เชิงอรรถอธิบาย |
1. ยอร์ช เซเดส์ : จุดที่เว้นไว้ คือจารึกที่ยังอ่านไม่ได้ เพราะอักษรลบเลือนมาก
2. ยอร์ช เซเดส์ : “สมเด็จพระมหามุนีศรีมหาทันตธาตุ” = ฟันของพระพุทธเจ้า
3. ยอร์ช เซเดส์ : “ลงกาทีป” = เกาะลังกา
4. ยอร์ช เซเดส์ : “มาวลิกคงคา” = ลำน้ำในประเทศศรีลังกา ปัจจุบันชื่อว่ามหาเวลีคงคา ไหลผ่านเมืองแคนดี
5. ยอร์ช เซเดส์ : “เมืองกำพไล” = เมืองหลวงลังกา คือ เมืองกัมพไล พ.ศ. 1884 ไม่มีหลักฐานว่าพระเขี้ยวแก้วไปอยู่เมืองนี้เมื่อไรแต่ต้องหลังจากตั้งเมืองหลวงแล้ว คือไม่ก่อน พ.ศ. 1884 (นายสันต์ จิตรภาษา ให้คำอธิบายว่าเป็นชื่อเมืองหลวงลังกาโบราณ ปัจจุบันเรียก กัมโปลา)
6. ยอร์ช เซเดส์ : “เถิง” = ถึง
7. ยอร์ช เซเดส์ : “นครสรลวงสองแคว” = ต่อมาเรียกว่า สระหลวงสองแคว ได้แก่จังหวัดพิษณุโลก
8. ยอร์ช เซเดส์ : “ศรีเสชนาไล” = ศรีสัชนาลัย
9. ยอร์ช เซเดส์ : ศ. ดร. ประเสริฐ ณ นคร อ่านว่า
10. ยอร์ช เซเดส์ : “เบื้องหัวนอน” = ทิศใต้
11. ยอร์ช เซเดส์ : “ฉอด” = เมืองที่ตั้งอยู่ริมน้ำแม่สอด (แม่น้ำเมย?) บริเวณอำเภอแม่สอด
12. ยอร์ช เซเดส์ : “เวียงเหล็ก” = ชัยภูมิที่ตั้งเมืองเล็กก่อนตั้งเมืองใหญ่
13. ยอร์ช เซเดส์ : “ละพูน” = ลำพูน
14. ยอร์ช เซเดส์ : “เบื้องตีนนอน” = ทิศเหนือ
15. ยอร์ช เซเดส์ : “ดาย” = เป็นคำลงท้ายของข้อความ แบบเดียวกับแล นา ฯลฯ
16. ยอร์ช เซเดส์ : “ต่อหัวช้าง” = ชนช้าง
17. ยอร์ช เซเดส์ : “เวน” = มอบให้
18. ยอร์ช เซเดส์ : “เข้า” = เข้าของ
19. ยอร์ช เซเดส์ : “รอม” = รวม
20. ยอร์ช เซเดส์ : “เมืองออก” = เมืองขึ้น
21. ยอร์ช เซเดส์ : “แก่กม” = ที่สุด
22. ยอร์ช เซเดส์ : “สิริ” = รวม
23. ยอร์ช เซเดส์ : “ผดาจ” = แยกกัน
24. ยอร์ช เซเดส์ : “ตบกัน” = พบกัน, รวมกัน
25. ยอร์ช เซเดส์ : “เมือ” = ไป, กลับไป
26. ยอร์ช เซเดส์ : “สบ” = ประสบ, พบปะกัน, พบ
27. ยอร์ช เซเดส์ : “ขอมสบาด” = เขมรดง
28. ยอร์ช เซเดส์ : “โขลญลำพง” = คำสำหรับเรียกคนทำงานประจำเทวสถานหรือวัดวาอาราม
29. ยอร์ช เซเดส์ : “ผชุม” = ประชุม
30. ยอร์ช เซเดส์ : “สราย” = พล, ไพร่พล เช่น ช้างสราย ช้างธรรมดา (นายสันต์ จิตรภาษา ให้ความหมายว่า คึก, ดุร้าย)
