จารึก

The Princess Maha Chakri Sirindhorn Anthropology Centre

จารึกบนผ้าพระบฏวัดนาเตา

จารึก

จารึกบนผ้าพระบฏวัดนาเตา ด้านที่ 1

QR-code edit Share on Facebook

เวลาที่โพส โพสต์เมื่อวันที่ 31 สิงหาคม 2555 เวลา 16:26:41

ชื่อจารึก

จารึกบนผ้าพระบฏวัดนาเตา

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

นน. 2094, จารึกบนผ้าพระบฏ วัดนาเตา 2 (นน. 2094) จ.ศ. 1177 (พ.ศ. 2358), จารึกพระบฏ วัดนาเตา อ. นาน้อย จ. น่าน

อักษรที่มีในจารึก

ธรรมล้านนา

ศักราช

พุทธศักราช 2358

ภาษา

บาลี, ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวน 1 ด้าน มี 7 บรรทัด

ผู้อ่าน

1) ยุทธพร นาคสุข (พ.ศ. 2551)
2) กรรณิการ์ วิมลเกษม (พ.ศ. 2552)

ผู้แปล

ชัยณรงค์ กลิ่นน้อย (พ.ศ. 2552), (แปลภาษาบาลี)

ผู้ปริวรรต

1) ยุทธพร นาคสุข (พ.ศ. 2551)
2) กรรณิการ์ วิมลเกษม (พ.ศ. 2552)

