จารึก

The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre

จารึกจุลคิรี

จารึก

จารึกจุลคิรี ด้านที่ 1

QR-code edit Share on Facebook

เวลาที่โพส โพสต์เมื่อวันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2555 เวลา 17:18:18

ชื่อจารึก

จารึกจุลคิรี

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

ชม. 20, ชม. 20 จารึกสมเด็จพระนางจามเทวีถาปนาพระธาตุดอยน้อย, 1.2.1.1 จุลคิรี พ.ศ. 2097/ค.ศ. 1554, ชม. 20 จารึกจุลคิรี พ.ศ. 2097

อักษรที่มีในจารึก

ฝักขาม

ศักราช

พุทธศักราช 2097

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 2 ด้าน มี 45 บรรทัด ด้านที่ 1 มี 22 บรรทัด ด้านที่ 2 มี 24 บรรทัด

ผู้อ่าน

1) ฮันส์ เพนธ์ (พ.ศ. 2528)
2) โครงการวิจัย : การปริวรรตและชำระจารึกล้านนา (พ.ศ. 2551)

ผู้ปริวรรต

1) ฮันส์ เพนธ์ (พ.ศ. 2528)
2) โครงการวิจัย : การปริวรรตและชำระจารึกล้านนา (พ.ศ. 2551)

ผู้ตรวจ

โครงการวิจัย : การปริวรรตและชำระจารึกล้านนา (พ.ศ. 2551)

เชิงอรรถอธิบาย

1. โครงการวิจัยฯ (2551) : จุลศักราชได้ 916 ตัว = ตรงกับ พ.ศ. 2097
2. โครงการวิจัยฯ (2551) : ปีขาน = ปีขาล
3. โครงการวิจัยฯ (2551) : ปีกาบญี, ปีกาบยี = ชื่อปีไทยแบบโบราณ ตรงกับปีขาล ฉศก ตามจุลศักราช
4. โครงการวิจัยฯ (2551) : เดือน 11 = ภาคเหนือ ตรงกับเดือน 9 ภาคกลาง
5. โครงการวิจัยฯ (2551) : รวายสี, ระวายสี = ชื่อวันไทยแบบโบราณ รอบหนึ่ง มี 60 วัน
6. โครงการวิจัยฯ (2551) : ตน = รูป (ลักษณนามของพระสงฆ์), องค์, พระองค์
7. ฮันส์ เพนธ์ : ธรรมิกราชาธิราช = พญาเมกุฏิ กษัตริย์เมืองเชียงใหม่ พ.ศ. 2094-2107/ค.ศ. 1564
8. ฮันส์ เพนธ์ : เข้าใจว่า พระองค์ทรงเรือผ่านหน้าจุลคิรี คือ ดอยน้อย (แม่น้ำปิงผ่านดอยน้อยทางทิศตะวันออก) ทรงเห็นทองคำที่ยอดเจดีย์บนดอยน้อยทอแสงรับอาทิตย์มีรังสีประกายสวยงาม ทำให้พระองค์ทรงหวนระลึกถึงปูชนียสถาน ที่เชื่อกันว่า พระนางจามเทวี เคยเสด็จมาบรรจุ (“สถาปนา”) พระธาตุไว้ และถวายตนเพื่อปฏิบัติรักษาองค์พระธาตุ
นางจามเทวี เจ้าหญิงมอญ เมืองลพบุรี เสด็จมาเสวยราชย์ที่เมืองหริภุญชัย (ลำพูน) เมื่อ พ.ศ. 1311/ค.ศ. 768 (ตำนานเมืองลำพูน)
9. ฮันส์ เพนธ์ : โอกาส = เปล่งวาจา
10. ฮันส์ เพนธ์ : หยาดน้ำ = กรวดน้ำ
11. ฮันส์ เพนธ์ : ไว้ = ถวาย
12. โครงการวิจัยฯ (2551) : ผ้าขาว = ชายผู้จำศีล นุ่งห่มผ้าขาว
13. ฮันส์ เพนธ์ : ตามชื่อของผ้าขาวทั้ง 4 ท่านนั้น ดูเหมือนว่าเป็นคนไทย แสดงว่าในสมัยพญาเมกุฏิเชื่อกันว่าในสมัยจามเทวีมีคนไทยมาอยู่ในล้านนาไทยแล้ว ซึ่งผิดกันกับความเห็นของนักประวัติศาสตร์ในปัจจุบัน ที่มีความเห็นว่า คนไทยคงจะเริ่มมาอยู่ในล้านนาไทย ไม่ก่อน พ.ศ. 1550/ค.ศ. 1000 คือ หลังจากพระนางจามเทวีอย่างน้อยประมาณ 250 ปี
14. ฮันส์ เพนธ์ : กับ = และ, พร้อมทั้ง
15. ฮันส์ เพนธ์ : “กับ” ในที่นี้หมายถึง “แต่” คือ นางจามเทวีถวายผ้าขาวพร้อมทั้งบ้าน, นา และหนอง แต่มหาธาตุบนดอยน้อย
16. ฮันส์ เพนธ์ : ฉันนั้น = ดังนั้น
17. ฮันส์ เพนธ์ : ดีหลี = คำจบประโยค
18. ฮันส์ เพนธ์ : จิ่งใคร่หื้อ = จึงทรงมีพระประสงค์ อยากจะให้
19. ฮันส์ เพนธ์ : หมู่ = กลุ่ม
20. ฮันส์ เพนธ์ : ใส่การศึก = เกณฑ์เป็นทหาร ใช้ในสงคราม
21. ฮันส์ เพนธ์ : การเวียก = งานหลวง
22. โครงการวิจัยฯ (2551) : เจ้าหมื่น = ชื่อตำแหน่งข้าราชการเหนือกว่าตำแหน่งพันขึ้นไป
23. ฮันส์ เพนธ์ : จาริด = ศิลาจารึก
24. โครงการวิจัยฯ (2551) : “กรณรศพัศ” น่าจะตรงกับคำสันสกฤตว่า “กรณสํวตฺสร” ซึ่งแปลว่า ปีที่ทำกิจการ