ประสาร บุญประคอง (พ.ศ. 2517)

คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. 2517)

1. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : “สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์” (พ.ศ. 2352-2435) ทรงมีพระชนม์ชีพอยู่ในสมัย ร. 2-ร. 5 มีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้าฤกษ์ ทรงเป็นพระโอรสของกรมพระราชวังบวรมหาเสนานุรักษ์และเจ้าจอมมารดาน้อยเล็ก ทรงอุปสมบทเมื่อ พ.ศ. 2372 ทรงเป็นเจ้าอาวาสพระองค์ที่ 2 ของวัดบวรนิเวศสืบต่อจากวชิรญาณภิกขุ (เจ้าฟ้ามงกุฏขณะผนวช) ซึ่งทรงลาผนวช (สึก) เพื่อขึ้นครองราชย์เป็นพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร. 4) เมื่อ พ.ศ. 2394 หลังจากนั้นได้รับการสถาปนาเป็นกรมหมื่นบวรรังษีสุริยพันธุ์ ทรงสมณศักดิ์เสมอสมเด็จพระราชาคณะ เจ้าคณะใหญ่ ต่อมาในสมัย ร. 5 ทรงเลื่อนเป็นกรมพระปวเรศวริยาลงกรณ์ และ สมเด็จกรมพระยา (ดำรงสมณศักดิ์เป็นมหาสังฆปรินายก) ตามลำดับ ทรงสิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. 2435 ครองวัดบวรนิเวศได้ 41 ปีเศษ
2.พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : “สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรส” (พ.ศ. 2403-2464) ทรงมีพระชนม์ชีพอยู่ในสมัย ร. 4-ร. 6 เป็นเจ้าอาวาสวัดบวรนิเวศพระองค์ที่ 3 สืบต่อจากสมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ ทรงมีพระนามเดิมว่า พระองค์เจ้ามนุษยนาคมานพ เป็นพระราชโอรสของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวและเจ้าจอมมารดาแพ ทรงผนวชเป็นภิกษุเมื่อ พ.ศ. 2422 ในสมัย ร. 5 ทรงได้เป็นกรมหมื่นวชิรญราณวโรรส และ เลื่อนเป็นกรมหลวงในรัชกาลเดียวกัน ต่อมาใน พ.ศ. 2452 (สมัย ร. 6) ทรงได้รับมหาสมณุตตมาภิเษก เป็นสมเด็จกรมพระยา ดำรงสมณศักดิ์เป็นมหาสังฆปรินายก สิ้นพระชนม์เมื่อ พ.ศ. 2464 ครองวัดบวรนิเวศได้ 29 ปีเศษ