จารึกฐานพระพุทธรูปพระนายคัมกอง

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

จารึกบนฐานพระพุทธรูป ในพระตำหนักสมเด็จฯ, จารึกฐานพระพุทธรูปพระนายคัมกอง พุทธศตวรรษที่ 20

อักษรที่มีในจารึก

ไทยสุโขทัย

ศักราช

พุทธศตวรรษ 20

ภาษา

ไทย

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 1 บรรทัด

วัตถุจารึก

โลหะ

ลักษณะวัตถุ

ฐานพระพุทธรูป

ขนาดวัตถุ

หน้าตักกว้าง 77 ซม. สูงตลอดองค์ 114 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) ในวารสาร ศิลปากร ปีที่ 12 ฉบับที่ 4 (พฤศจิกายน 2511) กำหนดเป็น “จารึกบนฐานพระพุทธรูป ในพระตำหนักสมเด็จฯ”
2) ในหนังสือ จารึกสมัยสุโขทัย กำหนดเป็น “จารึกฐานพระพุทธรูปพระนายคัมกอง พุทธศตวรรษที่ 20”

ปีที่พบจารึก

พุทธศักราช 2511

สถานที่พบ

พระตำหนักวาสุกรี วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ถนนสนามไชย แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

ผู้พบ

สมเด็จพระอริยงศาคตญาณฯ สกลมหาสังฆปริณายก สมเด็จพระสังฆราช (ปุ่น ปณฺณสิริ) เมื่อครั้งทรงเป็นสมเด็จพระวันรัต เจ้าอาวาสวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม

ปัจจุบันอยู่ที่

พระตำหนักวาสุกรี วัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ถนนสนามไชย แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพมหานคร

พิมพ์เผยแพร่

1) วารสาร ศิลปากร ปีที่ 12 ฉบับที่ 4 (พฤศจิกายน 2511) : 108-117.
2) จารึกสมัยสุโขทัย (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2526), 194-196.

ประวัติ

ครั้งที่ทางวัดพระเชตุพนวิมลมังคลาราม ทำการบูรณะปฏิสังขรณ์พบอักษรจารึกที่ฐานพระพุทธรูป จำนวนหลายองค์ จึงได้ทำหนังสือแจ้งให้กรมศิลปากร ส่งเจ้าหน้าที่ไปทำการสำรวจ ซึ่งกรมศิลปากรได้ส่งเจ้าหน้าที่ 3 คน คือ นายประสาร บุญประคอง นายธูป นวลยง และนายเทิม มีเต็ม ไปทำการสำรวจ อ่านถ่ายถอด และถ่ายภาพ เมื่อวันที่ 5 และ 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2511 พระพุทธรูปองค์นี้หล่อด้วยโลหะ ปางมารวิชัย ศิลปะสุโขทัย

เนื้อหาโดยสังเขป

เรื่องที่จารึก กล่าวถึงพระนายคัมกองผู้พี่ และแม่อามศรีผู้น้อง เป็นผู้สร้างพระพุทธรูป

ผู้สร้าง

พระนายคัมกอง และแม่อามศรี

การกำหนดอายุ

ที่ฐานด้านหน้าพระพุทธรูป มีจารึกอักษรสุโขทัย ภาษาไทยจำนวน 1 บรรทัด และมีจารึกอักษรไทย ภาษาไทย สมัยรัตนโกสินทร์ กำกับไว้ว่า “โสกโขไท” จึงทำให้เข้าใจว่า พระพุทธรูปองค์ดังกล่าวนี้ ได้อัญเชิญมาจากเมืองสุโขทัย ครั้งรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช สันนิษฐานว่าจารึกขึ้นในพุทธศตวรรษที่ 20 (พ.ศ. 1901-2000)

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : วชรพร อังกูรชัชชัย และดอกรัก พยัคศรี, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2546, จาก :
1) ประสาร บุญประคอง, “คำอ่านจารึกฐานพระพุทธรูปในวัดพระเชตพนฯ พระนคร,” ศิลปากร 12, 4 (พฤศจิกายน 2511) : 108-117.
2) ประสาร บุญประคอง, “จารึกฐานพระพุทธรูปพระนายคัมกอง พุทธศตวรรษที่ 20,” ใน จารึกสมัยสุโขทัย (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2526), 194-196.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกจาก : วารสาร ศิลปากร ปีที่ 12 ฉบับที่ 4 (พฤศจิกายน 2511)