรภักดี ทรงเป็นพระโอรสของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 3 )
27. ประสาร บุญประคอง : เป็นมาตราเงิน 12 ชั่ง 10 ตำลึง (เป็นเงิน 1,000 บาท)
28. ประสาร บุญประคอง : เป็นมาตราเงินคือ 5 ชั่ง 3 ตำลึง 2 บาท (เป็นเงิน 414 บาท)