เชิงอรรถอธิบาย

1. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “ศักพทะ 1177 ตัว” หมายถึง จุลศักราช 1177 ตรงกับพุทธศักราช 2538
2. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “ปีดับไค้” หมายถึง ชื่อปีไทยโบราณ ตรงกับปีกุนที่ศักราชลงท้ายด้วยเลข 7 (ดับ คือแม่ปี หรือชื่อศกไทยโบราณและเป็นชื่อที่บอกเลขตัวสุดท้ายของศก ดับ เป็นศกที่ลงท้ายด้วยเลข 7 ใช้เขียนผสมกับลูกปีหรือชื่อปีนักษัตรหนไทย ในที่นี้คือ ไค้ ซึ่งตรงกับปีกุน)
3. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “เดือน 9” หมายถึง เดือน 9 ของภาคเหนือตรงกับเดือนมิถุนายน
4. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “วัน 6” หมายถึง วันศุกร์
5. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “ยามตูดซ้าย” หมายถึง เวลา 12.00-13.00 น.
6. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “เฝิก” หมายถึง ฝึก
7. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “แต้ม” หมายถึง วาด
8. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “ผ้าบด” หมายถึง “พระบฏ” ผืนผ้าที่มีรูปพระพุทธเจ้า 5 พระองค์เป็นต้นและแขวนไว้เพื่อบูชา หรือหมายถึงเรื่องของพระพุทธเจ้าที่ได้เขียนเป็นภาพลงบนผืนผ้าถือเป็นจิตรกรรมประเภทหนึ่งในบรรดาพุทธศิลปกรรมประเภทต่างๆ
9. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย :“ประจัย” หมายถึง ปัจจัย
10. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “โลกุตร” หมายถึง เหนือโลก, พ้นวิสัยโลก
11. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : คำอ่านเป็นคำบาลีที่ถูกต้อง
12. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : คำอ่านเป็นคำบาลีที่ถูกต้อง
13. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : คำอ่านเป็นคำบาลีที่ถูกต้อง
14. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : คำอ่านเป็นคำบาลีที่ถูกต้อง
15. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : คำอ่านเป็นคำบาลีที่ถูกต้อง
16. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : คำอ่านเป็นคำบาลีที่ถูกต้อง
17. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : คำอ่านเป็นคำบาลีที่ถูกต้อง
18. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : คำอ่านเป็นคำบาลีที่ถูกต้อง
19. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : คำอ่านเป็นคำบาลีที่ถูกต้อง
20. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : คำอ่านเป็นคำบาลีที่ถูกต้อง
21. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : คำอ่านเป็นคำบาลีที่ถูกต้อง
22. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “คำปรารถนา” หมายถึง ความปรารถนา, ความต้องการ, คำอธิษฐาน
23. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “วิโมกขธรรม” หมายถึง ความหลุดพ้น การขาดจากความพัวพันแห่งโลก ภาวะที่จิตปลอดพ้นจากสิ่งรบกวนและน้อมดิ่งเข้าไปในอารมณ์นั้นๆ อย่างปล่อยตัวเต็มที่ ซึ่งเป็นไปในขั้นตอนต่างๆ ดังนี้
1)  ผู้มีรูปมองเห็นรูปทั้งหลาย (ได้แก่ รูปฌาน 4 ของผู้ได้ฌานโดยเจริญกสิณที่กำหนดวัตถุในกายของตนเช่น สีผม)
2)  ผู้มีอรูปสัญญาภายใน มองเห็นรูปทั้งหลายภายนอก (ได้แก่ รูปฌานทั้ง 4 ของผู้ได้ฌานโดยเจริญกสิณกำหนดอารมณ์ภายนอก)
3)  ผู้น้อมใจดิ่งไปว่า “งาม” (ได้แก่ ฌานของผู้เจริญกสิณกำหนดสีที่งามหรือเจริญอัปปมัญญา)
4)  เพราะล่วงเสียซึ่งรูปสัญญาโดยประการทั้งปวง เพราะปฏิฆสัญญาดับไปเพราะไม่ใส่นานัตตสัญญา จึงเข้าถึงอากาสานัญจายตนะ โดยมนสิการว่าอาการ หาที่สุดมิได้
5)  เพราะล่วงเสียซึ่งอากาสานัญจายตนะโดยประการทั้งปวง จึงเข้าถึงวิญญาณัญจายตนะ โดยมนสิการว่า วิญญาณ หาที่สุดมิได้
6)  เพราะล่วงเสียซึ่งวิญญาณัญจายตนะโดยประการทั้งปวง จึงเข้าถึงอากิญจัญญายตนะโดยมนสิการว่า ไม่มีอะไรเลย
7)  เพราะล่วงเสียซึ่งอากิญจัญญายตนะโดยประการทั้งปวง จึงเข้าถึงเนวสัญญานาสัญญายตนะอยู่
8)  เพราะล่วงเสียซึ่งเนวสัญญานาสัญญายตนะโดยประการทั้งปวง จึงเข้าถึงสัญญาเวทยิตนิโรธอยู่
24. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “ปฏิสัมภิทา 4” หมายถึง ปัญญาแตกฉาน 4 ประการ
1)  อรรถปฏิสัมภิทา                ปัญญาแตกฉานในอรรถ
2)  ธัมมปฏิสัมภิทา                 ปัญญาแตกฉานในธรรม
3)  นิรุกติปฏิสัมภิทา               ปัญญาแตกฉานในนิรุกติ
4)  ปฏิภาณปฏิสัมภิทา            ปัญญาแตกฉานในปฏิสัมภิทา
25. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “อภิญญา 6” หมายถึง ความรู้ยิ่งยวด 6 ประการ
1)  อิทธิวิธิ                            ญาณทำให้แสดงฤทธิ์ต่างๆ ได้
2)  ทิพพโสต                         ญาณทำให้หูทิพย์
3)  เจโตปริยาญาณ                 ญาณทำให้กำหนดใจคนอื่นได้
4)  ปุพเพนิวาสนุสติญาณ          ญาณทำให้ระลึกชาติได้
5)  ทิพพจักขุ                         ญาณทำให้มีตาทิพย์
6)  อาสวักขยญาณ                  ญาณทำให้สินอาสวะ
26. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “ปัญญา 3” หมายถึง ความรอบรู้ 3 ประการ
1)  จินตามยปัญญา                  ปัญญาเกิดแต่การคิด พิจารณาหาเหตุผล
2)  สุตมยปัญญา                     ปัญญาเกิดแต่การศึกษาเล่าเรียน
3)  ภาวนามยปัญญา                ปัญญหาเกิดแต่การฝึกอบรม ลงมือปฎิบัติ
27. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “อย่า” หมายถึง คำบาลีคือ มา เป็นคำที่เกินมาต้องตัดออก
28. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “ขณะ 8 ประการ” คือธรรมสโมธาน 8 หมายถึงเงื่อนไข 8 ประการ เพื่อความเป็นพุทธะ ได้แก่
1)  เป็นมนุษย์
2)  เป็นเพศชาย
3)  เป็นผู้มีคุณธรรมพร้อมที่จะบรรลุอรหัตผลได้
4)  ทำปฏิญญาเฉพาะพระพักตร์พระพุทธเจ้า
5)  หลังจากทำปฏิญญาแล้วต้องสละชีวิตทางโลกวิสัย
6)  ต้องอุทิศร่างกายแม้กระทั่งชีวิตเพื่อพระพุทธเจ้าองค์ใดองค์หนึ่ง
7)  เป็นผู้ประกอบด้วยอภิญญา 5 และสมาบัติ 8
8)  เป็นผู้มีความกระตือรือร้นอย่างแท้จริง
29. กรรณิการ์ วิมลเกษม และชัยณรงค์ กลิ่นน้อย : “สมาบัติ 8 ประการ” หมายถึง คุณวิเศษเป็นที่อันบุคคลเข้าถึง หรือธรรมวิเศษที่ควรเข้าถึง, การบรรลุขั้นสูง ได้แก่ ญาน 8 คือ รูปญาน 4 และอรูปญาน 4