จารึก

The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre

จารึกบนแผ่นหินอ่อน ในพิพิธภัณฑ์พระพุทธบาท 1

จารึก

จารึกบนแผ่นหินอ่อน ในพิพิธภัณฑ์พระพุทธบาท 1 ด้านที่ 1

QR-code edit Share on Facebook

เวลาที่โพส โพสต์เมื่อวันที่ 3 กรกฎาคม 2564 เวลา 22:19:26

ชื่อจารึก

จารึกบนแผ่นหินอ่อน ในพิพิธภัณฑ์พระพุทธบาท 1

อักษรที่มีในจารึก

ไทยธนบุรี-รัตนโกสินทร์

ศักราช

พุทธศักราช 2403

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 34 บรรทัด

ผู้อ่าน

ประสาร บุญประคอง (พ.ศ. 2517)

เชิงอรรถอธิบาย

1. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : ศุภมัศดุ มาจากภาษาสันสกฤตคำว่า ศุภํ+อัสตุ หมายถึง ความดี/ความงามจงมี
2. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : (จุล) ศักราช 1189 ตรงกับพ.ศ. 2370 (จุลศักราชอายุน้อยกว่าพุทธศักราช 1181 ปี)
3. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : คือ วันพฤหัส เดือน 3 ขึ้น 1 ค่ำ
4. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : นพศก หมายถึง จุลศักราชที่ลงท้ายด้วยเลข 9 ซึ่งในที่นี้คือจุลศักราช 1189 (พ.ศ. 2370)
5. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : คือ พระนามเดิมของพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.4) ทรงเป็นโอรสของสมเด็จเจ้าฟ้า กรมหลวงอิศรสุนทร (ร. 2 ก่อนขึ้นครองราชย์) และเจ้าฟ้าหญิงบุญรอด (ต่อมาคือ สมเด็จพระศรีสุริเยนทราบรมราชินี) เป็นพระอนุชาต่างชนนีของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว (ร.3)
6. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : พระพุทธบาทคือ รอยพระบาทของพระพุทธเจ้าซึ่งในปุณณัณลาทสูตรกล่าวว่า รอยที่พระพุทธองค์เสด็จไปเหยียบด้วยพระองค์เองมี 5 แห่ง ได้แก่ ที่เขาสุวรรณมาลิก เขาสุวรรณบรรพต เขาสุมณกูฏ เมืองชัยนถบุรี และที่แม่น้ำนัมมทามที ส่วนที่เหลือเป็นพระพุทธบาทจำลองซึ่งถูกสร้างขึ้นเพื่อบูชาแทนองค์พระพุทธเจ้า เป็นบริโภคเจดีย์ (เจดีย์ประเภทหนึ่งใน4ประเภท) สร้างขึ้นเพื่อเป็นพุทธบูชา
7. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : สัปปุรุษ คือ ผู้ที่มีศรัทธาในพระศาสนา
8. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : เฟื้อง เป็นมาตราเงินเท่ากับ 8 อัฐ
9. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : สังสารทุกข์ คือ ทุกข์จากการเวียนว่ายตายเกิด
10. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : เบญจุปาทานขันธ
11. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : อ่านว่า โดยเร็ว โดยง่าย
12. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : ศักราช 1222 ตรงกับพ.ศ. 2403
13. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : คือ วันพฤหัสบดี เดือน 6 ขึ้น 15 ค่ำ
14. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : ตรีศก หมายถึง จุลศักราชที่ลงท้ายด้วยเลข 3
15. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : คือ วันพฤหัสบดี เดือน 3 ขึ้น 8 ค่ำ
16. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : สัมฤทธิศก หมายถึง จุลศักราชที่ลงท้ายด้วยเลข 0 ซึ่งในที่นี้คือจุลศักราช 1220 (พ.ศ.2401) สำหรับเลข 8 ที่เขียนกำกับไว้ด้าบนเป็นเลขที่บอกถึงลำดับปีที่ ร. 4 ครองราชย์ คือ กล่าวคือ เป็นปีที่ 8 ในการครองราชย์ของพระองค์ การเขียนศกที่มีเลขบอกลำดับในลักษณะเช่นนี้ เป็นพระบรมราชโองการของรัชกาลที่ 4 (ดูเพิ่มเติมได้ใน ประชุมประกาศรัชกาลที่ 4)
17. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : คือ วันพฤหัสบดี เดือน 4 ขึ้น 12 ค่ำ 18. พันธุ์ทิพย์ ธีระเนตร : โทศก หมายถึง จุลศักราชที่ลงท้ายด้วยเลข 2 ซึ่งในที่นี้คือจุลศักราช 1222 (พ.ศ. 2403)