แสง มนวิทูร (พ.ศ. 2529)

แสง มนวิทูร (พ.ศ. 2529)

กองหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร (พ.ศ. 2529)

อรรถกถาพระวินัยปิฎก มหาวรรค อรรถกถามหาขันธกะ สารีปุตตโมคคัลลานบรรพชา
1) “เย ธมฺมา เหตุปฺปภวา” มีความว่า เบญจขันธ์ ชื่อว่า ธรรม มีเหตุเป็นแดนเกิด พระเถระแสดงทุกขสัจ แก่สารีบุตรนั้นด้วยคำนั้น
2) “เตสํ เหตุํ ตถาคโต อาห” มีความว่า สมุทยสัจ ชื่อว่า เหตุแห่งเบญจขันธ์นั้น พระเถระแสดงว่า พระตถาคตตรัสสมุทยสัจนั้นด้วย
3) “เตสญฺจ โย นิโรโธ” มีความว่า พระตถาคตตรัสความดับคือความไม่เป็นไปแห่งสัจจะแม้ทั้ง 2 นั้นด้วย พระเถระแสดงนิโรธสัจแก่สารีบุตรนั้นด้วยคำนั้น ส่วนมรรคสัจ แม้ท่านไม่ได้แสดงรวมไว้ในคาถานี้ ก็เป็นอันแสดงแล้วโดยนัย เพราะว่าเมื่อกล่าวนิโรธ มรรค ซึ่งเป็นเหตุให้ถึงนิโรธนั้น ก็เป็นอันกล่าวด้วย อีกอย่างหนึ่ง ในบาทคาถาว่า “เตสญฺจ โย นิโรโธ” นี้ สัจจะแม้ 2 เป็นอันพระเถระแสดงแล้ว อย่างนี้ว่า ความดับแห่งสัจจะทั้ง 2 นั้น และอุบายแห่งความดับแห่งสัจจะทั้ง 2 นั้น ฉะนี้แล บัดนี้ พระเถระเมื่อจะยังเนื้อความนั้นนั่นแลให้รับกัน จึงกล่าวว่า “เอวํ วาที มหาสมโณติ” คือ พระมหาสมณะมีปกติตรัสอย่างนี้