จารึกปราสาทหินพนมรุ้ง ๙

ขอมโบราณ

พุทธศตวรรษ ๑๘

จำนวนด้าน ๔ ด้าน มี ๑๐๑ บรรทัด ด้านที่ ๑ มี ๒๑ บรรทัด ด้านที่ ๒ มี ๓๒ บรรทัด ด้านที่ ๓ มี ๒๕ บรรทัด ด้านที่ ๔ มี ๒๓ บรรทัด

ศิลา ประเภทหินชนวน สีเทา

หลักสี่เหลี่ยม

กว้าง ๒๗ ซม. สูง ๖๐ ซม. หนา ๑๒ ซม.

๑) กองหอสมุดแห่งชาติ กำหนดเป็น “บร. ๑๙”
๒) ในหนังสือ จารึกในประเทศไทย เล่ม ๔ กำหนดเป็น “จารึกปราสาทหินพนมรุ้ง ๙”

พุทธศักราช ๒๕๑๕

ปราสาทหินพนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ (ข้อมูลเดิมว่า อำเภอนางรอง) จังหวัดบุรีรัมย์

ไม่ปรากฏหลักฐาน

ปราสาทหินพนมรุ้ง ตำบลตาเป๊ก อำเภอเฉลิมพระเกียรติ (ข้อมูลเดิมว่า อำเภอนางรอง) จังหวัดบุรีรัมย์

๑) วารสาร ศิลปากร ปีที่ ๒๖ ฉบับที่ ๔ (กันยายน ๒๕๒๕) : ๒๖-๔๒.
๒) จารึกในประเทศไทย เล่ม ๔ (กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร, ๒๕๒๙), ๑๕๖-๑๗๔.

ศิลาจารึกหลักนี้ เจ้าหน้าที่ในโครงการบูรณะโบราณสถานปราสาทหินพนมรุ้งได้พบเมื่อวันที่ ๒๒ เมษายน พ.ศ. ๒๕๑๕ ขณะทำการขุดแต่งในบริเวณบันไดประตูทางเข้าปรางค์ประธานด้านทิศเหนือของปราสาทพนมรุ้ง ต่อมาได้มีการอ่าน-แปลและพิมพ์เผยแพร่ในวารสารศิลปากร ปีที่ ๒๖ ฉบับที่ ๔ กันยายน ๒๕๒๕ ใช้ชื่อเรื่องว่า ศิลาจารึกภาษาสันสกฤต ปราสาทหินพนมรุ้ง นอกจากนั้น จารึกหลักนี้ยังเป็นส่วนหนึ่งของวิทยานิพนธ์พระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เรื่อง ศิลาจารึกพบที่ปราสาทพนมรุ้ง วิทยานิพนธ์นี้เป็นส่วนหนึ่งของการศึกษาตามหลักสูตรปริญญาศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาจารึกภาษาตะวันออก ภาควิชาภาษาตะวันออก บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร พ.ศ. ๒๕๒๑ รายละเอียดอื่นๆ ดูเพิ่มเติมในประวัติจารึกปราสาทหินพนมรุ้ง ๗ เลขทะเบียน บร. ๑

ด้านที่ ๑ กล่าวสรรเสริญพระครูนเรนทราทิตย์ ด้านที่ ๒ กล่าวสรรเสริญหิรัณยะ ผู้สร้างและประพันธ์กาพย์ในศิลาจารึกหลักนี้ ด้านที่ ๓ และด้านที่ ๔ กล่าวสรรเสริญพระศิวะ

ไม่ปรากฏหลักฐาน

หอสมุดแห่งชาติได้กำหนดไว้ว่าจารึกหลักนี้เป็นจารึกอักษรขอมโบราณ อายุพุทธศตวรรษที่ ๑๘

เรียบเรียงข้อมูลโดย : นวพรรณ ภัทรมูล, โครงการฐานข้อมูลจารึกในประเทศไทย, ศมส., ๒๕๔๗, จาก :
๑) อำไพ คำโท, “จารึกปราสาทหินพนมรุ้ง ๙,” ใน จารึกในประเทศไทย เล่ม ๔ : อักษรขอม พุทธศตวรรษที่ ๑๗-๑๘ (กรุงเทพฯ : หอสมุดแห่งชาติ กรมศิลปากร, ๒๕๒๙), ๑๕๖-๑๗๔.
๒) อำไพ คำโท. “ศิลาจารึกภาษาสันสกฤต ปราสาทหินพนมรุ้ง,” ศิลปากร ๒๖, ๔ (กันยายน ๒๕๒๕) : ๒๖-๔๒.