จารึก

The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre

จารึกศรีจานาศะ

จารึก

จารึกศรีจานาศะ ด้านที่ 1

QR-code edit Share on Facebook

เวลาที่โพส โพสต์เมื่อวันที่ 25 มิ.ย. 2564 13:59:28

ชื่อจารึก

จารึกศรีจานาศะ

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

หลักที่ 117 ศิลาจารึกหลักใหม่ที่ค้นพบในพระนครศรีอยุธยา, อย. 12, จารึกหลักที่ 117, K.949, เลขทะเบียนโบราณวัตถุที่ 99/3/2560, จารึกศรีจนาศะ

อักษรที่มีในจารึก

ขอมโบราณ

ศักราช

พุทธศักราช 1480

ภาษา

สันสกฤต, เขมร

ด้าน/บรรทัด

จำนวน 2 ด้าน 35 บรรทัด ด้านที่ 1 มี 18 บรรทัด ด้านที่ 2 มี 17 บรรทัด

ผู้อ่าน

ยอร์ช เซเดส์ (พ.ศ. 2478)

ผู้แปล

1) ยอร์ช เซเดส์ (พ.ศ. 2478), (แปลเป็นภาษาฝรั่งเศส)
2) ม.จ. สุภัทรดิศ ดิศกุล (พ.ศ. 2513), (ทรงแปลจากภาษาฝรั่งเศสเป็นภาษาไทย)

ผู้ตรวจ

1) ฉ่ำ ทองคำวรรณ (พ.ศ. 2513)
2) คณะกรรมการจัดพิมพ์เอกสารทางประวัติศาสตร์ สำนักนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. 2513)
3) กองหอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร (พ.ศ. 2529)

เชิงอรรถอธิบาย

1. ม.จ. สุภัทรดิศ ดิศกุล : เลขทั้ง 3 ตัวนี้ ได้แก่มหาศักราช 859 (พ.ศ. 1480) คือเลข 8 แปลมาจากศัพท์สันสกฤตว่า “ไอศฺวรยฺย” เลข 5 แปลมาจากภาษาสันสกฤตว่า “อินฺทฺริย”, และเลข 9 ก็แปลมาจากศัพท์สันสกฤตว่า “นว” อย่างภาษาบาลี ทั้งนี้ เพราะภาษาสันสกฤตในสมัยนั้นนิยมใช้สังขยาอยู่หลายอย่าง คือ (ก) สังขยาธรรมดา เช่น เอก = 1, นว = 9 (ข) ใช้อักษรแทนตัวเลข ซึ่งเรียกกันว่า “อักษรสังขยา-ภาษาสันสกฤต” เราเรียกว่า “เลขกหังปายา” หรือ “เลขแบบกหังปายา” คือ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 0 ก ข ค ฆ ง จ ฉ ช ฌ ญ ฎ ฐ ฑ ฒ ณ ต ถ ท ธ น ป ผ พ ภ ม ย ร ล ว ศ ษ ส ห ฬ อ (ดูคำอธิบายใน สารานุกรมไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน เล่ม 2 หน้า 759 หรือใน ศิลปากร ปีที่ 2 เล่ม 4 ธันวาคม 2481 หน้า 70) และ (ค) ใช้ศัพท์ (ซึ่งเป็นที่รู้กันโดยทั่วไปว่า มีจำนวนทั้งสิ้นเท่าไร) แทนตัวเลข ซึ่งเรียกกันว่า สงฺเกตสงฺขยา เช่น ไอศฺวรฺยฺย = 8, และอินฺทฺริย = 5 ที่ใช้ในศิลาจารึกหลักนี้ แต่การเรียงคำให้เรียงตามแบบอักษรสังขยาภาษาสันสกฤต หรือ เลขกหังปายา ทั้งสิ้น ตัวอย่างจำนวนเลข 859 ต้องเรียงเป็น 958 และใช้สนธิให้สละสลวยด้วย เช่น นเวนฺทฺริใยศวรฺยฺย เป็นต้น