จารึก

The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre

จารึกกษัตริย์ราชวงศ์มังราย

จารึก

จารึกกษัตริย์ราชวงศ์มังราย ด้านที่ 3

QR-code edit Share on Facebook

เวลาที่โพส โพสต์เมื่อวันที่ 18 มกราคม 2564 เวลา 12:51:55

ชื่อจารึก

จารึกกษัตริย์ราชวงศ์มังราย

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

ลพ. 9, ลพ./9, พช. 341, 18, ศิลาจารึกกษัตริย์ราชวงศ์มังราย, หลักที่ 301 จารึกวัดสุวรรณมหาวิหาร พะเยา

อักษรที่มีในจารึก

ฝักขาม

ศักราช

พุทธศักราช 1954

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 4 ด้าน มี 68 บรรทัด ด้านที่ 1 และ 2 มีด้านละ 23 บรรทัด ด้านที่ 3 มี 22 บรรทัด ด้านที่ 4 ตัวอักษรลบเลือน อ่านจับความได้ยาก

ผู้อ่าน

เทิม มีเต็ม (พ.ศ. 2523)

ผู้ปริวรรต

เทิม มีเต็ม (พ.ศ. 2523)

ผู้ตรวจ

1) ประสาร บุญประคอง (พ.ศ. 2534)
2) คณะกรรมการชำระประวัติศาสตร์ สำนักเลขาธิการนายกรัฐมนตรี (พ.ศ. 2534)

เชิงอรรถอธิบาย

1. เทิม มีเต็ม : ไซร้ (ใส) ลางแห่งอาจใช้เป็น “ใส่” ทั้งนี้แล้วแต่ความของประโยคนั้นๆ จะบ่งบอกลักษณะที่จะใช้ ในที่นี้จึงขอใช้ ใส (ใส่) = ไซร้
2. เทิม มีเต็ม : หมื่นลำคำ = หมื่นล้ำคำ คือ หมื่นคำเศษ
3. เทิม มีเต็ม : จะนับจะบ้าน น่าจะเป็น “จะนับบ้าน”
4. เทิม มีเต็ม : เลิน = เรือน
5. เทิม มีเต็ม : เริน = เรือน
6. นวพรรณ ภัทรมูล : ผิ = ถ้า, หาก, แม้น
7. นวพรรณ ภัทรมูล : เจ้าสี่หมื่น = เป็นบรรดาศักดิ์ของเจ้าผู้ครองนครพะเยา
8. นวพรรณ ภัทรมูล : ฝูง = พวก, หมู่
9. เทิม มีเต็ม : หินเสมาตราทุกอัน = หลักหินที่ปักเป็นเครื่องหมายบอกเขตแดน
10. เทิม มีเต็ม : ดังอั้น = ดังนั้น
11. เทิม มีเต็ม : ท่วัน = เท่าวัน คือ ตราบถึงวันสิ้นพระพุทธศาสนา คือ 5000
12. เทิม มีเต็ม : หนเมื่อ = ครั้งเมื่อ
13. เทิม มีเต็ม : ให้พอปี = พอดีกับปี
14. เทิม มีเต็ม : แปลงเวียง = สร้างเมือง
15. เทิม มีเต็ม : เวียงเจ็ดริน = อยู่เชิงดอยสุเทพ จังหวัดเชียงใหม่
16. เทิม มีเต็ม : ผิจะถวิล = ผิจะคิด
17. เทิม มีเต็ม : รวงเหมา, รวง = อัฐศก, เหมา = ปีเถาะ, เป็นปีเถาะอัฏฐศกของไทยภาคเหนือ ควรตรงกับ พ.ศ. 1954 เพราะเป็นปีที่สร้างเวียงเจ็ดรินด้วย เวียงนี้เป็นที่ประทับของพระเจ้าสามฝั่งแกน ดังนั้นจึงจะเทียบปีรวงเม้าให้ตรงกับพุทธศักราชที่เกินสมัยพระเจ้าสามฝั่งแกนไม่ได้ (ในรอบ 60 ปี จึงจะมีชื่อปีของไทยซ้ำกันครั้งหนึ่ง และปีรวงเม้าในสมัยพระเจ้าสามฝั่งแกนตรงกับ พ.ศ. 1954 เพียงปีเดียวเท่านั้น)
18. นวพรรณ ภัทรมูล : เดิน 11 = เดือน 11 ภาคเหนือ ตรงกับเดือน 9 ภาคกลาง
19. เทิม มีเต็ม : ออก 6 ค่ำ = ขึ้น 6 ค่ำ
20. เทิม มีเต็ม : ทันยามตะวันเที่ยง = ตรงกับเวลาตะวันเที่ยง
21. เทิม มีเต็ม : เลิ่นด้วยวัน = เกินด้วยวัน