31. ยอร์ช เซเดส์ : “บรคน” = รวมกัน
32. ยอร์ช เซเดส์ : “พายพง” = น่าจะตรงกับ พ่ายพัง คือ แตกหนี
33. ยอร์ช เซเดส์ : “มิสู้เข้า” = ไม่ยอมเข้า, ไม่ยินดีเข้า
34. ยอร์ช เซเดส์ : “กมรแดงอัญ” = เป็นคำนำหน้าพระนามพระมหากษัตริย์หรือเจ้านายชั้นสูง หรือพระมหาเถร
35. ยอร์ช เซเดส์ : “ผีฟ้า” = กษัตริย์
36. ยอร์ช เซเดส์ : “ศรีโสธรปุระ” = กรุงศรียโสธรปุระ เป็นเมืองหลวงโบราณของประเทศกัมพูชา
37. ยอร์ช เซเดส์ : “ขรรค์ชัยศรี” = พระแสงอาญาสิทธิ์
38. ยอร์ช เซเดส์ : “เหียม” = เพราะ, เหตุ
39. ยอร์ช เซเดส์ : “เพื่อ” = เพราะ
40. ยอร์ช เซเดส์ : “เตร่ลาคลา” = เที่ยวไป
41. ยอร์ช เซเดส์ : “ทุกแห่งทุกพาย” = ทุกแห่งทุกหน
42. ยอร์ช เซเดส์ : “พลุ” = เกิด
43. ยอร์ช เซเดส์ : “ปรีชญา” = ปรีชา, ความรู้, ปัญญา
44. ยอร์ช เซเดส์ : “บ่มิกล่าวถี่เลย” = ไม่สามารถจะกล่าวได้ถี่ถ้วน
45. ยอร์ช เซเดส์ : “อาจารพรนธิบาล” = ครูบาอาจารย์
46. ยอร์ช เซเดส์ : “บูรา” = เมือง
47. ยอร์ช เซเดส์ : “พายลูนปูนหลัง” = ภายหลัง
48. ยอร์ช เซเดส์ : “สรรลิกคุณ” = คุณอันเป็นเครื่องขัดเกลากิเลส (นายสันต์ จิตรภาษา ให้คำอธิบายว่า น่าจะมาจากสรรเลขคุณ มีความหมายว่าคุณเครื่องขัดเกลากิเลส)
49. ยอร์ช เซเดส์ : “หลวก” = ฉลาดเฉลียว, หลักแหลม
50. ยอร์ช เซเดส์ : “โอย” = ให้
51. ยอร์ช เซเดส์ : “บ่คิดแค้น” = ไม่ติดขัด, ไม่ยาก
52. ยอร์ช เซเดส์ : “แต่งแง่” = แต่งตัว
53. ยอร์ช เซเดส์ : “คาบ” = ครั้ง
54. ยอร์ช เซเดส์ : “ดังอั้น” = ดังนั้น
55. ยอร์ช เซเดส์ : “ใบพง” = ใบไม้
56. ยอร์ช เซเดส์ : “มีวัตรปริบัติ” = มีวัตรปฏิบัติ
57. ยอร์ช เซเดส์ : “เยื่อง” = เยี่ยง, อย่าง
58. ยอร์ช เซเดส์ : “ถเมิรเทศ” = ผู้เดินทางไปยังที่ต่างๆโดยไม่มีจุดหมาย, ผู้เดินธุดงค์
59. ยอร์ช เซเดส์ : “เทียร” = ย่อม
60. ยอร์ช เซเดส์ : “เลิกศาสนา” = เชิดชูศาสนา, ยกย่องศาสนา
61. ยอร์ช เซเดส์ : “เคียด” = โกรธ
62. ยอร์ช เซเดส์ : “ขสานติ” = ขันติ, อดทน
63. ยอร์ช เซเดส์ : “อินดู” = เอ็นดู, สงสาร
64. ยอร์ช เซเดส์ : “โปรสสราย” = ปลดปล่อย
65. ยอร์ช เซเดส์ : “อูบาทยาย” = อุปัชฌาย์
66. ยอร์ช เซเดส์ : “แม้นซื่อ” = แม้ว่า
