เชิงอรรถอธิบาย |
1. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “สงฺกฺราช”
2. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านและปริวรรตเป็น “02”
3. ล้อม เพ็งแก้ว : ธวัช ปุณโณทก เสนอคำอ่านว่าเป็น ศักราช 934 มาสเกณฑ์ 11463 หรคุณ 351476 พิจารณาตัวเลขมาสเกณฑ์และหรคุณด้านนี้แล้วเห็นชัดว่าต่างกันมากจนเหลือเชื่อ จึงได้คำนวณมาสเกณฑ์และหรคุณวันเถลิงศกของปี จ.ศ. 934 เพื่อตรวจสอบ ปรากฏว่า ในปีดังกล่าวนี้ วันเถลิงศกมีมาสเกณฑ์เท่ากับ 11552 หรคุณเท่ากับ 341153 จะเห็นว่าตัวเลขมาสเกณฑ์และหรคุณที่ ธวัช ปุณโณทก อ่านไว้ มีจำนวนแตกต่างกับมาสเกณฑ์และหรคุณวันเถลิงศกเป็นอย่างมาก และยังไม่สอดคล้องกันอีกด้วย คือ มาสเกณฑ์ในจารึกน้อยกว่ามาสเกณฑ์วันเถลิงศกถึง 89 เดือน ส่วนหรคุณในจารึกกลับมากกว่าหรคุณวันเถลิงศกถึง 10323 วัน จึงมีความเห็นว่า ตัวเลขด้านที่ 2 นี้ น่าจะเป็น จ.ศ. 934 มาสเกณฑ์ 11563 หรคุณ 341476
4. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “มาสเกณ”
5. นวพรรณ ภัทรมูล : ล้อม เพ็งแก้ว เสนอว่า วันหรคุณน่าจะเป็น 341476 เพราะจะตรงกับเดือน 4 ขึ้น 15 ค่ำ พอดี
6. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ปี”
7. นวพรรณ ภัทรมูล : ปีเตาสัน, ปีเต่าสัน = ชื่อปีไทยแบบโบราณ ตรงกับปีวอก จัตวาศก ตามจุลศักราช
8. นวพรรณ ภัทรมูล : เพ็ง = วันเพ็ญ คือวันที่พระจันทร์เต็มดวง หรือวันขึ้น 15 ค่ำ
9. ธวัช ปุณโณทก : วัน 2 = วันจันทร์
10. ธวัช ปุณโณทก : มื้อ = วัน
11. ธวัช ปุณโณทก : รวายสี = ชื่อวันของอีสาน ใช้แบบเดียวกับภาคเหนือ
12. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านและปริวรรตเป็น “ยามพาดลันคำ” แปลว่า เวลาขมุกขมัวก่อนค่ำ
13. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ษุภมสัตุ”
14. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “สัมเดัจ”
15. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “โพฺรทิสัตไอยกศฺรราชสิทฺธิเดัจลึไช”
16. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านและปริวรรตเป็น “ไกลภูวมาธิบดี”
17. ธวัช ปุณโณทก : จารึกด้านนี้สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2115 กล่าวถึงพระเจ้าสุมังคลาโพธิสัตว์ฯ แสดงให้เห็นว่าได้สิ้นสุดรัชกาลพระไชยเชษฐาฯ แล้ว ซึ่งพงศาวดารลาว ฉบับกะซวงสึกสาทิกานลาวได้กล่าวว่าพระเจ้าไชยเชษฐาฯ ถอยทัพออกจากเวียงจันทน์ (หนีกองทัพพะม่า) เมื่อ พ.ศ. 2114 แล้วสาบสูญกับการไปทัพครั้งนั้น แผ่นดินว่างกษัตริย์อยู่ระยะหนึ่งกว่า 2 ปี แต่จากหลักฐานศิลาจารึกวัดถ้ำสุวรรณคูหานี้ ยืนยันว่ามีกษัตริย์ครองราชย์สืบต่อ (คงเว้นระยะเวลาสั้น) ในปี พ.ศ. 2115 หรือก่อนหน้านี้ จากพระนามของพระองค์อาจจะส่อให้เห็นว่าเป็นปู่ของพระหน่อแก้ว ที่ปรากฏพระนามในจารึกหลักนี้ว่า “รัตนประโชติเสตตคัชอัศจันทสุวรรณขัคคสาลราชกุมาร” และพระนามนี้ได้ปรากฏอยู่ในศิลาจารึก วัดบ้านน้ำโมง อ. ท่าบ่อ จ. หนองคาย อีกด้วย
18. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ใน”
19. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก ปริวรรตเป็น “บพิตรรตนประโชติเสตตคัชอัศจรรย์สุวรรณขัคขสาลราชกุมาร”
20. ธวัช ปุณโณทก : ตน = สรรพนามของกษัตริย์, พระสงฆ์, พระพุทธรูป
21. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก ปริวรรตเป็น “จุฬประสา”
22. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “วดัสุพรันนะครุหา”
23. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ใน”
24. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “มิ”
25. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “สํเดัจ”
26. ธวัช ปุณโณทก : ปลงประสิทธิราชอาชญา = ประกาศพระบรมราชโองการ
27. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก ปริวรรตเป็น “วัดสุพรรณคูหา”
28. ธวัช ปุณโณทก : ภายใน = ภายในคณะสงฆ์
29. ธวัช ปุณโณทก : ภายนอก = ฆราวาส คือ ภายนอกคณะสงฆ์
30. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก ปริวรรตเป็น “พระยาพลเศิก”
31. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ราชวัด”
32. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “พรญาท”
33. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “พินันมนติ” และปริวรรตเป็น “ภินันทมนตรี”
34. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “เปัน”
35. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ให้”
36. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “เขัด”
37. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “วดั”
38. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “เปัน”
39. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “เขัด”
40. ธวัช ปุณโณทก : กลวม = คล่อม, ครอบไว้
41. ธวัช ปุณโณทก : ด้านแลด้านแลพันวา = ด้านละ 1,000 วา
42. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ไห”
43. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ไชเชัดถา”
44. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ไห”
45. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “นนั”
46. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “พู”
47. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก ปริวรรตเป็น “สุพรรณ”
48. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “คูหา”
49. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “สบัพันญเจา”
50. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “คฺรวั”
51. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “อยาคุบอยาชีง”
52. ธวัช ปุณโณทก : ข้อย = ข้า, ข้าโอกาส, ข้าพระ, เลกวัด
53. นวพรรณ ภัทรมูล : อย่าคุปอยาชิง, อย่าคลุปอย่าชิง = อย่าช่วงอย่าชิง (ธวัช ปุณโณทก : คลุบชิง = ช่วงชิง, ตะครุบช่วงชิง)
54. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ลูน”
55. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ใหม”
56. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “อยา”
57. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ให”
58. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ผูใด”
59. ธวัช ปุณโณทก : ลุน = ภายหลัง
60. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “เขัด”
61. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ฝุง”
62. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ให”
63. นวพรรณ ภัทรมูล : ธวัช ปุณโณทก อ่านเป็น “ให”
64. นวพรรณ ภัทรมูล : ฝูง = พวก, หมู่
|