ฉ่ำ ทองคำวรรณ (พ.ศ. 2508), (พ.ศ. 2526)

ฉ่ำ ทองคำวรรณ (พ.ศ. 2508), (พ.ศ. 2526)

1) คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ วัฒนธรรม และโบราณคดี สำนักนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. 2508)
2) กรมศิลปากร (พ.ศ. 2526)

1. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : ชนมาพิธี = อายุ, อายุขัย, กำหนดอายุ
2. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : ดังอั้น = ดังนั้น
3. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : คาบ = ครั้ง
4. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : พอย = พลอย, เลย
5. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : สานต์ = สงบ
6. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : ทานอด = อดทน
7. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : เดือนเจียง = คือเดือนอ้ายของไทยฝ่ายเหนือ แต่ตรงกับเดือน 11 ของไทยฝ่ายใต้ เรื่องนี้สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงอธิบายไว้ในสมุดสำหรับสอบศักราชว่า “เดือนตามลัทธิ ไทยฝ่ายเหนือใช้ตรงกับลัทธิจีน เร็วกว่าเดือนจันทรคติตามลัทธิไทยฝ่ายใต้อยู่ 2 เดือน เป็นต้นว่าเดือน 8 เหนือ ต้องเข้าใจว่าเดือน 6 ตามจันทรคติอย่างข้างใต้” และในศิลาจารึกวัดพระสิงห์ จ. เชียงใหม่ จ.ศ. 1173 (พ.ศ. 2354) ว่า “ผลคุณมาส” (เดือน 4) ศุกลปักษ์ปุรณมี ก็ได้ไทยภาษาว่าเดือน 6 เพราะฉะนั้น คำว่า “เดือนเจียง” ในที่นี้จึงตรงกับเดือน 11 ตามจันทรคติอย่างไทยฝ่ายใต้
8. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : เถิง = ถึง
9. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : บริพาร = แวดล้อม
10. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : ยายกัน = เรียงรายกัน
11. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : ปี่สรไน = ปี่ไฉน
12. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : พิสเนญชัย = คำว่า “พิสเนญ” น่าจะเป็น ปี่เสนง หรือ เขนง ซึ่งขอมเรียกว่า แสฺนง ได้แก่เขาวัวควายที่ใช้เป่า, ชัย เป็นคำประกอบ
13. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : ทะเทียด หรือ สรเทียด = ตรงกับคำบาลีว่า “ทินฺทิม” แปลว่า กลองสองหน้า ใช้ตีด้วยไม้ข้างหนึ่ง และมือข้างหนึ่ง
14. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : กาหล = แตรงอน
15. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : มาน = มี
16. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : กังสดาล = ระฆังวงเดือน
17. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : มรทงค์ = ตะโพน (สันส. – มฤทงค, บาลี – มุทิงค)
18. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : ดงเดือด = สนั่นดง หรือเครื่องดนตรีอย่างหนึ่ง
19. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : โอยทาน = ให้ทาน
20. ฉ่ำ ทองคำวรรณ : รำเพิง = รำพึง