67. ยอร์ช เซเดส์ : “จิงว่า” = ดังว่า
68. ยอร์ช เซเดส์ : “จุ่ง” = จง
69. ยอร์ช เซเดส์ : “กุดานครกำพงครอง” = ชื่อเมือง (ยังไม่ทราบสถานที่)
70. ยอร์ช เซเดส์ : “ภิด” = น่ากลัว, น่าเกรงขาม
71. ยอร์ช เซเดส์ : “ชำเชิง” = ชุ่มตีน
72. ยอร์ช เซเดส์ : “นำลาง” = นำทาง
73. ยอร์ช เซเดส์ : “ปักปืน” = ปักลูกธนู (นายทองสืบ ศุภะมาร์ค และนายสันต์ จิตรภาษา ให้ความหมายว่า ยิงธนู)
74. ยอร์ช เซเดส์ : “คนหนดิน” = คนที่ดิน หมายถึงคนเดินเท้า (นายทองสืบ ศุภะมาร์ค และนายสันต์ จิตรภาษา ให้ความหมายว่า คนเดินดิน หมายถึง พลเดินเท้า)
75. ยอร์ช เซเดส์ : “ช่อย” = ช่วย
76. ยอร์ช เซเดส์ : “ยักเพลียก” = เดินกะโผลกกะเผลก
77. ยอร์ช เซเดส์ : “บ่หย่า” = ไม่หยุด, ไม่เลิก
78. ยอร์ช เซเดส์ : “ค้าน” = แพ้
79. ยอร์ช เซเดส์ : “ตก” = ถึง
80. ยอร์ช เซเดส์ : “เงือด” = งด, ชะงัก, หยุด
81. ยอร์ช เซเดส์ : “ชังอาส” = ไม่พึงปรารถนา
82. ยอร์ช เซเดส์ : “เมือเป็น” = ไปเป็น
83. ยอร์ช เซเดส์ : “ปลาย” = กว่า
84. ยอร์ช เซเดส์ : “ครา” = ครั้ง
85. ยอร์ช เซเดส์ : “จำบัง” = ศึก
86. ยอร์ช เซเดส์ : “สน่อย” = สักหน่อย, เล็กน้อย
87. ยอร์ช เซเดส์ : “บัด” = ประเดี๋ยว
88. ยอร์ช เซเดส์ : “เข็ญใจ” = ลำบากใจ
89. ยอร์ช เซเดส์ : “อนิตย” = อนิจจัง (นายทองสืบ ศุภะมาร์ค ให้คำอธิบายว่า คำว่า อนิตย์ และ อนาถ ควรจะรวมเป็นศัพท์เดียวกันว่า อนิตยอนาถ ภาษาเขมรใช้ อเน็จอนาถ แปลว่เศร้าโศกเสียใจอย่างสุดซึ้ง, น่าสลดใจอย่างยิ่ง)
90. ยอร์ช เซเดส์ : “อนาถ” = อนัตตา
91. ยอร์ช เซเดส์ : “มล้าง” = ล้าง, ฆ่า, ผลาญ, ทำลาย
92. ยอร์ช เซเดส์ : “สวาะ” = สละ, ปล่อย
93. ยอร์ช เซเดส์ : “พันละ” = ภาระ
94. ยอร์ช เซเดส์ : “เลื่อม” = เป็นเงา
95. ยอร์ช เซเดส์ : “กระยาทาน” = สิ่งของถวาย, ภัตตาหาร
96. ยอร์ช เซเดส์ : “พระนลาตธาตุ” = กระดูกหน้าผาก
97. ยอร์ช เซเดส์ : “พระคีวาธาตุ” = กระดูกคอ
98. ยอร์ช เซเดส์ : “พระทักขินอักขกธาตุ” = พระรากขวัญเบื้องขวา
99. ยอร์ช เซเดส์ : “พระทันตธาตุ” = พระทนต์
100. ยอร์ช เซเดส์ : “พระธาตุ” = พระธาตุส่วนอื่นๆ
|
โพสต์เมื่อวันที่ 9 กรกฎาคม 2564 เวลา 10:29:56 
