จารึกเยธมฺมาฯ บนพระซุ้มศรีวิชัย ๑

ปัลลวะ

พุทธศตวรรษ ๑๒-๑๓

จำนวนด้าน ๑ ด้าน มี ๒ บรรทัด

ดินเผา

พระพิมพ์ดินเผา

เส้นผ่าศูนย์กลางประมาณ ๒ ซม.

-

พุทธศักราช ๒๕๒๕

บริเวณวัดเขาศรีวิชัย อำเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎร์ธานี

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ไม่ปรากฏหลักฐาน

วารสารศิลปากร ปีที่ ๓๖ ฉบับที่ ๓ (พฤษภาคม-มิถุนายน ๒๕๓๖) : ๘๕-๑๐๐.

จารึกนี้เป็นคาถาที่จารึกอยู่รอบองค์พระซุ้มศรีวิชัย พิมพ์ต้อ ซึ่งเป็นพระพิมพ์ดินเผา เนื้อแกร่งแน่น มีสัณฐานทรงกลมครึ่งซีก ซึ่งวงการนักเลงพระหรือวงการพระเครื่องเรียกกันติดปากว่า “พระเม็ดกระดุมศรีวิชัย” เพราะมีรูปร่างกลมหลังอูมนูนคล้ายเม็ดกระดุม ด้านหน้ารอบองค์พระยกขอบขึ้นมาคล้ายยกซุ้ม ต่ำลงมาจากขอบที่ยกขึ้นมาเล็กน้อย ปรากฏเป็นองค์พระ รอบองค์พระมีจารึก เย ธมฺมา ซ้อนกัน ๒ ชั้น ทั้งด้านซ้ายขวา เหนือพระเศียรมีเส้นประภามณฑล องค์พระประทับนั่งในปางสมาธิลอยนูนขึ้นมาจากพื้น องค์นี้เป็นพิมพ์ต้อ คือ มีพระพักตร์เป็นสี่เหลี่ยมมน พระนลาฏกว้าง พระเกศแบนเตี้ย ไรพระศกเป็นติ่งแบนๆ เล็กๆ พระกรรณยาวลงจรดพระอังสะ พระบาทขวาวางทับพระบาทซ้าย ประทับเหนือบัว ๒ ชั้น ชั้นบนเป็นบัว ๗ กลีบ ชั้นล่าง ๒ กลีบ เป็นศิลปะแบบศรีวิชัย อายุระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๑๓-๑๖ พระซุ้มศรีวิชัยนี้ถูกค้นพบครั้งแรกเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๕ ที่เนินจอมปลวกบริเวณบ้านนางอารีย์ เรืองเจริญ ซึ่งในอดีตที่ดินแห่งนี้เป็นบริเวณวัดเขาศรีวิชัย ตำบลเขาศรีวิชัย อำเภอพุนพิน จังหวัดสุราษฎร์ธานี คราวนั้นได้พระมาประมาณ ๑๐๐ องค์เศษ ต่อมาในเดือนธันวาคม ๒๕๓๓ ได้มีชาวบ้านขุดพบพระพิมพ์นี้ในบริเวณวัดเขาศรีวิชัยอีก ได้ประมาณ ๒,๐๐๐ องค์เศษ พระกรุนี้ได้แพร่กระจายเข้าสู่ตลาดพระในจังหวัดอื่นๆ เช่น นครศรีธรรมราช, ภูเก็ต, สงขลา, หาดใหญ่, ชุมพร, สุพรรณบุรี และกรุงเทพฯ อย่างรวดเร็ว เป็นที่นิยมเชื่อถือในพระพุทธคุณกันมาจนทุกวันนี้

เป็นคาถาว่าด้วยเหตุเกิดและทางดับทุกข์ทั้งหลาย

ไม่ปรากฏหลักฐาน

กำหนดอายุตามรูปแบบของตัวอักษรปัลลวะ อายุราวพุทธศตวรรษที่ ๑๒-๑๓

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., ๒๕๔๗, จาก :
ทรงวิทย์ แก้วศรี, “จารึก เย ธมฺมา บนพระซุ้มศรีวิชัย,” ศิลปากร ๓๖, ๓ (พฤษภาคม-มิถุนายน ๒๕๓๖) : ๘๕-๑๐๐.

ภาพถ่ายจารึกจาก : วารสารศิลปากร ปีที่ ๓๖ ฉบับที่ ๓ (พฤษภาคม-มิถุนายน ๒๕๓๖)