จารึกเสาแปดเหลี่ยม (ชัยนาท)

ชื่อจารึกแบบอื่นๆ

จารึกเสาแปดเหลี่ยม, ชน. 15

อักษรที่มีในจารึก

ปัลลวะ

ศักราช

พุทธศตวรรษ 12

ภาษา

บาลี

ด้าน/บรรทัด

จำนวนด้าน 1 ด้าน มี 4 บรรทัด รอบเสาแปดเหลี่ยม

วัตถุจารึก

ศิลา

ลักษณะวัตถุ

เสาแปดเหลี่ยม

ขนาดวัตถุ

กว้างเหลี่ยมละ 20 ซม. สูง 60 ซม.

บัญชี/ทะเบียนวัตถุ

1) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “ชน. 15”
2) ในหนังสือ โบราณคดีเมืองอู่ตะเภา กำหนดเป็น “จารึกเสาแปดเหลี่ยม”

ปีที่พบจารึก

พุทธศักราช 2531

สถานที่พบ

หมู่ที่ 5 ตำบลหางน้ำสาคร อำเภอมโนรมย์ จังหวัดชัยนาท

ผู้พบ

นายแพทย์สำนวน ปาลวัฒน์วิไชย

ปัจจุบันอยู่ที่

นายแพทย์สำนวน ปาลวัฒน์วิไชย

พิมพ์เผยแพร่

โบราณคดีเมืองอู่ตะเภา (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2534), 18-19, 179-181.

ประวัติ

ได้จากการขุดค้นทางโบราณคดีที่บ้านหัวถนน ตำบลหางน้ำสาคร อำเภอมโนรมย์ จังหวัดชัยนาท ซึ่งในการขุดค้นครั้งนี้ นอกจากจะพบจารึกเสาแปดเหลี่ยม (ชน. 15) แล้ว ยังได้พบจารึกธรรมจักร (ชน. 14) ด้วยอีกหนึ่งหลัก ดังนั้น จึงสันนิษฐานได้ว่าเสาแปดเหลี่ยมที่พบนี้ คงเป็นเสารองธรรมจักรนั่นเอง

เนื้อหาโดยสังเขป

เป็นหลักธรรมเกี่ยวกับอริยสัจสี่ โดยคำบนเสาหินนี้ เป็นวรรคที่ 4 ของแต่ละคาถาในสัมโมหวิโนทนี อรรถกถาวิภังค์ ในส่วนของ สัจจวิภังคนิเทศ วรรณนาสุตตันตภาชนีย์

ผู้สร้าง

ไม่ปรากฏหลักฐาน

การกำหนดอายุ

กำหนดอายุจากรูปอักษรปัลลวะ ได้อายุราวพุทธศตวรรษที่ 12

ข้อมูลอ้างอิง

เรียบเรียงข้อมูลโดย : ตรงใจ หุตางกูร, วชรพร อังกูรชัชชัย และดอกรัก พยัคศรี, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., 2546, จาก :
1) ชะเอม แก้วคล้าย, “ภาคผนวก : จารึกธรรมจักรและเสาแปดเหลี่ยม,“ ใน โบราณคดีเมืองอู่ตะเภา (กรุงเทพฯ : โครงการสำรวจแหล่งโบราณคดี ฝ่ายวิชาการ กองโบราณคดี กรมศิลปากร, 2534), 178-181.
2) จารึก วิไลแก้ว, “การขุดค้นทางโบราณคดีที่ฐานธรรมจักร,” ใน โบราณคดีเมืองอู่ตะเภา (กรุงเทพฯ : โครงการสำรวจแหล่งโบราณคดี ฝ่ายวิชาการ กองโบราณคดี กรมศิลปากร, 2534), 18-19.
3) มหามกุฎราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์, “สัจจวิภังคนิเทศ,” ใน พระอภิธรรมปิฎก เล่ม 2 วิภังค์ ภาค 1 และ อรรถกถา, พิมพ์ครั้งที่ 3 (กรุงเทพฯ : มหามกุฎราชวิทยาลัย ในพระบรมราชูปถัมภ์, 2536), 298-300.

ภาพประกอบ

ภาพถ่ายจารึกจาก : โบราณคดีเมืองอู่ตะเภา (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, 2534)